Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев ғылым жүйесін түбегейлі реформалау керектігін айтты. Бұл ғылымның дамуына серпін беріп қана қоймай, түбінде экономикамыздың жандануына жігер беретін үлкен бастама деп білемін. Шетел бізден несімен озып отыр? Ұлтарақтай жеріне егін егіп, оны баптап, Қазақстаннан төрт-бес есе көп халқын азық-түліктен тарықтырмай, артығын экспорттаумен озық. Оған ғылымға көңіл бөлу арқылы қол жеткізді. Қуатты тыңайтқыштарды жасап шығарып, топырағын құнарландырып, көл-көсір мол өнім алуда. Ыстыққа да, суыққа да төзімді жаңа сұрыптарды ойлап тауып, оны тиімді кәдеге жаратып, экономикасын көтеруде.
Әрине ғылымның агробизнеспен өзара тізе қосып әрекет етпеуіне байланысты проблемаларды зерттеу жұмыстары жасалып жатыр. Мәселен, соңғы жылдары топырақта азотты қоректің негізгі көзі болып табылатын нитратты азоттың төмендігі байқалуда. Осының салдарынан тиісті өнім көлеміне қол жеткізе алмай жүрміз, оған қоса астықтың сапасы нашар болады. Көктемде топырақтағы азоттың қорын және азотты тыңайтқыштарды қолдануға қажеттілікті дұрыс бағалау үшін алқаптардағы азоттың мөлшеріне қандай факторлар әсер ететінін білуіміз қажет. Ол үшін зерттеу жұмыстарын жүргізу керек.
Сол сияқты жасымық өсіру технологиясын зерттеудің жеткіліксіздігі ауыспалы егістікті дамытуға мүмкіндік бермей отыр. Жасымық егілетін алқаптар көлемін ұлғайту арқылы азотты тыңайтқышты аз қолдану есебінен қаржы үнемдеуге және топырақтың құнарлылығын сақтауға болады. Сондай-ақ ауыл шаруашылығында бұл бағытты қолдау біздің еліміздің экспорттық әлеуетін көтеріп, экономикалық жағынан айтарлықтай пайда табуға жол ашар еді.
Егер ғылымға бөлінетін қаржы көбейсе, көптеген мәселенің түйіні шешілер еді. Жас ғалымдардың ізденуге деген құлшынысы күшейіп, саланың ілгерілеуіне септігін тигізетіні анық.
Кенже АБДУЛЛАЕВ,
А.Бараев атындағы астық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығының бас директоры
