Тамыр-таныстық арқылы гранттарды бөліп беру мәселесіне жол бермеген абзал. Мәселен, экономикалық тиімділік тұрғысынан сапасы көңіл көншітпейтін жобаларға қомақты қаражат аударылып жатады.
2009-2010 жылдар аралығында қабылданған Білім және ғылым туралы заңның шикілігінен 10 жыл көлемінде ғылым саласына бет бұрған жастардың үлесі азайып кеткен еді. Сондай-ақ импакт-факторы жоғары ғылыми басылымдарда ағылшын тілінде мақалаларды жариялау жөнінде талап қойылды. Оған біздің ғылыми қауым дайын емес болатын және «Болашақ» бағдарламасын бітірген түлектер аз еді. Болғанның өзінде халықаралық білім жобаларының қатысушылары ғылым саласына көп келе бермейтін. Ал ынтасы бар азаматтарға ғылыммен айналысуға әжептәуір тосқауыл қойылды. Соның салдарынан «Scopus» тізімінде бар екен деп, «жыртқыш журналдардың» құрығына түскен қазақстандық ғалымдардың қарасы көбейіп кетті. Мұны, әсіресе Ресей мен Украинаның кейбір басылымдары ақша табудың тиімді құралына айналдырды. Осы мәселені де қолға алған артық болмайды деп есептеймін.
Әлбетте, бұл салада күрмеулі проблема аз емес. Десе де, ғылымның ұлттық экономикамен тығыз байланысқан бағыттарына жіті көңіл бөлген тиімдірек деп ойлаймын. Айталық, агроөнеркәсіптік кешенде ауыл шаруашылығы өнімдерін көбейтуге септесетін ғылыми жобаларға ден қою керек. Сонымен қатар тау-кен металлургия секторы сынды негізгі бағыттарда өндірісті арттыратын жұмыстарды ынталандырудың тетігін қарастырсақ, ұтылмайтынымыз анық. Сонда ғана ғылым мен өндірістің симбиоз жұмысы жолға қойылады.
Тағы бір айта кетерлігі, ғылыми өндірісі өркендеген елдермен тәжірибе алмасқан артық етпейді. Олардың озық технологияларын елімізге әкеліп бейімдесек, оның өзін ғалымдардың үлкен жұмысы ретінде бағалауға болады.
Технологияны трансферттеу әлемдік тәжірибеде бар үрдіс. Әсіресе балама энергия көздері, ғарыш саласындағы дамыған елдердің өнертабысын бейімдеп игеруге көбірек мән бергеніміз ләзім.
Сапарбай ЖОБАЕВ,
экономист