Президент өте дұрыс мәселені көтерді. Еліміздің әр өңіріндегі саяси қуғын-сүргін, ашаршылық құрбандарының нақты санын анықтап, жан-жақты зерттеп-зерделеу үшін әр облыста, әр ауданда комиссиялар құрылуы керек деп ойлаймын.
Саяси қуғын-сүргін құрбандарына қатысты құжаттардың біраз бөлігі Ұлттық қауіпсіздік комитетінен Ішкі істер департаменттеріне берілгені белгілі. Департаменттердегі архивтерде әлі де зерттелмеген, ашылмаған құжаттар аз емес. Ғалымдарға, зерттеушілерге сол құжаттарды қарау кезінде жеңілдіктер қарастырылса, кедергілер жасалмаса дұрыс болар еді. Әйтпесе Ішкі істер департаменті құжаттарды қарауға жалпы рұқсат бергенімен, ішіндегі кейбір беттерді аштырмайды. Қызметкерлері жаныңда қарап тұрады. Әр құжаттың құпиялылығын сақтау уақыты бар десек те, 1937 жылдан бері қанша уақыт өтті ғой. Енді қарауға болатын шығар. Ішкі істер департаментіне Ұлттық қауіпсіздік комитетінен келген құжаттардың өзі толық емес, кейбір беттері алынып тасталған.
Өзім облыстық департаменттің архивінде болып, Ұлан, Катонқарағай және Зайсан аудандарынан «Халық жауы» ретінде айыпталған адамдарға қатысты құжаттармен танысып шықтым. Мәселен, Ұлан ауданының өзінен бір айдың ішінде ғана 28 адам, Катонқарағайдан екі айдың ішінде 61 кісі сотталған. Үш ауданды қоса алғанда бір-екі айдың көлемінде 150-ге жуық адам қуғындалған. Бұл әлі де зерттеуді қажет ететін мәселе. Саяси қуғын-сүргінді тек қазақтар ғана емес, өзге этнос өкілдерінің зиялы қауымы да көрген. Олар да жер аударылған, сотталған, атылған. Осының бәрін анықтау – ғалымдар мен зерттеушілердің міндеті.
Қазақстанға қатысты қаншама құжат шетелдерде жатқанын да естен шығармаған жөн. Осыдан бірнеше жыл бұрын Магаданда (Ресей) болғанда бұл жаққа КСРО бойынша 1 млн, 200 мың адам, оның ішінде 21 мың қазақ жазасын өтеуге келді деген деректерді оқыдым. Бұл 21 мыңның 2 мыңы әлі ақталмаған.
Осы мәселені сол уақытта Қазақстанның Ресейдегі Төтенше және өкілетті елшісіне жаздым. Бұл құжаттарды қарауға кез келген адамға рұқсат бермейді. Үкіметтік деңгейде келісім керек. Сондықтан Президент пәрменімен құрылатын мемлекеттік комиссия осы мәселелерді назарға алады деп сенеміз.
Алдияр ӘУБӘКІРОВ,
мұрағатшы, өлкетанушы
Шығыс Қазақстан облысы
Қостанай дәріханаларына 300 млн теңге бөлінді
Аймақтар • Бүгін, 17:35
Отандық кәсіпорындар мыңға жуық дәрілік препараттар шығарады
Қазақстан • Бүгін, 17:20
Атырау облысында көлік жарылып кетті
Аймақтар • Бүгін, 16:55
Президент экология мәселелеріне жүйелі түрде қарауға шақырды - Айгүл Соловьева
Экология • Бүгін, 16:35
Білім • Бүгін, 16:25
Мұнай бағасы барреліне 150 долларға дейін қымбаттайды
Экономика • Бүгін, 16:00
Маңғыстау провизорларына 45 оттегі консентраты тарту етілді
Аймақтар • Бүгін, 15:50
Аза тұту күні БАҚ және ақпараттық интернет-ресурстарды ресімдеуге қатысты ұсынымдар әзірленді
Қазақстан • Бүгін, 15:35
Қазақстанда электронды оқулықтар дайындалып жатыр
Білім • Бүгін, 15:20
Мемлекеттің есебінен интернет платформа құруға қарсымын - Асхат Аймағамбетов
Білім • Бүгін, 15:10
Ақтауға ресейден 9 дәрігер көмекке келді
Коронавирус • Бүгін, 14:55
Бұл шешімге титтей де өкінбеймін - Асхат Аймағамбетов
Білім • Бүгін, 14:50
Әлемдік экономика үлкен қарызға батты
Экономика • Бүгін, 14:35
Еліміздің бірнеше аймағына дауылды ескерту жасалды
Экология • Бүгін, 14:25
Мұрат Әбенов: "Ұлттық парктерге жауаптылығы жоғары инвесторлар керек"
Экология • Бүгін, 14:10
Биыл оқушыларға мектеп формасын кию уақытша міндеттелмейді
Білім • Бүгін, 14:00
Белгілі актер Президент бастамасына қолдау білдірді
Қоғам • Бүгін, 13:45
Қазақстанда айына 54 жасанды тыныс алдыру аппараты өндіріледі
Коронавирус • Бүгін, 13:35
Атырау облысы дәрі-дәрмекпен 94 пайызға қамтылды
Коронавирус • Бүгін, 13:30
Атырауда коронавирусты жұқтырудың жоғары көрсеткіші тіркелді
Аймақтар • Бүгін, 13:25
Атырауда жазғы дәмхана өртенді
Аймақтар • Бүгін, 13:05
Қазақстан egov дамуының әлемдік рейтингісінде 10 позицияға көтерілді
Әлем • Бүгін, 12:55
Атырауда блок-посттар қойылмайтын болды
Аймақтар • Бүгін, 12:45
Президент қоғам белсенділеріне қолдау білдірді
Қоғам • Бүгін, 12:35
Эко-белсенді: Президенттің экология саласындағы бастамасы аса маңызды
Экономика • Бүгін, 12:00
Әлемде коронавирустан қайтыс болғандар жарты миллионнан асты
Әлем • Бүгін, 11:50
Коронавирустың ауыр түріне шалдыққандарға арналған жаңа препарат шығарылады
Аймақтар • Бүгін, 11:40
Қытай елшілігі жалған ақпарат таратқан
Коронавирус • Бүгін, 11:20
Денсаулық сақтау министрлігі вирус жұқтырғандар санынан жаңылған
Коронавирус • Бүгін, 11:05
Өткен тәулікте 685 адам коронавирус індетінен емделіп шықты
Коронавирус • Бүгін, 10:45
Өтініштер сервистік әкімдіктер назарында
Аймақтар • Бүгін, 10:16
Сүңгуірлер суға батып кеткен қызды іздестіруде
Аймақтар • Бүгін, 09:45
Өткен тәулікте 1708 адам коронавирус індеті табылған
Коронавирус • Бүгін, 09:15
Атырауда 137 500 бетпердені құжатсыз сатқандар ұсталды
Аймақтар • Бүгін, 09:00
"Қазақмыс" КВИ-мен күреске қомақты қаржы бөлді
Аймақтар • Кеше
Ақмола облысында коронавирустан жазылғандар саны мыңнан асқан
Аймақтар • Кеше
Коронавирус • Кеше
Дәрігер кеңесін онлайн түрде алуға болады
Коронавирус • Кеше
Пневмонияға басқа атау берілуі мүмкін
Коронавирус • Кеше
Алексей Цой жұқпалы аурулар стационарлары бірнеше деңгейге бөлінетінін айтты
Коронавирус • Кеше
Арал ауданындағы Жақсықылыш кенті табиғи газға қосылды
Аймақтар • Кеше
Аягөздегі екі емдеу мекемесіне қажетті құрылғыларды сыйға тартты
Аймақтар • Кеше
Қазір тек өмір мен өлім бар - Бас санитар
Коронавирус • Кеше
Президент мектептерге экология пәнін енгізуді тапсырды
Президент • Кеше
Батыста "жасырын есірткі зертханасы" табылды
Аймақтар • Кеше
Елордада дезинфекциялық жұмыстар жүргізіліп жатыр
Аймақтар • Кеше
Байөлкелік батыр Ікейге ескерткіш орнатылды
Әлем • Кеше
Қарағандыдағы солтүстік-шығыс айналма жолының құрылысы аяқталды
Аймақтар • Кеше
Коронавирус індеті 3 кезеңнен тұрады
Коронавирус • Кеше
iQala қызметтерін жаңа мекенжай бойынша алуға болады
Технология • Кеше
Петропавлда автобус жүргізушісі күдіктіні ұстауға көмектесті
Аймақтар • Кеше
Өңір жаман індетке қарамай өркендеп келеді
Аймақтар • Кеше
Шығармашылық емтихандар қашықтан жүргізіле бастады
Аймақтар • Кеше
Сингапурда парламенттік сайлау басталды
Әлем • Кеше
Қазақстан Солтүстік-Оңтүстік дәлізінің мүмкіндіктерін кеңейтуде
Аймақтар • Кеше
Қостанай облысында локдаун режімі енгізіледі
Аймақтар • Кеше
Елордада 56 ойын-сауық орны санитарлық нормаларды бұзды
Аймақтар • Кеше
Ұқсас жаңалықтар
