Президент өте дұрыс мәселені көтерді. Еліміздің әр өңіріндегі саяси қуғын-сүргін, ашаршылық құрбандарының нақты санын анықтап, жан-жақты зерттеп-зерделеу үшін әр облыста, әр ауданда комиссиялар құрылуы керек деп ойлаймын.
Саяси қуғын-сүргін құрбандарына қатысты құжаттардың біраз бөлігі Ұлттық қауіпсіздік комитетінен Ішкі істер департаменттеріне берілгені белгілі. Департаменттердегі архивтерде әлі де зерттелмеген, ашылмаған құжаттар аз емес. Ғалымдарға, зерттеушілерге сол құжаттарды қарау кезінде жеңілдіктер қарастырылса, кедергілер жасалмаса дұрыс болар еді. Әйтпесе Ішкі істер департаменті құжаттарды қарауға жалпы рұқсат бергенімен, ішіндегі кейбір беттерді аштырмайды. Қызметкерлері жаныңда қарап тұрады. Әр құжаттың құпиялылығын сақтау уақыты бар десек те, 1937 жылдан бері қанша уақыт өтті ғой. Енді қарауға болатын шығар. Ішкі істер департаментіне Ұлттық қауіпсіздік комитетінен келген құжаттардың өзі толық емес, кейбір беттері алынып тасталған.
Өзім облыстық департаменттің архивінде болып, Ұлан, Катонқарағай және Зайсан аудандарынан «Халық жауы» ретінде айыпталған адамдарға қатысты құжаттармен танысып шықтым. Мәселен, Ұлан ауданының өзінен бір айдың ішінде ғана 28 адам, Катонқарағайдан екі айдың ішінде 61 кісі сотталған. Үш ауданды қоса алғанда бір-екі айдың көлемінде 150-ге жуық адам қуғындалған. Бұл әлі де зерттеуді қажет ететін мәселе. Саяси қуғын-сүргінді тек қазақтар ғана емес, өзге этнос өкілдерінің зиялы қауымы да көрген. Олар да жер аударылған, сотталған, атылған. Осының бәрін анықтау – ғалымдар мен зерттеушілердің міндеті.
Қазақстанға қатысты қаншама құжат шетелдерде жатқанын да естен шығармаған жөн. Осыдан бірнеше жыл бұрын Магаданда (Ресей) болғанда бұл жаққа КСРО бойынша 1 млн, 200 мың адам, оның ішінде 21 мың қазақ жазасын өтеуге келді деген деректерді оқыдым. Бұл 21 мыңның 2 мыңы әлі ақталмаған.
Осы мәселені сол уақытта Қазақстанның Ресейдегі Төтенше және өкілетті елшісіне жаздым. Бұл құжаттарды қарауға кез келген адамға рұқсат бермейді. Үкіметтік деңгейде келісім керек. Сондықтан Президент пәрменімен құрылатын мемлекеттік комиссия осы мәселелерді назарға алады деп сенеміз.
Алдияр ӘУБӘКІРОВ,
мұрағатшы, өлкетанушы
Шығыс Қазақстан облысы
Қашқын таудың қойнауындағы қазына
Туризм • Бүгін, 15:07
2020 жылы білім беретін 26 мекеме жөндеуден өтеді
Аймақтар • Бүгін, 15:02
Жерлестеріміз Мәскеуде айқасады
Спорт • Бүгін, 15:00
Италия Колумбиямен арадағы әуе байланысын жапты
Әлем • Бүгін, 14:55
Шымкентте Чернобыль апаты құрбандарына арналған гүлзар қайта жөндеуден өтті
Аймақтар • Бүгін, 14:45
Аргентина мен Мексика бірігіп вакцина шығармақ
Әлем • Бүгін, 14:40
Ақмола облысында "Қайырымдылық вирусы" марафоны жалғасуда
Коронавирус • Бүгін, 14:33
Елордадағы 27 медициналық ұйымның жоспарлы қызметі қайта жанданды
Медицина • Бүгін, 14:23
Алтын құймасына деген ықылас артып барады
Экономика • Бүгін, 14:15
Теңге бағамына сыртқы факторлар қысым жасай бастады
Экономика • Бүгін, 14:10
Атырауда атмосфералық ауанының жай-күйі LED экраннан көрінеді
Экология • Бүгін, 14:02
Ескі Түркістан қаласынан тарихи нысандар табылды
Руханият • Бүгін, 13:55
Коронавирус • Бүгін, 13:50
Ерік Сұлтанов: "5-10-20" бағдарламасы бойынша берілетін үйлерді тездетіп тапсыру керек
Парламент • Бүгін, 13:45
Даңқты баскетболшы 61 жасқа толады
Спорт • Бүгін, 13:40
"Сапалы құрылыс" жобалық кеңсесін құру ұсынылды
Қазақстан • Бүгін, 13:35
Пандемия тырнағы қатты батқан ел
Әлем • Бүгін, 13:25
Қытай азаматынан екінші рет коронавирус жұқтыру дерегі анықталды
Әлем • Бүгін, 13:20
Қазақстанның алтын-валюта резерві 35 миллиард доллардан асты
Экономика • Бүгін, 13:07
Шымкентте "Менің қазақстаным" фестиваліне шетелдік орындаушылар қатысуда
Аймақтар • Бүгін, 13:01
Қызылорда облысында күзгі егін жинау науқанына дайындық барысы пысықталды
Аймақтар • Бүгін, 12:24
Кім-Асар шатқалында адасып кеткен ер адам аман-есен
Аймақтар • Бүгін, 12:15
Мемлекет басшысы "ҚазАқпарат" ұжымын 100 жылдық мерейтойымен құттықтады
Президент • Бүгін, 12:04
"Зерде" ұлттық инфокоммуникация холдингі" АҚ басқарма төрағасы тағайындалды
Тағайындау • Бүгін, 11:54
Түркістан облысында "Қамқорлық" бағдарламасы арқылы 34 отбасы баспаналы болды
Аймақтар • Бүгін, 11:50
Жыл басынан бері еліміздің порттары арқылы 3,4 млн тонна жүк тасымалданды
Қазақстан • Бүгін, 11:43
Тыйым салынған аудионы таратқан ер адам жауапқа тартылды
Қоғам • Бүгін, 11:20
Есірткі сатумен айналысқан шетелдік пен үш қазақстандық ұсталды
Қазақстан • Бүгін, 11:14
2,3 миллионнан астам қазақстандық карантин кезінде біржолғы төлем алды
Қоғам • Бүгін, 11:10
ҚТЖ желісіндегі жазғы жол жөндеу жұмыстары жоспар бойынша жүргізілуде
Қоғам • Бүгін, 11:05
Моңғолияда екіжақты ынтымақтастық мәселелері талқыланды
Саясат • Бүгін, 11:02
«Бизнестің жол картасы» бағдарламасына құжат қабылдау мерзімі ұзартылды
Экономика • Бүгін, 10:52
Көкшетауда жел электр станциясы іске қосылды
Аймақтар • Бүгін, 10:30
Атырауда мектептерге жаңа оқулықтар сатып алынды
Білім • Бүгін, 10:25
Жаңа оқу жылында олқылықтарға орын берілмейді
Білім • Бүгін, 10:22
Атырауда 3000 ноутбук пен 3000 роутер сатып алынады
Аймақтар • Бүгін, 10:18
Аймақтар • Бүгін, 10:15
ҚФФ қыздар футболының жарыстарын жалғастыру бойынша жиын өткізді
Спорт • Бүгін, 10:05
Ел ішіндегі өзекті мәселелер екшелді
Аймақтар • Бүгін, 09:59
Атырауда мемлекеттік кірістер департаментінің басшысы тағайындалды
Тағайындау • Бүгін, 09:50
Өткен тәулікте пневмонияның 972 және 7 өлім жағдайы тіркелді
Аймақтар • Бүгін, 09:46
Алматы облысының бас санитарлық дәрігеріне қатысты қызметтік тексеру жүргізіледі
Аймақтар • Бүгін, 09:41
Жағажай маусымы басталғалы елордада 114 адам жауапкершілікке тартылды
Елорда • Бүгін, 09:40
Бүгін еліміздің басым бөлігінде ауа райы құбылмалы болады
Қазақстан • Бүгін, 09:16
Өткен тәулікте 2079 адам коронавирустан жазылып шықты
Коронавирус • Бүгін, 09:10
Қазақстанда вирус жұқтырғандар саны азайып келеді
Коронавирус • Бүгін, 09:05
Елордалық сәбилердің ең танымал есімдері
Елорда • Бүгін, 07:46
Таным • Бүгін, 07:44
Руханият • Бүгін, 07:42
Әулиеаталықтар асарлатып үй салуда
Аймақтар • Бүгін, 07:36
Үш жаңа мектеп пайдалануға беріледі
Білім • Бүгін, 07:33
Қайран ауа, қымбаттап барасың ба?
Руханият • Бүгін, 07:29
Жаман тұмаумен жағаласу күшеймек
Аймақтар • Бүгін, 07:26
Ұлы ақынның мұрасы – әлем игілігі
Абай • Бүгін, 07:21
Бірыңғай кешенді стратегиялық міндет шеңберінде оқу-жаттығулар жоспарланған
Оқиға • Бүгін, 07:17
Оқиға • Бүгін, 07:17
Болатбек Абдрасилов: Сығанақ – тамырлы тарихымыздың символы
Сұхбат • Бүгін, 07:15
Әлеуметтік қызметкерлер әдебінің әдістемесі
Қоғам • Бүгін, 07:15
Ақмолалық диқандар алқапқа шықты
Қоғам • Бүгін, 07:14
Кенжелеген саланы көтеретін күш қайда?
Экономика • Бүгін, 07:13
«Абай жолы» эпопеясының видеомазмұны жарық көрді
Абай • Бүгін, 07:12
Орталық Азия-Жапония: Әріптестік жандана береді
Саясат • Бүгін, 07:08
Қиындықпен күрес (Жеті айдың қорытындысы не дейді?)
Үкімет • Бүгін, 07:05
Қоғам • Бүгін, 07:05
Күлтөбеден ежелгі Ханака табылды
Оқиға • Бүгін, 06:59
Кавасаки синдромы: Балалардың денсаулығын мұқият бақылауды қажет етеді
Қоғам • Бүгін, 06:51
Руханият • Бүгін, 06:50
Сайлау • Бүгін, 06:48
Руханият • Бүгін, 06:47
Ұқсас жаңалықтар
