Еліміз көрші Ресей мемлекетімен тығыз экономикалық қарым-қатынас орната білді. Бір кездері Кеңес Одағы құрамында да бірге болдық. Сол кездері екі елдің арақатынасын жақындататын кәсіпорындар бізде де жұмыс жасады. Егемендік алғаннан кейін өз саясатымызды ұстанып, дербес экономикалық бағытқа бет бұрдық. Сол бағыттан жаңылысқан кезіміз жоқ.
Мәселен, Қазақстандағы үдемелі индустриялық-инновациялық даму бағдарламасы – біздің сара жолымыз. Қазақстанның Тұңғыш Президенті – Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың бастамасымен 2011 жылы қолға алынған бұл бағдарламаның жемісін көріп келе жатқанымызға да екі бесжылдыққа жуық уақыт болды. Осы бағдарлама арқылы да Ресей мемлекетімен бірқатар экономикалық байланыс орнаттық. Еліміз экономикалық тұрғыда барынша берік байланыс орнатқан да осы Ресей болып отыр. Президент атап өткендей, бұл – аса іргелі, маңызды қатынас. Бұл байланыс алдағы жылдарда да өз жалғасын табады деген сенімдемін. Сондықтан Қ.Тоқаевтың екі ел арасындағы нақ осы экономикалық мәселелерге қатысты пікірін өте орынды деп бағалаймын. Осы бағытта атқарылып жатқан жұмыс әрі қарай дами бермек.
Мемлекет басшысы сұхбатта «Біз Ресеймен мұнай-газ, мұнай-химия және басқа да қайта өңдеу үлесі жоғары өнім шығаратын салаларда ынтымақтастықты дамытуға ниеттіміз. Каспий қайраңында теңіздегі мұнай-газ жобалары бойынша ынтымақтастығымыз нығайды. Қазақстан Ресейге стратегиялық серіктес ретінде сенім артады. «Лукойл» компаниясы да біздің елде табысты жұмыс істеуде. Бұдан бөлек, Қазақстанда инвестициялық жобаларды жүзеге асырып жатқан ресейлік бизнеске қолдау көрсетеміз» деп айрықша атап өтті. Бұл сала ел экономикасы үшін аса маңызды. Себебі біз көп мөлшерде мұнай шығаратын елміз. Сондықтан бұл жерасты байлығымызды өзге елдерге шығару, өңдеу, сату мәселесін де ұмытпауымыз қажет. Мәселен, «ҚазТрансОйл»-дың құбыры Қазақстаннан басталып, Ресейге жалғасып жатыр. Елімізде өндірілетін мұнайдың үштен екі бөлігі осы құбыр арқылы өтеді. Сондықтан бұл құбырдың үздіксіз жұмыс істеп тұруына ынталымыз.
Сондай-ақ Мемлекет басшысы атап өткендей, осы мұнай саласына қатысты өңдеу, қайта өңдеу жұмыстары да жанданып келеді. Экономикалық қарым-қатынас – бір нәрсені сатып алып, екінші нәрсені сатуда емес. Бірлескен өндіріс орындарын, соның ішінде өңдеуші орындарды қолға алу жұмыстары да аса маңызды. Шикізатымызды толыққанды пайдалануға, игеруге мүмкіндік беретін мұндай кәсіпорындардың жұмыс жасауы – жаңа технологиялардың қолданысқа енгізіле бастауына бастама болады.
Сұхбатта Қ.Тоқаев екі елдің мамандары бірігіп жұмыс жасап жатқан бірнеше мысалды келтірді. «Былтыр сәуір айында біз өндірістік кооперация саласындағы бірлескен іс-қимыл бағдарламасын қабылдадық. Ал қазан айында бағдарламаның алғашқы жобасының аясында Қостанайда «Кировец» тракторларын шығару жұмысы басталды. Зауыттың қуаттылығы жылына 500 тракторға дейін жасап шығаруға жетеді» деді Мемлекет басшысы. Осындай бастамалар экономикамызды ілгерілету барысында аса қажет. Егер біз бір-біріміздің мүддемізді сақтай білетін болсақ, өндірістік бірлестіктердің өресі артатыны ақиқат. Мен – аға, сен – іні деген секілді теңсіздік болмауы керек. Арамызды не ел, мұхит бөліп жатпаған соң, сауда айналымына аса қолайлы жағдай жасалған. Әділетті, бір ел бір елдің мұқтажын, үмітін түсінуге негізделген келісімшарттар қашан да баянды болады.
Қ.Тоқаевтың айтып отырғаны – осы. Осындай батыл ойларды, үлкен мәселелерді Мемлекет басшысы жиі айтып, жиі көтеріп келеді. Еуразиялық экономикалық одақтың алдына да біз бұрын турасын айта алмай жүрген мәселелерді қойды. Сондықтан Президенттің бұл сұхбатын өз басым жоғары бағалаймын.
Кенжеғали САҒАДИЕВ,
мемлекет қайраткері,
Ұлттық ғылым академиясының академигі
