Ал жасампаз болмысы оны өз елінде озық инно­ва­циялық мектептер мен уни­верситеттердің негізін қа­лау­ға, білім беру, ғы­лым, ден­­саулық сақтау салаларын жақ­сартуға, әлеуметтік-мә­де­ни саясатты жетілдіруге, қа­зақ халқының ежелгі руха­ни-өнегелі дәстүрлері мен от­­­ба­­сылық құндылықтарын жаңғыртуға бағытталған бас­тамаларына ықпал етеді. Ел қауіпсіздігінің айқын көрінісі – ішкі саяси тұрақтылықты сақтау мен қоғамды біріктіру секілді қиын істе туған топы­рағының қуат берері сөзсіз. Қа­зақстанның ұлттық мүддесін көздейтін, көпвекторлы сындарлы сыртқы саясатының ар­қасында ол халықаралық аре­нада жауапты әрі сенімді серіктес ретінде таныла біл­ді. Қарқынды құрылыс жүр­гізіп, ен далада заманауи қала тұрғызу секілді батыл ше­шім­дері арқылы ғаламдағы бос жерлерді игеруге және жалпы­адамзаттық өркениеттің дамуына да елеулі үлес қосып ке­­леді. Сондай-ақ қазақ даласын ғарышпен байланыстыратын қақпаны да айтпай кетуге болмас.

Бұл айтылғанның барлығы Қазақстанның Тұңғыш Прези­денті, Елбасы Нұрсұлтан На­зар­­баевқа тікелей қатысты. Мүмкін көкейіңізде «Бұл тым әсіреленген не утопиялық суреттеу емес пе?» деген сауал туар. Бұл сұраққа екі жа­уап айтар едім. Шын мәнінде, оның болмысында табиғаттан да­рыған рухани биіктік, бола­шаққа деген нық сенім мен ерекше рух бар. Ал екінші құр­ғақ қиялға негізделген уто­­пияға келсек, оның өзі бұ­ған «Ендеше, бұл ғажайып әлем­де неге өмір сүреміз?» де­ген ри­торикалық сұрақпен жауап берер едім. Нұрсұлтан Назарбаев феноменінің сы­ры оның еңбек­ке деген сүйіс­пен­шілігінде жатыр, ол туа­біт­ті еңбексүйгіштігі не уақыт өте келе қалыптасқан еңбек­қор­лығы болар. Ол еңбек­теген ша­ғынан бүгінге дейін сана­лы не интуициялық түрде шы­ғар­машылық, күнделікті тұр­мыстық, ағартушылық, зият­­керлік, физикалық не ой еңбегімен шұғылданып ке­леді. Оның қасында болған ет жақындары – әкесі мен ана­сы, бауырлары, достары, ұстаздары, тәлімгерлері мен әріптестері де өз қызметіне адал, міндеттеріне жауапты аза­маттар болды. Ал ішкі мә­де­ниеті жоғары, ба­ғы­ты ай­қын жанға сырттан еш­нәрсе әсер ете алмайды. Өз ең­бе­гі­мен тапқан нанның, сол ас­ты пісірген анасының аяулы алақаны оған әлі күнге дейін нық тұруға көмектеседі. Оны Тәңір жарылқады! Жасампаз еңбекке деген құштарлық пен жігерлілік оны қорғап, сақтап келеді. Ол өз бойындағы еңбек адамын қайрай түсті. Ал оның өмір өрнегін айқындаған қазақ халқының өркениеттік коды өне бойына даналық, өткір ақыл, темірдей төзімділік, кең дүниетаным, жауапкершілік пен ұлы рухты жиып берді.

Бір сөзбен айтқанда, 1991 жылы Нұрсұлтан Әбішұлының КСРО-ның Премьер-министрі болуға ұсынылуы да кездейсоқ емес. Оны алпауыт Кеңес елі­­нің күйреген экономикасын қайта қалпына келтіруге қауқарлы кәсіби маман және жауапкершілікті өз мойнына алудан тартынбайтын тұлға ретінде көрді. Одан бөлек оның алғыр көшбасшы екеніне көз жеткізген Беловеж келісімінің жақтастары өз жағына тартуға да тырысты. Дәл осы келісім Кеңес Одағының ыдырауына себеп болды. Бұл жағдайда Н.Назарбаев көреген саясаткер ретінде өзін қитұрқы саяси ойынға тартуға жол бермей, өзгелердің мүддесін қорғап, сойылын соғудан бас тартты.

Қазақстан мен Қырғыз­стан­ды тарихи тұрғыдан та­мыр­ластығы, мәдени, ру­ха­ни, адамгершілік құнды­лық­та­рының жақындығы және тіл, дәстүр, әдеп-ғұрып пен на­­ным-сенімнің ортақтығы жа­­­­­қындастырады. Ғасырлар бойы екі ел арасында өзара тату көр­шілік пен бауырластыққа құрылған қарым-қатынас ор­­­­нады. Сондай-ақ саяси, эко­­­­­но­микалық және шаруа­шы­­лық өмірдің барлық дең­гейінде бе­рік және сенімді тү­сіністік бар. Егемендік ал­ған­нан кейінгі жаңа саяси ке­ңістіктегі қырғыз-қазақ қа­рым-қатынасы Кеңес Ода­ғы күйремей тұрып, 1991 жыл­дың басында-ақ қайта жаң­ғыр­ғаны айтылып жүр. Ел Пре­зиденті, Парламент Төр­ағасы, Үкімет басшысынан тұр­ған Қырғызстан делегациясы сол кездегі Қазақстан аста­насы Алматыға 1991 жы­лы қаңтар айында келген еді. Ел Президенті болған Нұр­сұлтан Назарбаев бізді ба­уыр­лас ел ретінде құшақ жая қарсы алды. Ол кезде екеуміз жақсы таныс болдық. Өз мем­лекетімізде Компартияның орта­лық комитетінің хатшылары болған кезден бастап достық, бауырластық және іс­керлік байланысымыз үзілген емес. Сол сапар барысында біз екі ел арасындағы саяси-экономикалық, әлеуметтік-мәдени байланыстардың жай-күйі мен перспективала­рын талқылай келе, өзара ын­ты­мақтастықты одан әрі да­мы­туға ықыласты екенімізге көз жеткіздік. Нәтижесінде, Қыр­ғызстан мен Қазақстан ара­сындағы достық, ынты­мақ­тастық және тату көр­ші­лік туралы алғашқы келі­сімге қол қойылды. Дәл сол сапарда мен Нұрсұлтан Әбіш­ұлының мемлекеттік жә­не халықаралық істегі ұс­там­дылығына, оның мемлекеттік көзқарасының ке­мел­дігіне, экономикалық бас­қару жә­не мемлекеттік құрылыс мәсе­ле­леріне келгендегі ықпа­лы­на көз жеткіздім. Біздің осы саладағы ұстанымдарымыз ұқсас болды. Екеуміз де сол кездегі саяси ахуалдың және алдағы оқиғалардың бауырлас елдердегі мемлекеттік құры­лыс үшін тарихи маңызы мен мүмкіндігін жақсы түсіндік. Бірлескен әрекет пен өзара ын­тымақтастықтың ауадай қажет екені белгілі болды. Ке­йіннен Н.Назарбаев ТМД, одан кейін ЕАЭО, Кеден одағы және ШЫҰ, ҰҚШҰ сияқты бұрынғы одақтық республикаларды біріктіретін басқа да интеграциялық бірлес­тік­терді құруға бастамашы болды. Жалпыға бірдей әлеу­мет­тік-экономикалық даму, тұ­рақ­тылық пен бейбітшілікті сақ­­тау үшін тиімді ынтымақ­тастықты, өзара іс-қимыл мен қолдауды көздеген бағыттың дұ­рыстығын тарих өзі дәлел­деді.

Қырғызстан мен Қазақстан арасында мемлекетаралық қа­ты­настарды нығайтуда және өзара тиімді ынтымақтастықты орнатуда Нұрсұлтан Назар­баев­тың еңбегі – өлшеусіз. Ол 2005 және 2010 жылдар­дағы оқиғалардан кейін Қыр­ғыз­­стандағы ішкі саяси жағ­дайды тұрақтандыру және оның халықаралық мәртебесін қалпына келтіру ісіне баға жет­пес үлес қосты. Қырғыз хал­қы Н.Назарбаевтың екі елдің тату көршілігін, ынты­мақ­тастығы мен әріптестігін нығайтудағы күш-жігерін жоғары бағалайды. Елбасы қырғыз халқына аса ілти­пат­пен қарайтыны белгілі. Бұл ойды оның тәуел­сіздіктің ал­ғашқы күнінен бас­тап Қыр­ғызстанға әрдайым қолдау көр­сеткені туралы ресми мә­лім­демесі қуаттайды. Қос бауырлас елдің достық қарым-қатынасын Тәңір қолдасын!  

Қазақстанның жаңа астанасы жайлы бірер сөз айт­сам деп едім. Нұр-Сұлтан – қа­зақ­тың кең-байтақ даласын­да бой көтерген заманауи ша­­һар. Бұл – дана да көреген Ел­­басы Н.Назарбаевтың бас­шы­­­­­лығымен қазақ халқы тұр­ғызған ертегі-қала.

Аса қадірменді Нұрсұлтан Әбіш­ұлын 80 жылдық мерей­тойымен шын жүректен құт­тықтай отырып, оған зор ден­саулық, ұзақ ғұмыр, жемісті де табысты жұмыс, отбасы­на және қазақ халқына жақсы­лық, игілік пен бақ-береке тілеймін. 

Медетхан Шерімқұлов,

Қырғыз Республикасы Парламентінің Төрағасы (1990-1995 жж.)