Содан бері «AG Disinfection Services» ЖШС облыс орталығындағы 1188 көпқабатты тұрғын үйдің жертөлесі мен кіреберісіне қансорғышқа қарсы дәрілеу жүргізіп келеді. Алдымен, масаны дәрілеудің бірінші сатысында ашық су айдындары қамтылды.
Биолог-энтомолог Айнагүл Дәулетиярованың айтуынша, жыл өткен сайын қансорғыштың шамадан тыс көбейгені байқалады. Мәселен, былтыр масаның «Aedes Caspins», «Culex pipiens», «Culex modestus» деп аталатын түрлері кездесті. Масаға қарсы қолданылған «Алмафос», кейін «Синузан» дәрілерінің әсері азая бастапты. Сол себептен, «Агран», «Циперметрин», «Медилисципер» таңдалыпты.
Осындай сан алуан дәрінің уыты неге әсер етпейді? Құлақ түбінен ызыңдап, мазаны алатын масаның көбеюіне не себеп? Маманның пікіріне жүгінсек, біріншіден, бұл табиғи тепе-теңдіктің бұзылуымен байланысты болуы мүмкін. Өйткені Атыраудың экологиялық ахуалы көңіл көншітпейді. Екіншіден, облыс орталығындағы лас сулар бірден-бір «ошақ» ретінде қарастырылып отыр. Ал үшіншіден, «Ерік-Мостовой» секілді канал мен дренаж арықтарына жиналатын судың сасуы да қансорғыштың күш алуына себептің бірі болатыны даусыз. Бұлардың қатарына ауа райының ерте жылынуын да қосуға болады. Қазір табиғаттың мұндай құбылысы ғаламдық проблемаға айналып отыр.
Осындай себептердің әсері ме, биолог-энтомолог Айнагүл Дәулетиярованың мәлім етуінше, жылдан-жылға масаны улау жұмысы да күрделене түсті. Өйткені адам қанымен қоректенетін қансорғыш экологияның кез келген жағдайына тез бейімделетінге ұқсайды. Ал бұл масаны улауға арналған дәрілік заттарды үнемі өзгертіп отыруға мәжбүр етеді. Мәселен, төрт-бес жыл бұрын масаны дәрілеуге пайдаланылған «циперметрин», «солфак» секілді препараттардың уыты жойылыпты.
Ал 2018 жылдан бері дезинфекторлар ресейлік «Медилисципер» препаратын қолдануға көшкен еді. Бірақ бұл да масаға әсер етпейтіні анықталып отыр. Сол себептен, соңғы кезде «Мистраль» препараты қолданысқа енгізілді.
– Қазір бұл препараттың экологияға кері әсері зерттеліп жатыр. «Мистраль» дәрісінің әсері жоғары болғандықтан, оны көп көлемде қолданбау керек. Сол себептен оның көлемін азайтып, бұрын қолданыста болған «Бомбей» препаратымен араластырдық. Соңғы аптада жасалған тәжірибеде бұл дәрілік зат оң нәтиже көрсетті. Дәл қазір масаны жаппай улаудың жетінші сатысын жүргізудеміз. Алда әлі үш сатысы бар. Қаладағы дезинсекциялық жұмысқа алты бригада жұмылдырылды. Оның екеуі таңғы сағат 9:00-ден кешкі сағат 18:00-ге дейін жұмыс істейді. Бұл бригадалар көпқабатты үйлердегі жертөле мен кіреберісте зиянкестермен күреседі. Ал төрт бригада кешкі сағат 20:00-ден түнгі сағат 02:00-ге дейін қала көшелерінде, ашық су қоймаларында, саябақта, мәдениет және демалыс орындарында, сондай-ақ қала маңындағы ауылдық округтерде улау жұмысын жүргізеді, – дейді биолог-энтомолог Айнагүл Дәулетиярова.
Оның айтуынша, масаны улау екі әдіспен жүргізіледі. Біріншісі – дәріні түтіндету, екіншісі – сумен араластырып буландыру. Қолданыстағы дәрілердің әсері күшті болғандықтан, түтіндетіп улау экологияға қауіп төндіреді. Сондықтан соңғы жылдары дәріні суға қосып, буландырып шашу қолға алыныпты. Алайда мамандар «масаны жоюдың табиғи жолы жоқ» деп дабыл қағуда. Өйткені масаны азық ететін бақа, инелік сынды жәндіктер жойылып барады екен. Ал атыраулықтарды «Мистраль» масадан құтқара ма?
