Технология • 31 Тамыз, 2020

Жасампаз ғылым – жаңа технологияда

344 рет
көрсетілді
7 мин
оқу үшін

Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев осыдан үш жыл бұрын «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты бағдарламалық мақаласында әр салада жоғары табысқа қол жеткізген азаматтардың еңбек жолы мен жетістіктеріне үңіліп, оларды көпшілікке үлгі етуді ұсынған еді. Осылайша «Қазақстандағы 100 жаңа есім» жобасы дүниеге келді.

Жасампаз ғылым – жаңа технологияда

Тұңғыш Президенттің бастамасымен қолға алынған ілкімді жо­ба­ға содан бері 5 000-нан астам адам қатысыпты. Олар Қазақстан тәуелсіздік алған 30 жылға жуық кезең ішінде еліміздің әр түкпірінде тынымсыз ізденіс пен табанды ең­бекке бой ұрып, озық табыс үлгісін көрсеткен әр алуан жастағы түр­лі ұлт өкілдері. «100 жаңа есім» жобасына былтыр қатысқан 1673 адамның ішінен 32 отандасымыз озып шықты. Жеңімпаздар қатарында Қостанай құрылыс колледжінің студенті Мак­сим Рюмин де бар.

Ақпараттық технология саласында бірталай биікті бағындырып үлгерген жас бағдарламашының есімі 2018 жылдан бері көпшілікке таныс. Ол 2018 жылы 18 жасында «Қостанай облысының алтын жас­тары» кітабына енді. Сол жылы Ресейдің Түмен қаласында өткен «IT-планета» атты ірі халық­ара­лық олимпиадаға қатысып, «Робо­фабрика» аталымында үшінші, «Шексіз мүмкіндіктер» аталымы бойынша екінші орынды жеңіп алды. Бұл олимпиадада негізінен мүмкіндігі шектеулі жандардың өмірін жеңілдетуге көмектесетін IT жобаларға ерекше көңіл бөлінеді. Жас ғалым байқауға құлағы есті­мейтін адамдарға айналасымен ым арқылы байланысуға мүмкіндік беретін бірегей жобасын ұсынған.

Ол Қостанай қаласы әкімдігінің жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімінің өтініші бойынша «Инватакси» қызметін әзірледі. Әлеуметтік жобаның мақ­саты – мүмкіндігі шектеулілерге қызмет көрсету, өздігінен жүріп, тұра алмайтын жандардың қажет­тіліктерін жақсарту болып табылады. Тағдыры арбаға таңылған жандар бүгінде жас өнертапқыш жасап шығарған «Инватакси» қосымшасының игілігін көруде. Мүмкіндігі шектеулі жан бір жаққа баратын болса, қосымшаны бір рет басу арқылы өзі қалаған уақытқа «Инватакси» шақырта алады. Бүгін­де жас ғалымның бұл жобасы Қос­танай облысы бойынша сәтті іске асырылып, жүздеген мүмкіндігі шек­теулі жанның оңтайлы жүріп-тұруы­на, өмір сапасын жақсартуына мүм­кіндік беруде.

– Өз еңбегіңнің шынайы өмір­де тәжірибеге енгенін көру ерекше қуаныш. Содан болар, соңғы жылдары жастардың ақпараттық технологияға деген қызығушылығы артып келеді. Кез келген IT-маман­ның арманы – цифрлы технология мүмкіндіктері арқылы әлем­ді жақсарту. Қазір экологияға, қор­шаған ортаны қорғауға қатысты көптеген жобаны әзірлеп жатырмын. Мәселен, Мәскеуде «Ғаламшар  суын зерттеуге арналған автономды зертхана» жобасын ұсындым. Жобаға көптеген сарапшылар қызы­ғушылық танытуда, – деген Максим мұның әлі болашақта ашылатын қырлары көп екенін, сондықтан әзірше құпия ұстай тұруды жөн санайтынын аңғартты.

Жас өнертапқыш елордада өткен ЭКСПО-2017 жаһандық көрмесіне де қатысып, ақылды үйлердегі өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ететін робот жобасын жасады. Бұл жоба Сочиде өткен «IT-планета» халықаралық олимпиадасында жеңіске жетті. Максим – республикалық IT-ғалам­шар олимпиадасының абсолютті жеңімпазы.

Максим Рюмин 2018 жылы «Даму Банкі» мен Білім және ғылым министрлігінің «Zhas Project» атты бірлескен жобасына қатысып, бұл жолы да топ жа­рып, озып шықты. Талантты жас өзіне берілген 1 млн теңге грант қаржысына «Unitorzero» ғылы­ми орталығын ашып, 7-15 жас ара­лы­ғындағы дарынды балаларды ірік­теп алып, оқыта бастады. Бүгін­де Максимнің сыныбында жиыр­ма шақты бала роботтехника негіздеріне, мехатроника мен бағ­дар­­лама жасауға машықтануда.

– Бұл саланың бір ерекшелігі, өз ісіңе деген сүйіспеншілік болмаса, онда ешқандай табысқа жете ал­майсың. Теория керек, бірақ тәжірибе мен дағды одан да маңыздырақ. Сондықтан адам өз-өзін үздіксіз дамытып отыруы қажет. Егер интернетте отырсаң, бағдарлама жасау бойынша қандай да бір кітапты тауып алып, соны меңгер. Кез келген бағдарламаның қалай жұмыс істейтініне үңіліп, оны түсінуге ұмтыл. Егер инженер болғың келсе, көбіне радиобөлшектер мен микропроцессорларды зертте. Бастысы – табандылық керек. Сонда ғана нәтиже болады. Табыс ешқашан өзі келмейді. Мен шәкірттеріме үнемі осыны қайталап айтып отырамын, – дейді IT-маманы.

Максим биыл «Есептегіш техника және бағдарламалық қамтамасыз ету» мамандығы бойынша Қостанай құрылыс колледжін тәмамдайын деп отыр. Қазір өзі төрт жылдан бері айналысып келе жатқан әлеуметтік жобаларының бірі – «Динамикалық ым-ишарат түрлерін  автоматты зерттеу» тақырыбында дипломдық жұмысын қорғауға әзірлік үстін­де. Жиырмаға енді ғана толған талантты жастың ғылыми-әлеуметтік маңызы зор бұл зерттеу жұмысында ым мен ишара ұғымдарының қазақ және орыс тіліндегі ерекше­лік­тері, ұқсас­тықтары мен айыр­ма­шы­лық­тары сияқты мәселелер қа­рас­тырылған. Мұның сыртында, Мак­сим Қазақстандағы ең ірі авто­өнеркәсіп орындарының бірі – «СарыарқаАвтопром» серіктес­тігінде инженер-бағдарламашы болып жұмыс істейді. Жергілікті машина құрастыру зауыты өндірістегі цифрлы технология үлесін арттырып, отандық автокөліктер мен трактор, комбайн сынды ауыл­шаруа­шылық техникаларының сатылымын көбейту үшін дарынды маман жасап шығарған бағдар­ла­маларға арқа сүйеп отыр.

– Осыдан он шақты жыл бұрын жұмыс іздеп алдына келген үміт­керден жұмыс беруші: «Ағылшын тілін білесің бе?» деп сұрайтын. Қазір меніңше, мұндай сұрақ қою артық сияқты. Өйткені жас­тар ағыл­шын тілін білмесе, дұрыс жұ­мыс таба алмайтынын әлдеқашан түсін­ген. Сондықтан қазір озық тех­­нологияның тілі – ағылшынша біл­­мейтін жастар басқа жұмыс із­дей­­ді. Енді бір 5-6 жыл өткен соң, IT тех­­­нологияны меңгермеген жас­тар да жұмыс таба алмай қалуы мүм­кін. Өйткені ол кезде цифрлы жүйе, бағ­дарлама жасау, жалпы IT тех­но­логия барлық салада 100 пайыз сұранысқа ие болады. Қазір «Бағ­дар­лама жасай білесің бе? Біл­месең,  арнайы курсқа жіберейін, оқып, үй­реніп кел», дейтін кеңпейіл жұмыс беру­шінің ол кезде біреуі де қалмай­ды. Сондықтан кейбір дамы­ған мем­лекеттер сияқты балаларға қарап­а­йым­нан бастап, түрлі орташа, күрделі бағ­дарламалар жасауды мектеп қабыр­ғасынан үйрете бастауымыз керек, – дейді отандасымыз Максим Рюмин.

 

Қостанай облысы