Шеті мен шегі ат тұяғын талдыратын ауданның шұрайлы жайылымы мал шаруашылығын өркендетуге өте қолайлы. Жері от, өсімдіктің сан түрі өсетін алқаптарда тұяқты жануар шөпті талғап жейді. Дегенмен малды жайылымда бағу мүлде күтімсіз, бақылаусыз қалдыру деген ұғымды білдірмесе керек. Жергілікті атқарушы органдар жыл сайын жеке тұрғындар мен ауыл шаруашылығы құрылымдарының иелігіндегі малды тиісті тексеруден өткізіп, диагностикалық зерттеулер жүргізіп келеді.Сонымен бірге қажетті ветеринарлық алдын алу шаралары да дер кезінде атқарылады. Соған қарамастан соңғы жылдары жайылымдағы жануарлар арасында кеміргіштерден жұғатын ауру белгілері байқалып жүр. «Мұның басты сыры мал азығының түрлі кеміргіштерден улануында» дейді ветеринар мамандар.
Әсіресе мұндай көрініс ауданның Аманкөл, Тәуіп және Жайсаңбай ауылдық округтеріне қарасты елді мекендердердің аумағында жиі ұшырасады. Ауыл азаматтары далада кеміргіштер көбейіп кете ме деген қауіпте. Жергілікті жұрттың айтуынша, аталған аумақтарда ертеректе оба және басқа да жұқпалы аурулар болыпты. Оның тағы да қайталанбасына кім кепіл?!
Бұл мәселеге байланысты мамандар мал иелерінің алаңдаушылығын жоққа шығармайды. Себебі Ырғыз жерінде белгісіз себептермен өліп, шығын болған малды сойып тексеру жұмыстары кезінде өлексенің ішкі құрылысында өзгерістер болғаны байқалған. Бұл паталогиялық материалдар дәл анықтама қою үшін Ақтөбе облыстық ветеринарлық зертханасына тексеруге жіберілген. Сараптамалар нәтижесінде біраз малдың уланып өлгені белгілі болды. Яғни мал жайылымда кеміргіштерден жұққан шөптесін өсімдіктерден уланыпты.
Сонымен бірге өңірде кейбір малдың қан құрамының бұзылуы, ағзасында паразиттік аурулардың пайда болуы секілді түсініксіз құбылыстар кездеседі. Мал көп жағдайда аулада, қорада тұрған кезде емес, жайылымнан қайтқаннан кейін ауырып өледі деп қынжылады тұрғындары.
Тағы бір көңілге түйген жайт, бұрын ауданда обаға қарсы күресетін бөлім болған. Аталған құрылым сол кезде себепсіз өлген малдарға тексеру жүргізіп, адамдар мен төрт түлікке де жұға беретін оба, тулерямия және өзге де жұқпалы аурулардың алдын алып, қажетті шаралар қабылдайтын. Әйтсе де кейіннен аймаққа ауадай қажет мекеме жабылып қалды.
Бүгінде аудан орталығынан 150 шақырым қашықта орналасқан Жайсаңбай ауылында алақандай эпидемиялық отряд қана жұмыс істейді.
– Бұл отряд жер аумағы аса үлкен Ырғыз ауданын қамти алмайды, – дейді аудан әкімінің орынбасары Нұрлан Қызбергенов.
Ежелден «мал-жан аман ба?» деп, тіршілік көзі төрт түлік малдың амандығын сұраған халықтың ұрпағымыз. Жанның аман-саулығы ең алдымен малға тікелей байланысты болғандықтан ата-бабаларымыз осындай амандық-саулық сұрасу дәстүрін қалыптастырғаны белгілі. Сондықтан қазіргі кезде Ырғыз ауданында ғана емес, еліміздің барлық өңірінде мал ауруларының алдын алу ісін жан-жақты жүргізу қажеттігі айқын көрінеді. Мұндай жағдайлар адам денсаулығына да қауіп төндірмесіне ешкім кепілдік бере алмайды. Қазіргі таңда әлемді алаңдатып отырған пандемияда кез келген ауру түріне бейжай қарауға болмайтынын тағы бір мәрте дәлелдеп берді емес пе?!
Тәуіп пен Жайсаңбай ауылдық округтері аумағына Ырғыз-Торғай мемлекеттік резерваты кіретінін ескерсек, істі жаңаша көзқарас тұрғысынан жүргізудің, эпидемиялық отряд мүмкіндігін кеңейтудің өзектілігі арта түседі. Аталған резерват жануарлар дүниесіне аса бай. Кеміргіштерден уланған шөптің залалы қызыл кітапқа кірген жануарларға тиіп жүрсе не болмақ?!
Қысқасы ауқымды аумақтағы эпидемиялық ахуалды тиісті деңгейде ұстап, бақылап отыруға бір ғана отрядтың қауқары жете қоймайтыны дәлелдеуді қажет етпейді. Ендеше Ақтөбе обаға қарсы күрес стансасының аудандық бөлімін құру жөніндегі тұрғындар тілегі орынды.
Ақтөбе облысы,
Ырғыз ауданы
