Коллажды жасаған Қонысбай ШЕЖІМБАЙ, «ЕQ»
Ауыл шаруашылығы министрлігінің хабарлауынша, өткен маркетингтік жылдың алғашқы 4 айында еліміз шет мемлекеттерге 1 млн 624 мың тонна бидай мен 628 мың тонна астық эквивалентіндегі ұн экспорттаған. Басқа арпа, сұлы, жүгері, күріш, қарақұмық, тары сынды дәнді дақылдар экспорты 2020-2021 маркетингтік жылдың 4 айында 98 мың тоннаны құрады, оның ішінде 76 мың тонна арпа Иран еліне жөнелтілді.
– Бидай мен бидай ұнының басым бөлігі биыл Орталық Азия елдеріне сатылды. 1 млн 293 мың тонна – Өзбекстанға, 406 мың тонна – Тәжікстанға жөнелтілді. Қырғызстан мен Түрікменстанға сату көлемі – 38 және 11 мың тоннаны құрайды. Биылғы 1 шілдеден бастап Ауғанстанға 593 мың тоннаға жуық, Қытайға 194 мың тонна экспортталды, – деп хабарлады ведомствоның баспасөз қызметі.
Соңғы жылдары Грузияға астық пен ұн сату төмендеген. Бұл ел 2014 жылға дейін басым нарықтар қатарына кірген болатын. Өткен маркетингтік жылы Қазақстан Грузияға бар болғаны 2,6 мың тонна астық пен ұн сатса, биыл отандық өнім мүлде жөнелтілмеді.
Бірқатар елдердің қазақстандық ұнға деген қызығушылығының төмендегенін де айтпай кете алмаймыз. Айталық, қазақстандық өнімнің ірі импорттаушысы болып табылатын Өзбекстанға 2011-2012 маркетингтік жылы – 1,3 млн тонна ұн, 2015-2016 жылдары – 843 мың тонна, 2019-2020 жылдары – 345 мың тонна жіберілсе, 2020-2021 маркетингтік жылдың 4 айында көрші ел бар болғаны 103 мың тонна ұн сатып алды.
Соңғы жылдары қазақстандық ұн экспорты Ауғанстан мен Қытай нарығына көптеп жіберіліп жатқанын атап өткен жөн. Нарық қатысушылары үшін Қазақстан арқылы өтетін астық пен ұн транзитінің көлемі туралы ақпарат маңызды болып табылады.
2020 жылғы шілдеде республика аумағы арқылы басқа елдерге 17,4 мың тонна, тамызда – 32,8 мың тонна, қыркүйекте – 25,5 мың тонна, қазанда – шамамен 25 мың тонна астық жеткізілді. Ең көп жүк көлемін – шамамен 42 мың тоннаны Қырғызстан алды.
Ауыл шаруашылығы министрлігі хабарлағандай, шілдеде – 9,6 мың тонна, тамызда – 11 мың тонна, қыркүйекте – 8 мың, қазанда 12 мың тонна бидай ұны транзиттелді. Жүктердің көп бөлігі, яғни 48 мың тоннасы Ауғанстанға бағыт алған. Астық эквивалентіндегі астық пен ұнның жалпы транзиті 160 мың тоннаға тең.
Биыл 3 қарашада БҰҰ-ның Еуропаға арналған Азық-түлік және ауыл шаруашылығы ұйымының 32-сессиясында Ауыл шаруашылығы министрі Сапархан Омаров: «Коронавирус пандемиясына, локдаунға және осыған байланысты шектеулерге қарамастан, Қазақстан көрші елдерге азық-түлік жеткізуді жалғастырды. Биылғы 8 айда ШЫҰ елдеріне 1,3 млрд доллардың азық-түлігі жөнелтілді, ал өткен жылы бидай мен ұн экспорты есебінен Қазақстан ғаламшардың 45 миллионнан аса халқын тамақтандырды» деген болатын. Сондай-ақ министр көрші елдердегі сұраныстың өсуін ескере отырып, Қазақстан ауыл шаруашылығы өнімдері мен азық-түлік өнімдерін өндіруді ұлғайтуды жалғастыратынын мәлімдеді. Сандық көрсеткіштер ғана емес, өнім сапасы да маңызды болмақ. Атап айтқанда, еліміздің органикалық ауыл шаруашылығын дамытуға үлкен мүмкіндіктері бар.
Еуропалық комиссияның ресми деректерінде экспорт көлемі бойынша Қазақстан Еуропалық Одақ елдеріне органикалық азық-түлік өнімдерін жеткізетін 123 елдің ішінде 9-шы орында тұр. Ал органикалық бидай мен майлы зығыр тұқымдарын сату бойынша еліміз көшбасшылар қатарына кіреді.
