Еске салайық, құжат бойынша жұмыс 2014 жылдан бастап жүргізіліп келеді, ал келісімге 2019 жылдың 20 желтоқсанында ЕАЭО елдерінің басшылары қол қойды. Ол ратификациялау рәсімі аяқталғаннан кейін күшіне енеді деп күтіліп отыр. ЕЭК бұл осы жылдың соңына дейін болады деп үміттенеді.
ЕАЭО шеңберінде біраз жылдардан бері талқыланып келе жатқан келісім жобасы еңбек мигранттары кем дегенде бір жыл жұмыс істеген елдерден зейнетақы алатындығын көздейді. Бұрын бұл мәселе реттелмей, қазақстандықтардың ЕАЭО-ның басқа мемлекеттеріндегі жұмыс істеу мерзімі олардың зейнетақы төлемдерін есептеу кезінде іс жүзінде ескерілмегей келген болатын.
Қазақстанда келісім зейнетақы төлемдеріне қатысты:
зейнеткерлік жасқа жеткенде;
- бірінші және екінші топтағы мүгедектікті анықтаған кезде, егер мүгедектік белгісіз мерзімге белгіленсе;
- мұрагерлерге біржолғы төлем.
Қазақстанда БЖЗҚ-дан зейнетақы төлемдері жүзеге асырылады.
Қазақстанда сенаторлар ЕАЭО елдеріндегі зейнетақымен қамсыздандыру туралы келісімді мақұлдады.
Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Біржан Нұрымбетов заң жобасын таныстыра отырып, оның басты мақсаты бірыңғай зейнетақы жүйесін қалыптастыру екенін, Беларуссияда қаржыландырылатын жүйе мүлдем жоқ, Қазақстанда, Ресейде, Арменияда бәрі басқаша екенін айтқан болатын. Министрдің түсіндіруінше, зейнетақы жүйесін қаржыландыру тәсілдері мен қаражатты бөлуде айырмашылық бар. Сонымен бірге, министр әр мемлекет өзінің ұлттық заңнамасына сәйкес өзінің зейнетақысын төлейтіндігін атап өтті.
Еуразиялық экономикалық комиссияның (ЕЭК) пікірі бойынша, құжат зейнетақыны қалыптастыру мен әкетудегі тең құқықтарды, жұмысшылар алған зейнетақы құқықтарын қорғауды, сондай-ақ ЕАЭО серіктестері арасындағы төлемдерді қамтамасыз ету саласындағы ынтымақтастықты дамытуды қамтамасыз етеді. Сонымен қатар, келісім жобасы Одақ елдерінде алынған жұмыс тәжірибесін есепке алуды көздейді. ЕЭК Экономика және қаржылық саясат министрі Тимур Сүлейменов жыл басында ЕЭК да өткен жиында бұл келісім бірыңғай еңбек нарығы еңбек ресурстарының еркін қозғалысын көздейтінін айтқан.
– ЕАЭО елдерінің азаматтары, басқа мүше мемлекеттерде жұмыс істейтіндер, зейнетақы жарналарын төлейді, осы елдердің ЖІӨ-нің қосымша құнын құруға өз үлестерін қосады. Ал зейнеткерлік жасқа жеткеннен кейін олардың құқығы бар өзінің кәсіби тәжірибесінің бір бөлігін берген мемлекеттен зейнетақы алуға сену керек.Сонымен қатар, бұған жол бермейтін көптеген процедуралық және әкімшілік қиындықтар бар, – деді ЕЭК Экономика және қаржылық саясат министрі Тимур Сүлейменов.
Оның айтуынша, құжат қабылданған кезде жалпы еңбек нарығын реттеудің соңғы элементі жұмыс істей бастайды.
Зейнетақы келісімі зейнетақыны тағайындау мен төлеуді келесі тәртіпте қарастырады:
– келісімшарт күшіне енгеннен кейін алынған еңбек өтілі үшін зейнетақыны оның аумағында тиісті еңбек өтілі алынған мүше мемлекет тағайындайды және төлейді;
–келісім күшіне енгенге дейін алған еңбек өтілі үшін зейнетақы мүше мемлекеттердің заңнамасына және Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттер азаматтарының зейнетақымен қамсыздандыру саласындағы құқықтарының кепілдіктері туралы 1992 жылғы 13 наурыздағы келісімге сәйкес тағайындалады және төленеді. Беларуссия мен Ресей үшін төлемдер осы елдер арасындағы 2006 жылдың 24 қаңтарындағы әлеуметтік қамсыздандыру саласындағы ынтымақтастық туралы келісімге сәйкес реттеледі.
– Шарттың күшіне енуі мүше мемлекеттердің азаматтарына одақ елдерінде жұмыс істеген кезде алған зейнетақы құқықтарын қалыптастыру, сақтау және жүзеге асыру құқығын береді.
