Egemen.kz 2021 жылдың алғашқы күндерінен бастап USD-KZT биржалық баға белгіленімі бір АҚШ долларына 418-421 теңге аралығында ауытқып отыратынына назар аудара отырып, 2021 жылы теңгеге әсер ететін факторларға шолу жасайды.

Сонымен, жыл басынан бері Сауд Арабия бірқатар елдер үшін мұнайдың сату бағаларын көтерді. Бұл теңгенің тұрақтылығына дем берді. Осыған қарамастан, біз ағымдағы тоқсанда нарық қатысушылары арасында қандай көңіл-күй басым болатындығын түсіну үшін теңгенің айырбас бағамы факторларының, оның ішінде мұнай бағасының қысқа мерзімді перспективаларын мұқият қарастырғымыз келеді.
Сонымен, сыртқы факторлардан бастайық.
Мұнай нарығы
Жоғарыда айтылғандай, мұнай сегменті әзірге тыныш, кейбір қалтарыстары адамды үміттендіріп қояды. АҚШ Энергетика министрлігінің мұнай нарығында қатты өзгерістер болмайды деген болжамы мұнай атмосферасын өзгертіп жіберді.
Өткен жылдың тәжірибесінен байқағанымыздай, мұнай нарығындағы тепе-теңдікті екі аптада ғана бұзуға болады, ал COVID-19 мутациясы алпауыт елдердің экономикасын жүрісінен жаңылдырып жіберді.
Осыған байланысты COVID-19-нің одан әрі мутациясы мұнай нарығы және көмірсутектер бағалары үшін әлемдік тәуекел болып қалады, сондықтан мұнай валюталарының бағамы, оның ішінде теңгенің жағдайы бұл құбылыстардан шеткері қала алмайды. Сондықтан қазіргі уақытта мұнай бағасына қатысты үміттенуге де, үміт үзуге де болмайды.
Ішкі факторлар
Біріншіден, Қазақстандағы экономикалық белсенділік қалыпқа келе бастады,
Қаржы министрлігінің биылғы жоспарына сәйкес республикалық бюджеттің кірістерінің 630 млрд теңгеге төмендеуі (NF трансферттерінің қысқаруы есебінен), ал шығыстардың тек 194 млрд теңгеге төмендеуі, соның салдарынан бюджет тапшылығы ЖІӨ-ге қатысты болады.
Басқаша айтқанда, бюджет параметрлері «шектеулі», сондықтан биылғы жылы Қазақстанда экономикалық қызметті әдейі қатаң түрде шектеу қиынырақ болады. Бұл теңгенің айырбас бағамы үшін (жалпы түрде) кемшіліктен гөрі артықшылық болып табылады.
Екіншіден, біздің бағалауларымыз бойынша, әр жылдың бірінші тоқсанында барлық басқа нәрсе тең, төлем балансының ағымдағы шоты, егер ол теріс болса да, маусымдық түзетілген деңгейден жоғары жабуға ұмтылады.
Басқаша айтқанда, бірінші тоқсанда маусымдық фактор ағымдағы шотқа оң әсер етті, сондықтан бұл теңгенің айырбас бағамын қосымша қолдау болып табылады.
Үшіншіден, ақпанның ортасында ірі экспорттаушылардың салық төлеудің кезекті тоқсандық кезеңі басталады, бұл дәстүрлі түрде ішкі валюта нарығында АҚШ долларына деген ұсынысты көтеріп жібереді. Бұл жолғы бағам маусым факторлардың қас-қабағына тәуелді.
Сонымен қатар, салықтар төленетін былтырғы төртінші тоқсанда баға экспортерлері үшін де, металдар мен астық өндірушілер үшін де баға конъюнктурасы тұрғысынан өте жақсы болып шықты. Бұл «салық» валютасының ұсынысы өте жақсы болады дегенді білдіреді.
Төртіншіден, елдегі девальвациялық күтулер айтарлықтай төмендеді.
Мұны жанама түрде банктердегі депозиттердің долларлану деңгейімен бағалауға болады, ол өткен жылы наурызда 47% -дан ең жоғары деңгейден долларлық депозиттерді алып тастаусыз 39% -ға дейін төмендеді.
Яғни, теңгелік депозиттердің банктердегі үлесі долларлық депозиттердің «аударылуына» байланысты емес, теңге қаражатының жаңа түсуіне байланысты өсуде.
Елдегі әлсіз девальвациялық күтулердің тағы бір көрсеткіші - АҚШ долларына бөлшек саудадағы сұраныс.
Мәселен, өткен жылдың 11 айында айырбастау пункттері арқылы АҚШ долларының таза сатылымының жалпы көлемі 3,5 миллиард АҚШ долларын құрады, бұл 1,2 миллиард АҚШ долларына немесе 2019 жылмен салыстырғанда 27 пайызға аз болып шықты.
Осылайша, жоғарыда айтылғандарға сүйене отырып, қазіргі кезде теңгенің айырбастау бағамының ішкі факторлары пандемия мен геосаясат түріндегі сыртқы жағдайларға қарағанда анағұрлым тұрақты және күшті екендігі белгілі болады.
Басқа сөзбен айтқанда, теңгенің қысқа мерзімді кезеңдегі бағамының одан әрі динамикасы көбінесе әлемдегі кононавирустық бұғаттаулардың мұнай нарығына әсеріне қатысты жағдайдың қалай дами беретіндігімен, сондай-ақ Батыс елдерінің Ресейде болып жатқан оқиғаларға қаншалықты реакция жасайтындығымен анықталады.
Бірақ қалай болғанда да, біз Ұлттық Банктің ең өткір сыртқы күйзелістер кезінде теңгенің айырбастау бағамына кері әсерін жұмсартуға мүмкіндік беретін алтын-валюта резервтері түріндегі Қазақстанның «буферінің» көлемі қазіргі уақытта 35 миллиард долларға немесе 20-дан астамға тең екенін еске түсіреміз.
Алматыда жауын-шашын салдарынан көліктерді ағаш басып қалды
Аймақтар • Кеше
Көктемдегі ҰБТ 10-наурызда басталады
Білім • Кеше
Алматыда «Жыл құсы-2021» көрмесі басталды
Өнер • Кеше
Екі-ақ төрті бар екен, қалғанының бәрі бес...
Аймақтар • Кеше
Әр сала үздіктеріне құрмет танытты
Аймақтар • Кеше
Алматы тауларында қар көшкіні жүреді
Экология • Кеше
Жаңа маусымда жергілікті ойыншыларға сенім артты
Аймақтар • Кеше
«Қоғамдық бақылау туралы» заң жобасы жарияланды
Қоғам • Кеше
Алдағы 9 наурызда Бас санитардың жаңа қаулысы күшіне енеді
Медицина • Кеше
Атырауда түрмедегілер туысымен екі тәулікке кездесе алады
Аймақтар • Кеше
Аймақтар • Кеше
Алматыда гашиш сатқан азамат ұсталды
Қоғам • Кеше
«Қазақалтын» кенішінен 122 млн теңгенің алтыны ұрланды
Аймақтар • Кеше
Қостанай облысында «Көктем - 2021» оқу-жаттығу шарасы өтті
Аймақтар • Кеше
Руслан Бекетаев жаңа қызметке тағайындалды
Тағайындау • Кеше
«Ashyq» қосымшасын 27 алматылық кәсіпкер сынақтан өткізуде
Аймақтар • Кеше
Гүлшара Әбдіқалықова аяулы аналарды мерекесімен құттықтады
Аймақтар • Кеше
Қазақстанда тағы бір мереке пайда болады
Қазақстан • Кеше
ШҚО тұрғыны 230 келіден астам маралдың мүйізін ұрлаған
Аймақтар • Кеше
Grand Slam: Елдос Сметов финалға шықты
Спорт • Кеше
Қарағандыда жол апатынан 3 адам қайтыс болды
Аймақтар • Кеше
ForteBank пен Қазпошта ынтымақтастық туралы меморандумға қол қойды
Экономика • Кеше
Спорт • Кеше
Үкімет басшысы Инвестициялық штабтың отырысын өткізді
Үкімет • Кеше
Биыл Нұр-Сұлтанда 10 мың жеңілдетілген пәтер салынады
Елорда • Кеше
Аймақтар • Кеше
Шымкентте тозығы жеткен үйлер сүріледі
Аймақтар • Кеше
Атырауда 563 мың тұрғын сақтандырылды
Аймақтар • Кеше
Ақтауда ұтыс ойынын ұйымдастырған блогер жазалана ма
Аймақтар • Кеше
Экономика • Кеше
Ілияс музейі отыз жетінші көктемін қарсы алды
Аймақтар • Кеше
Атырауда демеушілер 700 отбасы азық-түлікпен қамтиды
Аймақтар • Кеше
Ауылдарда тұрғын үй салына бастайды
Қазақстан • Кеше
Металлургия саласындағы өндіріс көлемі 3,1% - ға өсті
Экономика • Кеше
Шетелден ПТР анықтамасыз келетіндер көбейді
Қазақстан • Кеше
Демалыс күндері ауа райы қандай болады
Қазақстан • Кеше
Павлодарда үш көлік соқтығысып, 7 адам зардап шекті
Аймақтар • Кеше
«Барыс Арена»: Енді хоккейді жанкүйерлері залдан тамашалайды
Қазақстан • Кеше
Аймақтар • Кеше
Елдегі азық-түлік қауіпсіздігінің деңгейі қандай?
Қазақстан • Кеше
Қазақстан сәуір айында мұнай өндірісін арттырады
Экономика • Кеше
Мигранттар үшін ең тартымды ел қайсы?
Қазақстан • Кеше
Туберкулездің таралуы төмендеген
Аймақтар • Кеше
Әлем • Кеше
Шымкентте із-түссіз жоғалып кеткен оқушы қыз аман-есен табылды
Аймақтар • Кеше
Ұқсас жаңалықтар