Бүгінде Қазақстан экономикасы мен қаржы саласын жегі құрттай жайлаған сыбайлас жемқорлық дерті де жеті басты аждаһа сияқты. Бірін әшкерелеп, соттап, түрмеге қамап жатса, енді бірі қайта бас көтереді. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі қаншама қажыр-қайрат танытқанымен, ел экономикасын майшелпек еткен азғындық әрекеттер тыйылар емес.
Күні кеше өткен Үкіметтің кеңейтілген отырысында ел Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев көлеңкелі экономикамен күресу үшін жаңа агенттік құруды тапсырды. Іле Мемлекет басшысы Қазақстандағы «көлеңкелі экономикаға» қарсы іс-қимылдың тиімділігін арттыру мақсатында Қаржылық мониторинг агенттігін құру туралы Жарлыққа қол қойды. Бұл жаңа агенттікке қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыру және қаржылық қылмыстар мен құқық бұзушылықтардың алдын алу, оларды анықтау, жолын кесу, ашу және тергеп-тексеру бойынша функциялар мен өкілеттіктер беріліп отыр.
Осылайша Мемлекет басшысының бастамасымен көлеңкелі экономика мен сыбайлас жемқорлыққа қарсы күреске айрықша назар аударылғандығын байқап отырмыз. Енді осы игі бастамалардың жемісті болуын тілеп, күллі халық Үкіметке үміттене көз тігіп отыр.
Жаңа агенттіктің қаржы саласындағы сыбайлас жемқорлықпен бітіспес күресі нәтижесінде алдағы 4 жылда көлеңкелі экономиканың үлесі 15 пайызға азаюы тиіс деген болжам жасалынуда.
Дүниежүзілік банк өкілдерінің мәліметінше, Қазақстандағы кәсіпорындардың 40 пайызы өз табыстарын жасырып қалады екен. Мемлекет бюджетіне түсуге тиіс алым-салықтың қаншамасы жеке қалталарға кетіп жатқанын осы көрсеткіштен-ақ аңғаруға болады.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы Transparency International жаһандық қозғалысы жариялаған сыбайлас жемқорлықты қабылдау индексінде Қазақстан алғаш рет 38 балл жинап, 180 мемлекеттің ішінен 94-орынға ие болды. Сирия, Сомали, Оңтүстік Судан сияқты мемлекеттердің тиісінше 14, 12 ұпайдан еншілегенін ескерсек, Қазақстан көрсеткіші аса мақтанарлық емес екенін бағамдаймыз.
Өз өнімдерімізді шығаруға аса бас қатырмай, дайын дүниелерді шетелден тасуға әбден әккіленіп бара жатқанымыз да Президент назарынан тыс қалмады. Үкіметтің кеңейтілген отырысында бұл жөнінде Мемлекет басшысы қатаң ескерте келіп: «Бюджеттің триллиондаған қаржысын импортқа жұмсауға қақымыз жоқ. Сондықтан бюджеттің әкімшілері тікелей жауап береді. Бұл орайда бізге «семіз» цифрлар қажет емес. Маңыздысы – дұрыс есептеу. Қазақстанда тіркелген заңды тұлғаның кез келген өнімі жиі есепке алынатыны туралы ақпарат бар. Ол өзінің тауарын жеткізе ме, әлде импорттан әкеле ме – оны бақылап отырған ещкім жоқ. Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігіне берілген цифрларды бекітілген әдістемеге сәйкес қайта тексеруді тапсырамын», деді.
Кеңейтілген отырыс барысында бұдан басқа да көптеген шешуі жеткен маңызды мәселелер көтеріліп, Үкіметке нақты тапсырмалар жүктелгендігі еліміздің әлеуметтік-экономикалық дамуына соны серпін беруге тиісті.
Кәдірбек ҚҰНЫПИЯҰЛЫ,
Ақпарат және қоғамдық даму министрлігі «Қоғамдық келісім» РММ Ақпараттық жұмыс және жұртшылықпен байланыс басқармасының жетекші сарапшысы
