Астанасы 32 рет ауысқан ел туралы 13 дерек

Бүгінгі Ислам өркениетінің әлемдік орталықтарының біріне баланатын Иранда ежелгі қала­лар­дың бірегей атмосферасы сақталған. Заманында бұл өл­ке­де Заратуштра ізбасарлары ілім үйретіп, шахтар билік жүр­гізгені әмбеге аян. Исфахан мен Шираздың сәнді сарайла­ры мен ғибадатханалары, түр­лі дәмдеуіштердің хош иісі аң­қы­ған шығыс базарларының сипаты да осы маңға тән. Омар Хайям, Фирдоуси, Сағди, Хафиз және Ибн Сина сынды ұлылар мұралары сақталған елдің бай мәдениеті көрген жанды тамсантпай қоймайды.

 Ендеше Иран еліне қатысты мына он үш қызық деректі біле жүрейік. Дүние жүзіндегі ең ыстық мекен – Иранның Деште-Лут шөлінде орналасқан. Онда көлең­кеде тіркелген ең жоғары температура +67 градусты көр­сет­кен. Иран астанасы ең көп ел. Онда осы күнге дейін астана отыз екі рет ауысқан. Әлем­дегі ең үлкен тәуелсіз арал  Қешм Иранда орналасқан, ол әлем­дегі жиырма үш тәуелсіз арал­дың ең үлкені. Әлемдегі ең көне кипарис ағашы Иран же­рін­де. Қуат көздеріне, әсіресе мұнай-газ қорларына ие болуда, әлем бойынша Иран бірінші орында тұр. Иран адамдардың ең көне тұрғылықты мекені, сондай-ақ ең ежелгі өркениет пен ең көне биліктер, мемлекет пен империя Иранда қалыптасқан деген дерек бар. Дүние жүзіндегі ең көне тас ғимараты мен қалалары, соның ішінде Тахте-Джамшид (Персополис) қаласы, сондай-ақ балшықтан жасалған ең көне ғимарат, әлемдегі екінші ең көне шіркеу және төбесі жабылған ең ірі базар Иранда орналасқан. Хәкім Омар Хайям есептеп шығарған - Иран күнтізбесі әлемдегі ең дәл күнтізбе ре­тін­де бағаланады. Иран ЮНЕСКО-да ең көп мұралары тір­кел­ген он мем­лекеттің бірі. Ауыл ­шар­­­уа­­­­­шы­лығы өнімдерін, атап айт­­­қанда бақша өнімдері мен же­­міс­терді экспорттауда Иран әлем­де бірінші орынға ие. Соның ішінде кептірілген жемістерден пісте, шафран, тұт тұқымдастар, анар, түрлі өріктер, инжир өнді­ру­де әлемде үздік үш елдің қа­та­рын­да. Каспий теңізінің ең жасыл жағалауы Иран бөлігінде ор­на­лас­қан.

 «Иран тарихы, мәдениеті және бүгіні» атты онлайн-көрме Иран халқының сан ғасырлық тарихы мен бай мәдениетінің әр түрлі аспектілерін бейнелейтін бірегей фотоматериалдарды жұртшылық назарына ұсынуымен құнды. Фотосуреттерде Бехистун сына жазуы, Персеполис, Фирдоусидің қабірі сынды тек ежелгі және қазіргі заманғы мәдени және тарихи нысандар ғана емес, сонымен қатар архитектуралық және діни құрылымдармен, оның ішінде керемет парсы сарайлары, бекіністері, мұнаралары, кесенелері, мешіттері, музейлер, ғибадатханалар бейнеленген, атап айтсақ Исфахандағы Әли Капу сарайы, Теһрандағы мұнара, Абаяне ежелгі ауылы және басқа да жерлермен танысуға мүмкіндік береді.

Қас-қағым сәтті мәңгілік та­рихқа айналдырған бейнелеу мұралары ұрпақтан ұрпаққа мұра боп келе жатқан Иран хал­­қының дәстүрлі тұрмыс-тір­­шілігі, мәдени рәсімдері мен қолөнері туралы сыр шер­теді. Әсіресе, зергерлік бұ­йымдар қызығушылық тудырады. Атал­ған елдің табиғи кере­мет­терінің қатарында тек тас кө­пір­лер мен ыстық шөлдер ғана емес, сонымен қатар үңгірлер, саябақтар, таулар, көлдер де бар, олар осы онлайн фотокөрме аясында көрсетілмек.

– Қазақстандықтарды Иран­ның тартымды орындарын кө­руге шақырамын. Коронавирус пандемиясы аяқталған соң, қа­зақ­стандық дос­тарымыз екі ел арасындағы санитарлық-эпи­демиялық ережелерді сақ­тай отырып, Иранға сапарлап ке­ле­ді деп үміттенемін. Ке­рі­сін­ше, ирандықтар да көркем Қа­зақ­станның әйгілі орындарын ара­лау­ға асық, – дейді көрменің ашы­луында сөз сөйлеген Иран Ислам Республикасының Қазақ­стан­­дағы Төтенше және Өкілетті ел­шісі Маджид Самадзаде Сабир.

АЛМАТЫ