Соған алданған қазіргі адамдар арасында «бұл не деген қаптап кеткен батырлар, әйтеуір әркім өз атасын батыр қылып шығаруда» деген сияқты сөздер бар.
Шын мәнінде барлық рудан батыр шығып, өз өңірлерінде жасақталған шағын қолдарын бастаған. Олардың бәрі бірдей Бөгенбай, Қабанбай сияқты алты Алашқа аты шыққан батыр болмаса да «аттан» деген хан жарлығы келгенде өз қосынын бастап, үлкен қолға келіп қосылған. Сөйтіп ел қорғауда тізе қосып, ортақ жауды талқандауға үлес қосқан.
Батыр болу кең даладағы ең маңызды мақсат болғаны да белгілі. Қазақ баласын ең алдымен батыр болмаққа тәрбиелеген.
Бүгінгі Солтүстік Қазақстан облысының аумағынан да ондаған батыр шыққан. Соның ішінде Қожаберген жырау, Балта Тұрсынбай, Құлеке мен Құлсары, Баян мен Сары сияқты батырлардың есімі алты Алашқа аян. Ал Жансүгір, Сүйіндік, Жанатай, Мықтыбай, Қантай, Медебай және т.б. басқа батырлардың есімін көбінесе тарихшы ғалымдар мен жергілікті өлкетанушылар біліп, қазір олардың жасаған ерлік істерін жаңғыртып, жас ұрпаққа танытуда.
Жуырда «Абылай хан резиденциясы» музей кешенінде Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 30 жылдығына арналған «Қазақ халқының батырлары» тақырыбында жергілікті батырлардың есімін жаңғыртуға арналған ғылыми-
практикалық конференция болып өтті. Конференцияны ашқан музей кешенінің директоры Аян Садаев «Рухани жаңғыру» бағдарламасының шеңберінде елдік пен отаншылдық жолында айқасып өткен батырлардың есімдерін жаңғырту қолға алынып жатқанын атап өтті. Соның ішінде біздің облыстың аумағында өмір сүрген батырлардың есімдері де жаңғырып жатқаны айтылды. Конференцияда алдымен, қалың қазақтың басын қосып, елдің іргесін бүтіндеген Абылай ханның өзінің батырлығы туралы айтылды. Тарихи сахнаға алдымен ерен ерлігі арқылы шығып, бұрын қарсыластарын шақ келтірмеген жоңғардың бас батыры Шарышты жиырмаға толмаған жасында жеңіп, қалың қолға рух беріп жеңіске жеткен сәті еске алынды. Сол бетімен халыққа танылып, ағасы Әбілмәмбет ханның төрге шақырып, сұлтан атағын беруімен Арғынның Атығай-Қарауыл руларына кіші хан болып тағайындағаны айтылды.
Сондай-ақ тарих ғылымдарының кандидаттары, зерттеушілер Сәуле Мәлікова, Анатолий Плешаков, әскери институттың профессоры Жанбатыр Сартаев, педагогика саласының ардагерлері Жангелді Тәжин, Қарақат Шалабаев, Абылай Балғабаев және осы жолдардың авторы жоғарыда аталған батырлардың есімдерінің қалай танылғаны және зерттелгені туралы баяндады. Бұрын қалың көпшілікке беймәлім болып келген деректер алға тартылды. Мысалы, Құлеке батыр туралы Ресей мен Қытайдан табылған 32 құжатта оның есімі айтылатыны жеткізілді.
Қазір бұрын белгісіз болып келген көптеген батырдың есімдері ұлықталып жатыр. Соның ішінде Құлеке батырдың туған жеріндегі аудан орталығында оның атындағы спорт сарайы ашылғаны, Жансүгір мен Сүйіндік батырлардың басына кесене орнатылған.
ПЕТРОПАВЛ
