Өнер • 18 Қараша, 2021

Вальс билеген қос көбелек

532 рет
көрсетілді
2 мин
оқу үшін

Дастарқан үстінде алқызыл гүл, жеміс-жидек, құс қауырсыны тұрса, жазушының жұмыс істейтін орны, болмаса қонақ күткен үйдің эскизі елестейді. Осы үш детальды ілікке алған суретші шығармасының жанры натюрморт екенін аңдау оп-оңай. Себебін кенеп бетіндегі ашық бояулардың өзі-ақ баяндап тұрғандай.

Вальс билеген қос көбелек

Өнердің көптеген саласында аты шыққан суретші Федор Толстойдың көркем туындылары көрерменді иллю­зорлық кемелділігімен, таңғажайып ертегі­сімен және жылы нұрымен баурап алады. Оның ең танымал картинала­рының бірі – «Гүлдер, жемістер, құстар».

Иә, кенептің жанры – натюрморт. Бір-бірімен үйлеспейтін, бір қарағанда, дастарқан басындағы өсімдік пен кіш­кентай құстың бір нысан шеңберіне енуі қисынсыздау көрінуі мүмкін. Тіпті автор жасандылыққа барғандай күйге түсесіз. Лаконик дизайнды шы­ны ваза мен көбелек кереғар ұғым қалып­тастырады.

Суы бар қарапайым вазаға жай ғана жұлынған дала гүлдері салынған. Алма мен жүзімнің иллюстрациясы, түрлі түсті қызыл жолақтар, қызғылт гүл шоқтары және ашық-сарғыш гүл реңктері – суретшінің жеке танымдық идеясы. Алдымен көктемді еске түсіреді және оқырманға қуаныш сыйлауға ұмтылады. Піскен жеміс-жидектер композицияны байытып тұр. Алманың қақ ортасынан екіге бөлінуі мезгілдердің байланысын көрсетеді.

Суретші дәндер мен алма массасын мұқият қадағалаған. Жасыл алманың үстіне қонған шыбын жемістің хош иісті екенін аңғартып тұр. Оған қоса Толстой бірнеше су тамшысын бейнелеген. Олар мөп-мөлдір таңғы шыққа ұқсайды.

Натюрморттың бүкіл композиция­сы ағаш үстел үстінде орындалады. Фон – қоңырқай ағаш беті. Қарақат сол сәттің балғындығын байқатады. Жап-жасыл жапырақтар әлі сарғаймаған. Жүзім бұтағына қонған ғажайып көкшіл құстың қауырсыны қоңыр түспен тамаша үйлеседі. Қос көбелек вальс билеп жүргендей.

Шынында, қылқалам шебері әртүрлі заттардың қосындысынан калей­дос­копиялық шығарма жазып шыққан. Натюрморт бізді табиғаттың байлығына тамсануға шақырады.