Қазақ халқының абыройын әлем жұртшылығы алдында асқақтатып жүрген әйгілі өнер жұлдызы, отандасымыз Димаш Құдайбергенді білмейтін қазақ кемде-кем. Оны ерекшелеп тұрған – дауысы әрине. Тіпті Димашты «дауысы алты октавалық адам» деп атайтындар да аз емес. Яғни бір өзі бір емес, бірнеше октаваны еркін игерген тұлға. Ол туралы айтылып жатқан пікір мен беріліп жатқан баға аз емес. Соның ең қызықтысы – тыңдармандарының «Димаштың дауысымен емделемін» дейтін пікірі болса керек. Алғаш осы тектес жазбаларды оқығанда әншіге деген махаббаттың әсері ғой деп мән бермеген болатынбыз. Келе-келе мұндай пікірдің де жаны бар деген ойға қалып отырмыз.
Неге? Жуырда вокал мұғалімі балалардың сөйлеу мен есту қабілетінің бұзылуын өзінің авторлық әдісі бойынша емдейтінін естіп, таң-тамаша болдық. Бүгінгі медицинада балалардың есту және сөйлеу қабілетінің бұзылуы күрделі мәселеге айналды. Ол бүлдіршіннің әлеуметтік бейімделуі мен қарым-қатынас жасау кезінде айқын байқалады. Көп жағдайда мұндай балалардың ата-анасы да, балалардың өзі де бұдан арылу мүмкін емес деп ойлайды. Ал мұндай жағдайда шығармашылықпен айналысу тіптен мүмкін емес.
Есесіне, ересек оқушылармен салыстырғанда балалардың вокал педагогикасының бірқатар ерекшеліктері бар. Егер осы саладағы кәсіби мамандар дұрыс тәсілдерді қолданып, балалармен ұйымдаса жұмыс істесе, әлі қалыптаса қоймаған бала ағзасын түзеуге болады. Егер сөйлеу қабілетінде кемшілігі бар оқушыларға келсек, бұл мәселені уақытында шешу үшін невропатологқа, логопедке, вокал мұғаліміне жүгінуіңіз керек. Ал вокал терапиясының көмегімен баланың сөйлеу қабілетін түзету – шығармашылыққа ұмтылған балдырғанның өміріне оң әсер етуі мүмкін. Музыкамен шұғылдану, ән айту – мұндай балалармен жұмыс істеуге оң әсер ететін тиімді психокоррекциялық, емдік әдістер. Алайда педагог мұндай оқушылармен ұзақ және тиімді жұмыс тәжірибесі бар маман болуы керек.
Сондай-ақ педагогтың вокалдық терапияның тетіктері мен әдістерін меңгерген, маңызды білім иесі болуы да үлкен рөл атқарады. Мәселен, Ләйлә Болатбек – сондай білікті мамандардың бірі. Дауысты, тембрді, интонацияны тұжырымдау ісінде көпжылдық тәжірибесі бар. Ол дауыс қою мен сөйлеу кемістіктерін түзетудің жетекші маманы ғана емес, есту қабілеті бұзылған балаларды оқытудың да әдістемесін әзірлеген кәсіби маман. Оның өмірлік тәжірибесінде осындай проблемалары бар жасөспірімдер жетіп артылады. Олар дертпен күресуде айтарлықтай серпіліс жасап, шығармашылықта өз мүмкіндіктерін айқын көрсете білді. Бала күнінен есту аппаратын тағуға мәжбүр болған шәкірттерінің бірі бүгінде пианинода еркін ойнап, ән айтады. Ал оның тағы бір шәкірті кекештенуден толық айығып кетті.
– Бастапқыда есту және сөйлеу қабілетінде кемшіліктері бар балалар менің сабағыма қысылып, қорқып келеді. Алайда әлеуметтік емес, басқа да мамандардың бірлесе өткізген сәтті түзету сабақтарынан кейін, сондай-ақ қол жеткізген оң нәтижелерден соң оқушыларымның көңілдері көтеріліп, көздері жанып, өмірлері оң бағытта өзгеруде. Бұл балалық армандардың орындалатын сәті, – дейді Ләйлә Болатбек.
Айта кетерлігі, қазір Ләйләнің талантты шәкірттері вокал байқауларына сәтті қатысып жүр. Мұғалімнің және ол жұмыс істейтін мектептің ендігі мақсаты – осындай кәсіби маманның көмегіне мұқтаж, әлеуметтік жағдайы төмен отбасылардан шыққан есту және сөйлеу қабілеті нашар балалар үшін тегін оқи алатын арнайы сынып ашу.
