Мәңгілікке берілген сый

«Осыдан отыз жыл бұрын біз саналы түрде өз дүниетанымымыз бен болмысымыздың негізі ретінде бостандық пен азаттыққа таңдау жасадық. Бүгінге дейінгі бұл мерзім адамзат тарихы үшін қас-қағым ғана сәт болғанымен, орда бұзар жасқа енді толған Тәуелсіз Қа­зақ­стан үшін ол – үлкен белес, асқаралы асу. Мұндайға тек рухы күшті, бірлігі бекем жұрт қана қол жеткізе алады. Арғыда сақ, ғұн бабаларымыз, беріде қаһарман түрік аталарымыз аласапыран замандардағы алақұйын дауылдарға төтеп беріп, Ұлы далада ұлық ұлыс құрды. Талай жұрт алапат соғыстар мен арпалысқан айқастарда үдере көшіп, бордай тозып, тастай үгіліп, құмдай ша­йылып кеткен замандарда қазақтар түркі жұртының атақонысын, қарашаңырағын сақтап қалды», деп ой түйген Елбасы барша қа­зақстандықтарды тәуелсіздік қадірін бағалауға, өткеннен сабақ алып, ынтымақ пен бірлігіміз арқылы келешекке ұмтылуға шақырды.

Азаттық рухы әспеттелген бұл мақа­ла­да Ұлт көшбасшысы қазақ қоға­мына егемендіктің оңай жолмен келмегенін терең пайымдайды. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Елбасының да­налық ойларымен үндес «Тә­уел­­сіздік бәрінен қымбат» атты мақаласында: «То­ла­ғай та­быс­тардың бәріне Елбасының дара көшбасшылығының һәм хал­қы­мыз­дың даналығы мен па­ра­­сатының, бірлігі мен ын­ты­мағының, отандас­та­ры­мыз­дың қажырлы еңбегінің арқа­сын­да қол жеткіздік», деп тұжы­рым­да­ған еді.

Шынында да, бұл күнге Қа­зақс­тан халқы «бір жағадан бас, бір жең­нен қол» шығара отырып жетті. Небір зұлмат жыл­дарды, репрессияны, аштық­ты, тіпті соғысты бастан өткізсе де, еңсесін түсір­меген еліміз азат­тық­тың ақ таңына аман жетті. Бұл туралы Елба­сы мақа­ла­сында: «Әрине, мен бұл оқиға­лар­дың бәрін көзіммен көрмесем де, әкем мен анамның өзегін мұң мен зар өртеп, жа­нарын жасқа шылап отырып айтқан сөз­дерінен, азаттық жолында шейіт бол­ған аруақтарға арнап күбірлеп оқы­ған дұғаларынан естіп-біліп, кө­кі­регіме түйіп өстім. Кейде ойлаймын: қазақ деген не деген төзімді халық?! Көнбеске көніп, шыдамасқа шыдаған. Болашағы бұлдыр болған күннің өзінде, сағын сындырмай, келешектен үмітін үзбеген. Қиындық атау­­лыға қасқая қарсы тұрып, үздіксіз алға жылжыған», деген таңданысымен бө­лі­седі.

Бұл егемен елдің тірегі, ел тұт­қасы Нұрсұлтан Әбішұлының көңіл түкпірін тербеп, жүрек тү­бі­нен шыққан шын сөзі екені ақиқат. Өйткені адамзат та­ри­хын­да­ғы ең айтулы оқи­ға­ларға толы ғасырлар тоғы­сын­да ел басқарған Нұрсұлтан На­зарбаев отыз жыл туған халқының сені­мін ақтау үшін бар күш-жігерін аяған жоқ. Тұңғыш Президент өзінің жүрек сүзгісінен өткен, өз басынан кеш­кен жағ­дайларды бүкпесіз баян­дау арқылы тәуел­сіздік шын­ды­ғын ашып көрсеткен.

Елбасы Кеңес Одағының қы­зыл саясаты туралы да ой қоз­ғай­ды. Жетпіс жыл бойғы жоспарлы экономика, жоғарыдан басқару, халықпен етене араласпау түптің түбінде Кеңес Одағын іштен ірітті. Ал сірескен социализм дә­уі­рінен мүлде жаңа нарықтық эко­­но­микаға негізделген жүйе­ге көшу сол жылдары қиял­мен тең дүние еді. Тұңғыш Президент Н.Назарбаев ішкі айтыс-тар­тыс­тарға, ұлтаралық, дінара­лық қақтығыстарға жол бермей, әлеуметтік-экономикалық салада дамып-жетілуді көздеп, алға жылжуды басты нысанаға алды. Еліміз егемендікке қол жеткізген алғашқы жылдары Нұрсұлтан Назарбаев «алдымен – экономика, содан соң – саясат» қағидасын ұстанды. Бұл өз кезегінде еліміз­дің нарықтық экономикаға кө­шуі­не, кәсіпкерлікті дамытуға, ел еңсесін көтеруге жол ашты. Соның нәтижесінде өткен 30 жылда ел дамуына елеулі үлес қо­сып, азаматтық қоғамның ауыр жүгін арқалай алатын, бәсекеге қабілетті жаңа буын өсіп-жетілді.

«Қамданған қапы қалмайды» дейді халқымыз. Ертеңін ойлаған ел ғана озады. Мақаланың өн бойынан Елбасының жос­парлы, мақсатты стратегиялық ұста­ным­дары айқын көрінеді. Бо­ла­шақ ұрпағымыз ештеңеден тарық­па­уы үшін Ұлттық қор мен алтын-валюта қорын жасақтап, оған мол қаржы жинақтадық. Дәл осы мол қаражат пандемия ке­зінде бізге көмек болды. Ке­зін­де осы Ұлттық қор туралы қоғамда қызу пікірталас болып еді. Кейбіреулер «халыққа таратып берейік, әр балаға шағайық» деген ұсыныстар да айтқан. Алай­да Тұңғыш Президентіміз оған «болашақтың қоры» деп қа­рап, «қол тигізбеді». Қажет кез­де қолдау ретінде мемлекеттің игі­лігіне жұмсауға пәрмен беріп отырды.

Ең негізгі мәселе халықтың әл-ауқаты, экономиканы жетілдіру болғанымен, оны кедергісіз дамыту үшін осы саяси, ұлтаралық, дінаралық жағдайларды реттеу қажеттілігі туындады. Осы ретте Тұңғыш Президент басқа елдерге қарағанда ұлттық құрамы әртекті елді бейбітшілік пен тыныш­тық­та ұстап, аза­маттық соғыссыз елі­міз­ді бүгінгі же­тістіктерге алып келді.

Францияның экс-президенті Жак Ширактың: «Мен Нұрсұлтан Назарбаев­тың қабілеті мен қа­сие­ті­не, көрегендігіне тәнтімін. Ол қандай да бір мәселенің шешімін қарастырғанда оның сол сәттік ахуалға емес, болашаққа тигізер әсерін ойдан шығармайды. Үнемі болжам жасап отырады. Еге­мен­дікке қол жеткізгеннен бас­тап, Қазақстанның даму жолында көптеген кедергілер тұрды. Бірақ мемлекет, үкімет ол кедер­гі­лер­ге төтеп бере алды. Бүгінде Қазақ­стан­ның дүниеге берері де, алары да мол», деген сөзі ойымызды толықтыра түседі.

Шындығында, халқымыз тағ­дыр-талайына жазылған жа­ңа мемлекет құру миссия­сын то­лықтай жүзеге асырды. Та­рих тұңғиығына батып кетпей, жа­сампаздық жолында жаңа мін­дет­тер арқалады. Өзге­лерден оза шауып, әлемдік қоғам­дас­тық­та дараланды.

Америкалық саясаттанушы, журналист, Ресей – Еуразия, Шығыс Еуропа, Таяу Шығыс өңірлерінің қауіпсіздік пен энергетика саласындағы халықаралық қатынастар жөніндегі маманы Ариэль Коэн «Жақсы серік­тестік­те: Нұрсұлтан Назарбаев ұлт негізін салушылардың ара­сын­­да» деген баяндамасында: «Нұрсұл­тан Назарбаевтың сындар­лы басқа­руы­ның арқасында Қазақстан қазіргі же­тістіктерге жетіп отыр. Қазақстан ор­та­дан жоғары кіріс деңгейіне жиырма жылға жетпей жетті. Сондай-ақ ол әлем­дік аренадағы Қазақстан беделін кө­те­руге және экономиканың әлем­дік қоғам­дастықпен бі­рігуі­не күш-жігерін жұм­сады», деп жазған еді.

Елбасы мақаласында: «Мен отыз жыл бойы халқымды қа­нат­тыға қақтырмай, тұмсық­тыға шоқыттырмай, қайраңға қалдырмай, әлемдік өркениеттің алдыңғы шебіне, дүниедегі ең дамыған 40 елдің қатарына қос­тым. Осы жылдар ішінде әлем­дік ғылым мен мәдениеттің ең үздік жетістіктерін меңгерген жаңа ұрпақ қа­лып­тасты. Жаңа елор­дамыз салынды. Ең үлкен та­бысым да, ең үлкен бақытым да осы деп санаймын», деп ағынан жарылады.

Бәрімізді бақытқа жетелеген баянды таңдаудың бірі – Арқа төсіндегі астана тұрғызу шешімі болды. Нұр-Сұлтан қаласы бой көтергенде Елбасы ұлан-бай­тақ елдің кіндігінде халық тағдыры үшін өмірлік маңызы бар шешімдер қабылданатынын жет­кізген. «Отанымыздың жү­ре­гі енді осы жерде соғады. Осы жерден Қазақстан үшінші мың­­жылдықтың табалды­ры­ғын­да өзінің тарихи тағдырын ай­қын­дай­тын болады», деп ба­тыл қадам, байыпты бас­та­ма жасаған.

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаевтың «Елордамыз – Нұр-Сұлтан қаласы Қазақстанның жарқын жетіс­тік­те­рін айшықтайды. Тұңғыш Прези­дентіміз Нұрсұлтан Әбіш­ұлы На­зар­­баевтың астананы кө­шіру тура­лы бірегей шешімі халқымыз үшін аса маңызды тарихи оқиға болды» деген сөзін халық жүрегінің айнасы деп қабылдаймыз. Мұның барлығы қоғам дамуы, ұрпақ болашағы үшін атқарылған игі істер.

«Біз Тәуелсіздікке бейбіт жолмен қол жеткізсек те, оған барар жолда бабалар қаны аз төгілген жоқ. Тәуелсіздік – сол киелі қан­ның өтеуі еді. Мен мұның бәрін біз сенген, тәрбиелеген бүгінгі жас ұрпақ білсін, санасына сіңірсін деп әдейі жазып отырмын», дейді Елбасы.

Сондай-ақ «Тәуелсіздіктің мән-мағы­на­сы туралы түрлі ғы­лым өкілдері өзінше тұжырым жасайтыны анық. Бірақ бір нәрсе ақиқат, ол – ата-бабала­ры­мыздың азаттық жолындағы жан алысып, жан беріскен сан ғасырлық кү­ре­сінің заңды жалғасы, халық­ара­лық құжаттармен бе­кі­тіліп, мәңгілікке берілген сыйы», деп ой қорытады.

Еліміздің жаңа тарихындағы, бейбіт өміріндегі Елбасымыздың 30 жылғы еңбегі ұшан-теңіз.

Кеңестік кезеңнен кейін әлеу­меттік салада, бір ғана білім беру жүйе­сінде орын алған олқы­лық­тың салдарын жүйе­леу­ге ондаған жыл уақыт кеткенін бәріміз де білеміз.

Тұңғыш Президентіміз ғы­лым­ға, әсіресе инновациялық жоба­ларға ерекше маңыз берді. Осыдан отыз жыл бұрынғы ғы­лым­ның жай-күйі мен оның бүгінгі ахуалын қазір салыстыра алмайсыз. Тәуелсіздігіміздің ар­қа­сында тарихымыз түген­де­ліп, мәдениетіміз өркен­деді. Заманауи білім беру, кадрларды даярлау мен қайта даярлау жүйесі жаңарды.

Бұл бағытта Әл-Фараби атын­дағы Қазақ ұлттық универ­си­теті заман талабына сай дамып, мемлекет жүктеген мін­дет­терді жүйелі іске асыруда озық тәжірибе көрсетті. Тәуел­сіз­­­діктің алғашқы жылдары уни­верситет оқытушылары Пре­зидент Әкімшілігіне, Пар­ла­ментке, Үкіметке, түрлі министр­лік­терге, елшіліктерге жұмысқа шақырылды. Қазір солар­дың басым бөлігі егемендіктің қа­лып­тасып, дамуына тер төккен кө­рнекті мемлекет, қоғам қай­рат­керлеріне айналды. Мәселен, Сенат Төрағасы Мәулен Әшім­баев, Конституциялық Ке­ңес төрағасы Қайрат Мәми, Жо­ға­рғы сот төрағасы Жақып Аса­нов, Президент Әкімшілігі Бас­шы­сының бірінші орынбасары Дәурен Абаев, Қазақстан Прези­дентінің көмекшісі – Қа­уіп­­сіздік кеңесінің хатшысы Әсет Исекешов, Президент жа­нындағы Адам құқықтары жө­ніндегі комиссияның төрағасы Игорь Рогов, Алматы қаласының әкімі Бақытжан Сағынтаев және басқа мемлекеттік орган басшылары қарашаңырақ түлектері екенін мақтанышпен атап өтуге болады.

Қазіргі оқытушы-профес­сор­лар құрамы да ел Тәуел­сіздігінің 30 жылдық мерейтойына толайым табыстармен келіп отыр. «Отыз жылдыққа – отыз апталық» жобасын жүзеге асырып, егемендік тойын мағыналы бастамалармен өткізуде.

Атап айтсақ, университет аумағында Елбасы саябағы мен Ғалымдар бағы ашылып, онда жалпы саны 1 мыңнан астам алма, шие, өрік ағаштары, Қырым қарағайы мен Алтай шыршасы, «Сиверс» алмасының көшеті отырғызылды. Мем­ле­кетіміздің дамуына, отандық білім мен ғылымның өркендеуіне елеу­лі үлес қосқан түлектеріміздің, та­нымал тұлға­ла­ры­мыздың көш­басшылық дәрістерін өткі­зу оқу орнымыздың айнымас дәстүріне айналды. Қанат Сау­дабаев, Берлин Ири­шев, Қайрат Әбусейітов, Дулат Қуа­нышев, Гүлжан Қарағұсова, Сауытбек Абдрахманов университет ұжымымен кездесіп, ой-пікірлерімен бөлісті.

Жақында Түркия Респуб­ли­касының экс-президенті Абдулла Гүл келіп, Қазақ­стан­ды дамытудағы Елбасы Нұрсұл­тан Назарбаевтың ерен еңбегіне жоғары баға берді. «Қазақ жері – біздің атажұртымыз», деп ерекше ықыласын білдірді.

Биыл түркітілдес халықтарға ортақ тұлға – жыр алыбы Жамбыл Жабаевтың 175 жылдығына байланысты рухани-мә­де­ни шаралар да Тәуелсіздік тойымен қатар атап өтілуде. Университетте Жам­был апталығы ұйымдастырылып, та­нымдық кездесулер, кітап, сурет көр­месі, Жамбыл ұрпақ­та­рымен жүздесу, «Жам­­был және түркі әлемі» тақырыбында ха­лық­аралық ғылыми конференция жүзе­ге асты.

Өткен аптада Тәуелсізді­гі­міз­­дің 30 жылдығы және Қа­зақ­­стан Республи­ка­сының Тұң­ғыш Президенті күніне орай, «Тә­уел­сіздік бәрінен қым­бат» он­күндігі қолға алынды. Осы онкүн­дік аясында оқытушылар мен студент­те­рі­міз Шамалған ауылындағы Тұңғыш Президенттің «Атамекен» тари­хи-мәдени орталығында болды. Ұлт Көшбас­шы­сы­ның «Ұлы дала ұлағаттары», Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Он делает историю» кітаптары талқыланды. «Тәуелсіздік толғауы» поэзия са­ғаты, «Тәуел­сіздік – 30» флешмобы, «Балалық ша­ғымның аспаны» кино кеші, «Елім менің», «Кітап FEST» танымдық шаралары студенттер көңілінен шықты. Онкүндік Елбасы мақаласын талдауға арналған «Тәуелсіздік тағылымы» атты қорытынды жиынмен өз мәресіне жетті.

Ал 13 желтоқсан күні мемлекет және қоғам қайраткерлерінің қатысуымен Тәуелсіздіктің 30 жылдығына арналған салтанатты жиын өтті. Бұл іс-шаралардың бар­лығы тәуелсіздігімізді қас­тер­леуге, Елбасының қайрат­керлік тұлғасын тануға және жас ұрпақты отансүйгіштікке тәр­биелеуге бағытталды.

Елбасы өз мақаласында: «Тәуел­сіздік те бақыт сияқты – ба­ғалаған адамның, аялаған қо­ғамның қолына тұрақтайды. Хал­қы тату, экономикасы қуат­ты, саяси жүйесі тұрақты, мәр­тебесі биік, абыройы асқақ Қазақстанның болашағы кеше­гіден кемел, бүгінгіден нұрлы екеніне кәміл сенемін», дей отырып, әрдайым алға басуға шақырады.

Ендігі жерде Тәуелсіздік та­рихын және Қазақстанның қа­лыптасуындағы Елбасы Нұр­сұлтан Назарбаевтың ерен ең­бе­гін айшықтау, тарихи құнды­лық­тарды қастерлеу – елін, же­рін қадірлейтін, егемендігін баға­лайтын әрбір азаматтың парызы болуы тиіс.

 

Жансейіт ТҮЙМЕБАЕВ,

Әл-Фараби атындағы
Қазақ ұлттық университетінің басқарма төрағасы – ректоры