Ел руханиятындағы ерекше сәттер

Жыл кейіпкері

Биыл ақиық ақынның 90 жылдық мерейтойы болған соң Мұқағали есімі республиканың түкпір-түкпірінде жылдағыдан жиі аталды. Жыл бойы кең-байтақ Қазақстанның әр өңірінде қаншама оқушы ақын өлеңін мәнерлеп оқыды екен... Қаншама мектепте ақын шығармашылығынан ашық сабақ өтті екен... Бұдан бөлек он төрт облыстың әр нүктесінде түрлі ғылыми-танымдық конференция ұйымдастырылды. Елордадағы Ұлттық академиялық кітапханада Мәдениет және спорт министрлігінің қолдауымен Мұ­­қа­ға­ли Мақатаев атындағы Мәжіліс залы ашылды. Бас қа­ладағы бұл орын талай ақынның шығармашылық кеші өтетін һәм жаңа кітаптары таныстырылатын мәдени-рухани ошаққа айналып келеді.

Жеке тұлғаның сөздік кітабын шығару дәстүрі оқырманға жақсы таныс. Мәселен, «Шекспир сөз­дігі», «Пушкин тілі сөздігі», қазақ әдебиетіндегі «Абай тілі сөздігі». Енді бұл қатарға «Мұқағали тілі сөздігі» атты көлемді ғылыми-танымдық еңбегін қоса аламыз. Мерейтой қарсаңында шығарылған сирек жанрдағы бұл кітапта ақынның 5 томдық толық шығармалар жинағындағы сөздер тегіс қамтылып, мағынасы ашып түсіндірілген. 13 мыңнан аса сөзге, соның ішінде 5035 тұрақты тіркеске түсінік берілген. Сондай-ақ Мұқағалидың жырларында жиі және өте сирек, тіпті бір-ақ рет қол­данылған сөздерге талдама жасалған.

Биыл Мұқағали образын суреттеген бірнеше көркем һәм деректі фильм түсірілді. Режиссер Болат Қалымбетовтің «Мұқағали» кинокартинасы ақын өмірінің соңғы жылдарын баяндайды. Фильмді Мәдениет және спорт министрлігінің тапсырысы бойын­­ша Ш.Айманов атындағы «Қазақфильм» киностудиясы түсірген. Сондай-ақ «Қазақстан» телерадиокорпорациясы түсірген «Мұқағали. Бұл ғасырдан емес­пін» телехикаясы да ақиық ақын­ның 90 жылдығына арналды. Азамат Сатыбалды мен Дархан Саркеновтің режиссерлігімен таспаланған фильм ақынның 1973 жылдан 1976 жылға дейінгі өмір кезеңіне арналған. Бұдан бөлек «Қоңыр» продюсерлік орталығы түсірген «Қарасаз көшелері» деректі фильмі де көрерменге ұсынылды.

Осылайша, жыл бойына жал­ғасқан ақынның мерейтойы туған жерінде түйінделді. Мем­лекеттік хатшы Қырымбек Көшербаев Хантәңірі мұзбалағының ту­ған жері Қарасазда болып, кон­ференцияға қатысты. Ал орта­лық алаңда алып тұлғаның еңселі ескерткіші ашылды. Сонда зиялы қауым: «Осы ауылдан отыз жасында кетіп, алпыс жылдан кейін ескерткіш болып оралды», десті.

Иә, уақыт зырғып өте берер... Мұқағали жүзге келер, жүз онға келер. Оның жырлары әлі талай оқылар, кітаптары әлі талай рет басылып шығар, ескерткіші де әлі талай қойылар. Мұның бәрі ақынға деген құрмет, ақынға деген сағыныш...

 Жыл қуанышы

«Бермесең бермей-ақ қой баспанаңды, Сонда да тастамаймын астанамды», деп жырлаған ақын Қасымның енді «өз үйі» бар. Олай дейтініміз, аз ғана ғұмырында баспанадан тарыққан ақынның шығармашылығында бұл мәселе тақырыпқа айналған еді. Қасымның биылғы 110 жылдық мерейтойы аясында Қарағанды қаласында «Қасым үйі» ашылды.

Осыдан бір жыл бұрын облыс әкімі Жеңіс Қасымбек жергілікті зиялы қауым өкілдерімен кездескенде ақын, Абай атындағы Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты Серік Ақсұңқарұлы Қарағандыда «Қасым үйін» ашу жөніндегі идеясын айтқан болатын. Сонда өңір басшысы бұл бастаманы қызу қолдап, оны іске асыруға уәде берген еді. Енді, міне, кеншілер астанасының төрінде «Қасым үйі» есігін ашты.

Қасым үйінде ақынның мұражайы бар. Онда Қасым Аманжоловтың сирек кездесетін қолжазбалары, кітаптары мен жеке заттары және фотосуреттері қойылған. Сонымен қатар ғимарат ішінде Қазақстан Жазушылар одағы мен Журналистер одағының облыстық филиалдары, Серік Ақсұңқарұлы атындағы бөлме, «Қасым» журналының редакциясы, сондай-ақ өңірлік коммуникациялар қызметі де орналасқан.

Қарағандыда Қасым үйінің ашылуы ұлттық рухты, сананы жаңғыртуды айғақ­тайтын тарихи оқиға іспеттес. Бұл үй Қасым Аманжоловтың өмірі мен шығармашылығын зерттеп, оны жаңа қырынан танитын нағыз зерттеу орталығы болып, өңірдегі мәдени-рухани ошақтың біріне айналмақ.

Әдебиет мәртебесін арттырған жыл

Ел Тәуелсіздігінің 30 жылдығы қарсаңында Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың Жарлығымен «Қазақстанның Еңбек Ері» атағы жазушы Әкім Таразиге бұйырды. Айта кетейік, бұл марапат тәуелсіздік жылдарынан бері Әбіш Кекілбайұлы (2009) мен Олжас Сүлейменовке (2016) табысталған еді. Ең алғаш әдебиетте «Құйрықты жұлдыз» повесімен жарқырай көрінген Әкім Таразидің көптеген кітабы жарық көріп, бірнеше тілге аударылды. Бүгінде жазушы шығармалары қазақ әдебиетінің бір толқыны тудырған мұраға айналды. Әдеби өмірдің биылғы ағысында бұл жаңалық қазақ әдебиетін тағы бір биікке көтеріп, айдынын асыра түсті.  

Жыл кітабы

Ел руханиятындағы биылғы атаулы мерекенің бірі дала дүлдүлі Жамбыл Жабаевтың 175 жылдық мерейтойы болды. Осы орайда ақын мұрасын жинақтау һәм насихаттау мақсатында бірнеше көлемді жинақ жарық көрді. 

Ең алдымен елордада жыр алыбы Жамбылдың 10 том­дық жинағы таныстырылып, оқыр­манға ұсы­нылды. Іргелі еңбекте ақынның өлеңдері мен айтыстары, жырлары түгел топтастырылған. Сондай-ақ өмірі мен шығармашылығы туралы көрнекті ақын-жазушылардың естеліктері мен ғалымдардың ғылыми зерттеулері де енген. Жам­былдың алғашқы хатқа түс­­кен шығармаларынан бас­тап бүгінге дейінгі үш тілде 4 том­дық библиографиялық көрсет­кіші дайындалған. Он томдық­қа қазақшасы беріліп отыр. Мем­лекеттік тапсырыспен жа­­рық көрген жинақ 30 мың да­на­мен басы­лып шықты. 10 томдық кітап республиканың барлық ай­мағындағы мемлекеттік кі­тап­­ханаларға таратылды. Ай­та кетейік, он томдықты құрастырған – жамбылтанушы Нағашыбек Қапалбекұлы.

Бұдан кейінгі көлемді еңбек – «Жамбыл әлемі» атты 30 том­дық жинақ Мемлекеттік хат­шы арнайы қатысқан ақын мерей­тойының қорытынды жиынында таныстырылды. 30 томдықты Алматы облысының әкімдігі мен Жазушылар одағы бірлесіп шығарды. Жинаққа өмір тарихы, шет тілден аударылған шығар­малары, музыкалық мұрасы, Жамбыл Жабаев туралы зерттеулер, естеліктер, ақынның ұстаздары Сүйінбай, Қабан жырау, Майлықожа, замандастары, шәкірттері туралы деректер мен олардың шығармалары, ақын туралы көркем шығармалары, Жамбылдың талантты ұрпақтары жайлы және басқа да деректер енгізілген.

Ақын мерейі

Биыл ақын Светқали Нұржан үшін жемісті жыл болды. Осы жылы оның «Сарайшықтың көзесі», «Жұлдыздардың жұпары» сияқты екі поэзиялық кітабы жарық көрді. Ол кітаптарға ТМД елдерінің «Искусство книги» атты XVIII Халықаралық конкурсында I дәрежелі марапат берілді.

С.Нұржан – сонау сексенін­ші жылдарда қазақ поэзиясына өзіндік леп, асқақ рух ала келген ақын. Алғашқы «Аруана» жинағынан бастап «Таң қауызын жарғанда», «Ай таранған түнге» дейінгі аралықта оның жырлары ұлтымыздың ұлттық поэзия­сына қан жүгіртіп, да­муына үлес қосты. Ол поэ­зиямен қатар көркем аудармамен де айналысып, оқырманға керекті рухани құндылықтарды ұсынып отырды. Айталық, «Әулие­лер әуезі», «Еуропа поэ­зиясы», «Қырық хикмет», «Дәр­менсіздер дәлелі», «Генрих Гейне» сияқты поэзиялық жи­нақ­тар мен жыр-дастандарды аударып, оқырманға жеткізді.

Оның дара таланты мен шы­ғармашылығы туралы абыз жазушы Әбіш Кекілбаев: «Менің Светқали інім, Айт-Маным. Оның да Құдай тау-тағын хан күйік қып құрған, жөргегі май­са болған. Жас та болса ақыл­ды, шежірені көп біледі. Ата­сын көрген, әкесін көрген, ат жалында өскен, жылқыдан үйренген, қашып бара жатқан құланнан, киіктен үйренген. Көп кісінің аузы түгіл көңіліне, сезіміне, қиялына оралмайтын қиямпұрыс өлеңдерді де жаза алды»,  деп баға берген болатын.

Ақын Светқали Нұржан биыл Халық­аралық «Алаш» әде­би сыйлығын алды. Әдеби айна­лымдағы дәстүрлі сөзбен айтсақ, оны, әрине, бұрын-ақ алуы тиіс еді. Сонымен қатар ақын осы жылы Халықаралық Түркі ака­демиясының қолдауымен ойшыл ақын Юнус Әміре жыр­ларына әдеби-көркем аударма жасап, Халықаралық Түркі академиясының «Науаи» атындағы алтын медалімен марапатталды. Ұлт поэ­зиясында алар орны ерекше, таланты мен ізденісі бір төбе ақынды «Жыл ақыны» деп таныдық.

Жыл шешімі

Елорданың төріне Тәшенов жайғасса, іргесіне Әлихан Бөкейхан келді биыл. Олай дейтініміз, Нұр-Сұлтанның ірге­сіндегі Қарағандының бұрынғы Октябрь ауданына Әлихан Бөкейхан есімі берілді. Желтоқсанның 13-і күні, Тәуелсіздік тойының алдында, Қарағандыда Әлихан Бөкейхан ауданы ресми ашылды. 13 желтоқсанға неге тоқталып отырмыз?

Дәл осы күні 1917 жылы екін­ші жалпықазақ сьезінде Орын­борда Алаш­орда үкіметі құ­рылып, төрағасы бо­лып Әли­хан баба­мыз бірауыздан сай­ланған-ды тарихта. Қазақтың өз алдына дербес ел болам деген күні бұл – 13 желтоқсан. Биыл тарих осылай қайталанды. Алаш даласында Әлихан атына алғаш аудан беріліп, қазақ баласының ай­дарынан жел есті десе бол­­ғандай.

Әлихан Бө­­кейхан есі­мі Ок­тябрь ауда­нын «тырапай асыр­ға­ны» жал­ғыз қара­ған­ды­лық­тар­дың ғана емес, облыс тұр­ғын­дарының, жалпы қазақ зия­­лыларының ең­бегі. Қазақ рухы­ның жеңісі. Қаншама қо­ғам бел­сенділері ат салысып келді бұл іске. Азаматтар көтер­ген бас­та­маны қолдап ала жө­нел­ген жер­гілікті биліктің қо­ғам­дық тыңдауды қа­лай ұтқыр ұйым­дастыра алға­нына куә бол­ған­быз кезінде. Қара­ғандылықтар бұл мерейді 20 жыл күткен деседі. Көмірлі қалада екі үлкен аудан бар десек, соның бірін осыдан 20 жыл бұрын Қазыбек би атына бергенде, қазіргі Әлихан ауданы Октябрьский болып қала берген. Содан бері көтеріліп келген бас­тама биыл, Тәуелсіздіктің отыз жылдық тойында жүзеге асқаны тегін емес, ендеше. Оның үстіне 13 желтоқсанда салтанатты түрде ашылып, ресми бекісе. Қазақ азаттығының да бұғанасы бекіп, қабырғасы қатты деген сөз. Елдің мерейі асып, дәулеті тасығаннан артық не бар?

Алаш мерейі аса берсін!

Тұғырға қонған тұлғалар

Тұғырлы тұлғалар – тарихтың леп бел­гілері деген тамаша тәмсіл бар. Саналы ғұмырларын сан түрлі салаға, ілім-білімге, әдебиетке, мә­дениетке, қаламгерліктерін қайрат­керлікке ұштастырған ұлы тұлға­ларымыз аз емес. Кейбірі тіпті Алаш шегінен асып, тұтас адамзатқа ортақ тұлға деңгейіне көтерілген кемеңгерлер. Биыл Тәуелсіздігіміздің ордалы отыз жылында сол алыптарымыздың біразын еңселі ескерткіштерге айналдырып үлгердік.

Әрине, оның барлығын тіз­белеп атап шығуға да болады. Алайда газеттің өз дәстүріне сай сол тұғыры биік тұлғаларымыз­ға қойылған мінсіз мүсіндердің ішінен «Егемен» үздік деп таны­ған ең ғажап ескерткішті бөліп айтқымыз келеді.

Иә, жалпы алғанда Нұр-Сұл­тан қаласының төрінде ұлы ойшыл, философ Әбу-насыр әл-Фа­раби бабамызға орнатылған биыл­ғы ескерткіштің көркемдігі еш мүсіннен кем деуге келмейді. Қазақ ғылымының қазығындай Қаныш Сәтбаевқа орнатылған ескерткіш те ғажап талғаммен тұр­ғызылған. Былайша айтқанда Сәтбаевқа қойылған сәтті ескерт­кіштің бірі елорда төрінде тұр. Одан бұрын тағы осы астанамыз­да Алаш арыстарына композициясы керемет ескерткіштер еңселене бой көтерді. Тағы сондай құрылыммен Шымкент қала­сында да Алаш қайраткерлері ара­мызға мүсін болып оралғандай ел мерейін асырды.

Сондай-ақ ерте көктемде Шы­ғыс Қазақстан облысы, Жарма ауданы, Жаңғызтөбе ауылының азаматтары қазақ­тың соңғы ханы Кенесары ханға ескерткіш қойды. Ел рухынан нәр алған еңселі тұғыр қазақтың кең сахарасында сол қасиетті жер мен елдің азаттығы жолында мерт болған даңқты хан, ұлы баһадүрге қойылған тағы бір тамаша ескерткіш ретінде талайдың талғамынан шықты. Сұсты, бас­тысы рух бар.

Бірақ біз осы ғажайып та ға­ламат туындылардың ішінен ұлт батыры, жер үшін жан пида деп алып империяға қарсы сөз айта алған Жұмабек Тәшеновтің елорда төрінде бой көтерген рухты мүсінін де ерекше атағымыз келеді. Себебі алдында атап кеткен тұлғаларымызға әр жыл­дары еліміздің түрлі қала­ларында ескерткіштер орнаты­лып келген болатын. Ал Тәуел­сіздіктің таңымен бірге келген егемендігіміз Тәшеновтей тұлға­ларымызды еркін насихат­татуға жолды енді ашты.

Жыл жаңалығы

Кейде өз елінде бейтаныс жанның таланты әлемді таңғал­дырып, жұлдызы бір-ақ сәтте жарқырай түседі. Биыл Қазақстанды дүр сілкіндірген сондай өнерпаз – Иманбек Зейкенов болды. 

Ең басты себеп, әрине, ол Saint JHN орындайтын Roses әніне жасаған ремиксі амери­ка­лық дыбыс жазу өнері және ғылым академиясы ұйым­дастыратын «Грэм­ми» сый­лығын Best Remixed Recording номинациясы бойынша жеңіп алды. Айта кетейік, Иманбек – «Грэмми» алған ал­ғашқы отандасымыз.

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Иман­­бекті атау­­лы жеңісі­мен құттықтап, оның шы­ғар­машылығы қазақ­­стан­дық жастардың да ең биік шың­дарды бағындыра алатынын дәлел­де­генін айтты. Бұған дейін Imanbek Rita Ora және David Guetta сияқты әлемге әйгілі музыканттармен бірге ән жазған. Өзінің айтуынша, ол ән әрлеуді жергілікті диджейлер мен продюсерлерден және Youtube желісіндегі видеосабақтардан үйренген.

2019 жылы Иманбек рэпер Saint Jhn-ның Roses деген әнін бай­қап, оны билеуге ықшамдап ремикс жасаған. Ремикс өте жыл­дам қарқынмен танымал бола бастады. Дүние жүзіндегі бір­шама чарттарда болды. Ремикс YouTube-те 145 мил­лион­нан аса қаралым жинаған.

21 жастағы талантты танымал бұл жеңісінен кейін шығар­ма­шылығында өзгерістер мен жақсы жаңалықтар орын ала бас­тады. Мәселен, Saint JHN-ның Roses әніне жасаған ремиксі үшін «Үз­дік электрон ән» номинациясында марапатқа ие болды. Айта кете­йік, Billboard Music Award – музы­калық чарт­тардағы үздік жетіс­тіктері үшін америкалық музы­калық баспа Billboard басылымы беретін музы­калық сыйлық.

Кейінгі жылдары ән өнері мен кино саласындағы ел таланттары әлемдік аренада жиі топ жарып жүр. Соның бірі һәм бірегейі – жыл жаңалығы болған Иманбек Зейкеновтің шығармашылығына зор табыс тілейміз.

Жылдың ең жас стипендиаты

Еуропаны мойын­датқан отандас­тарымыз көп қой. Дегенмен, киік­тің асы­ғындай ғана кіш­кене қарадомалақ Ержан Мак­симнің ерлігі, бейнелеп айт­қан­да, Еуропаны сол кезде есінен тандырғандай еді. 

Осыдан екі жыл бұ­рын, Поль­шада өткен Junior Eurovision – 2019 ән бай­қауын­да бақ сына­ған қа­зақ­стандық Ержан Мак­сим екінші орын алғаны есі­мізде. Екінші орын дегенді бір жағынан шартты жүлде деуімізге де болады. Себебі аталған байқауда қазылар­дың берген бағасы бойын­ша Ержан Максим бірінші орын алды. Ал онлайн дауыс беру қорытындысымен 79 ұпай жинады. Осылайша, қазақстандық әнші жалпы 227 ұпаймен екінші орынға табан тіреген болатын. Тура сол жылы талантты әнші, бола­ша­ғынан күтер үмітіміз көп жап-жас Ержан Ресейдегі атақ­ты шоулардың бірі «Голос. Дети» бай­қауында да топ жарды.

Ең қызығы, бұл байқауда да Ержан Максимді әділқа­зылар қолдап, жеңіске жетуге лайық деп тапқан болатын.

Қазақ «Болар баланың бе­тін қақпа, белін бу» демей ме? Биыл сол кішкентай Ер­жан ел абыздарымен бір­ге ең үлкен зия­лыларымыз­дың қа­тарында Қазақстан Рес­пуб­­ликасының Тұң­ғыш Пре­зи­денті – Елбасының мәдениет саласындағы мемле­кет­тік сти­­пендиясының иегері атанды. Не­бәрі 14 жастағы ұлан­ның бұн­дай марапат алуы, біріншіден, өнер адамына деген үлкен қол­дау болса, екінші жағынан Бибігүл Төле­генова, Асанәлі Әшімов, Олжас Сүлейменов сынды аңыз тұлғалармен бірге ма­рапаттау арқылы ал­­дың­ғы буын аға-апа­ла­рының өнегелі жо­лы мен ас­қақ даңқың берсін де­ген жақ­сы ырым деуіміз тиіс.

 Жыл премьерасы

Тәуелсіздігіміздің отыз жылдық мерекесіне тамаша тарту ретінде Абай атындағы Қазақ ұлттық опера және балет театры Алматыда «Жамбыл жырау» операларының премьерасын қойды. Бұл туындыны шетелдік және отандық театр сыншылары ғана емес, жалпы жұртшылық жылы қабылдады.

Биыл ұлт­тық опе­раға жаңаша леп әкелген туын­дының бірі – «Жамбыл жырау» операсы. Жыл басында Нұр-Сұлтан қаласында бастау алған Жамбыл Жабаевтың 175 жылдық мерейтойы жел­тоқсан айында Ал­ма­тыдағы Абай атын­дағы Қазақ ұлттық опера және балет театрында Мемлекеттік хатшы Қы­рымбек Көшербаевтың қа­тысуымен қорытын­ды­ла­нып, сонда жиылған қауымға жаңа операның премьерасы ұсынылды.

Ерте дәуірден жал­ғас­қан жыраулық дәс­­түрді жиыр­масын­­­­шы ғасырға дейін әкеп, жас ұрпақтың бойына сіңірген Жамбыл баба­мыздың мазмұнды өмірі мен ерлік пен өрлікке толы жырларын арқау еткен қойы­лымның либреттосын өзгеше өрнекпен ақ параққа түсірген белгілі әдебиетші, түр­кітанушы ғалымдар Дархан Қы­дырәлі мен Ақеділ Той­шан және музыкасын жазған танымал композитор Әл­қуат Қазақбаевтың ең­бегін ерекше айтуға болады. Премьераның қою­шы режиссері – Диана Акимбаева.

Спектакльде Жамбыл өмір сүрген дәуір­дің бейнесі сол кезеңдегі ақын­мен жақын ара­ласқан тұлғалар − Сүйінбай, Тоқта­ғұл, Тілмаш, Бұрым секілді негізгі кейіп­керлер ар­қылы жан-жақты ашылып, олар­дың образын бейнелеген әртістердің өнері көрермендерді шы­найылығымен тәнті етті. Сонымен қатар театр­дың әр буын­­дағы өнер­паздарын қам­тыған қо­йылым фольк­лорлық дәс­түр сахналарымен тартымды декорация құрып, театр техно­логиясының мүм­кіндігімен әсем бе­зен­діріліп, шығармаға әдемі мазмұн берді.

Жыл кино картиналары

Биыл қазақ киносының қазынасы өз көрермендерін тәнті еткен жаңа туындылармен толықты. Ақпарат және қо­ғам­дық даму министрлігінің қол­дауымен «Қазақстан» телерадио­корпорациясы түсірген «Жәңгір хан. Сарай сыры», «Ахмет. Ұлт ұстазы», «Домалақ ана», «Тәшенов. Тайталас», «Қаныш. Қазына», «Мұқағали. Бұл ға­сырдан емеспін» атты тарихи теле­хикаялардың таныстырылымы өтіп, олар Ұлттық арнадан көрсетіле бастады. 

Соның ішінде алдағы жылы 150 жылдығы кең көлемде атап өтілетін ұлы Ахаңа арналған «Ахмет. Ұлт ұстазы» телесериалын көрермендер Тәуелсіз­дік күні мерекесінде екі күн қа­та­рынан тамашалады. Жаңа туын­дының режиссері – Мұрат Есжан. Сценарийін режиссермен бірігіп Ұларбек Нұрғалым жазған. Тарихи шығармада ұлт ұста­зының бейнесін Байғали Есен­әлиев сомдады. Онда ХХ ғасыр басындағы қазақ зиялыларының, оның ішінде көрнекті тұлғаның басынан кешкен қиын қыстау тағдыры баяндала отырып, ұлт мұраты жолындағы жанқияр­лық ерліктері мен еңбектері айшық­ты көркемделген.

Сондай-ақ ақиық ақын Мұқағали Мақатаевтың 90 жыл­дығына орай бел­гілі режиссер Болат Қалымбетов түсір­ген «Мұқа­ғали» фильмін осы қатарда айтуға болады.

Мәдениет және спорт минис­трлігінің тапсырысы бойынша Шәкен Айманов атындағы «Қазақфильм» АҚ жарыққа шы­ғарған кинотуынды ақын өмі­­рінің соңғы жылдары тура­лы сыр шертеді.Фильмнің сце­нарийін белгілі жазушы Жүсіп­бек Қорғасбек, режиссер Болат Қалымбетов және Ғазиз Насы­ровпен бірлесіп жазған.

Жақында аталған туынды «Тем­ные ночи» атты 25-ші Та­ллин кинофестивлінде (PÖFF) эку­меникалық қазылар алқа­сы­ның арнайы жүлдесіне ие болды.

Жыл әншісі

Ән өнерінде әр жыл сайын табысталатын дәстүрлі сыйлықтың бірі – «Славян базары» халықаралық өнер фестивалі. Бұған дейін бұл додада қазақстандық өнерпаздар бір­неше рет жеңіс­ке жетті. Айталық, «Славян базары-2015» xалық­­ара­лық фестивалінде Димаш Құдайберген тұңғыш рет Гран-Приді жеңіп алған еді. Одан кейін бұл биікті 2019 жылы Әділxан Макин бағындырды. Ал биыл аталған марапат Рухия Байдү­кеноваға бұйырды.

Ол конкурстың финал­дық кезеңінде америкалық атақ­ты әнші Мэрайя Кэри­­дің орын­дауындағы Emo­tions әнін шырқады. Рухияның 5 октава­лы даусы мен орындау шеберлігі қазылар алқасын бей-жай қалдырмады. До­даның ал­ғашқы кезеңінде-ақ әнші «Зозуля» композициясымен ең көп ұпай жинаған еді.

Гран-при иегері «Славян базары» бай­қа­уына бұған дейін екі рет қатысқан. Де­ген­­мен, алғашқы екі мүм­кіндікте де жеңіс тұ­ғы­рына жете алмады. Яғни Рухия Бай­дүке­нованың биылғы жеңісі көп уақыттан бергі ішкі дайындық пен шеберліктің нәти­жесі болғандай.

Әншінің жетістігін Пре­зи­­дент Қасым-Жомарт Тоқаев құттықтап, ізгі тіле­гін жол­да­ды. «Әлемнің көптеген елінің кіл мық­ты таланттары қа­тыс­қан осынау айтулы бай­қау­да көрсеткен өне­рі­ңіз – Сіздің кәсіби дара­лығыңыздың, табиғи дарыныңыз бен әр­тістік ше­­бер­­лігіңіздің айқын дә­лелі», деді Мемлекет басшысы. Атаулы жеңісінен соң «Қазақконцерт» солисі атан­ған әнші алдағы уақыт­та да әлемдік өнер додаларында бақ сынамақ.

P.S.: Биыл елдің әдеби-мәдени өмірінде мерейтойлық даталарға орай көптеген жиын өткізіліп, жаңа жинақтар жарық көрді. Жыр дүлдүлі Жамбылдың, дауылпаз Қасымның, Мұқағали мен Сайынның мерейтойы қарсаңында, жоғарыда атап өткеніміздей, түрлі игі бастама қолға алынды. Мәдениет және спорт министрлігі жариялаған «Балалар әдебиеті жылы» аясында да жыл бойы түрлі әдеби іс-шаралар ұйымдастырылды. Бұл осы жылы, салыстырмалы түрде айтқанда, балаларға арналған жаңа шығармалар көптеп жазылғанын көрсетеді. Жуырда ғана «Атамұра» баспасынан «Балалар поэзиясы антологиясы» басылып шыққанын да айта кетейік. Сондай-ақ мемлекеттік тапсырыспен де балаларға арналған жинақтар жарық көрді. Бұл бастама балаларға арналған қазақтілді кітаптардың контентін қалыптастыруға ықпал етері анық. Бұдан бөлек биыл ел Тәуелсіздігінің 30 жылдығы қарсаңында ақын-жазушылардың жеке кітаптары жылдағыдан көп жарияланды. Мемлекеттің қолдауымен іске асырылған бұл жоба, ең алдымен, қазақ руханиятына көрсетілген қамқорлық болса, одан кейін әдебиетті һәм жас таланттарды қолдау мақсатында жасалып отыр. Ел егемендігінің ордалы отыз жылдығынан асқан кезеңде қазақ мәдениеті мен әдебиеті мемлекеттің рухани күші бола алады деп сенеміз. Сондай-ақ еліміздің шығармашыл өкілдеріне зор табыс тілейміз.

Дайындағандар: Мирас АСАН, Азамат ЕСЕНЖОЛ, Маржан ӘБІШ, Жәнібек ӘЛИМАН,
«Egemen Qazaqstan»