Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың Гаага қаласында өткен ІІІ Жаһандық ядролық қауіпсіздік жөніндегі саммитте сөйлеген сөзі, сондай-ақ, Елбасының форум барысында жетекші мемлекеттердің басшыларымен кездесулерде көтерген мәселелері әлемдік БАҚ-тар тарапынан үлкен қызығушылық туғызды. Бүгін солардың бір парасы оқырман назарына ұсынылып отыр.
ҚХР Төрағасы Си Цзиньпин Гаагада Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаевпен кездесті. Кездесуде Си Цзиньпин қазіргі жағдайда Қытай мен Қазақстан арасындағы стратегиялық ынтымақтастықтың маңызы анағұрлым арта түсетінін атап көрсетті. Стратегиялық ынтымақтастықты арттыруға Нұрсұлтан Назарбаевтың осы жылдың мамыр айына белгіленген Азиядағы өзара іс-қимыл және сенім шаралары жөніндегі кеңес (АӨСШК) саммитіне қатысу үшін ҚХР-ға сапары мүмкіндік туғызатын болады.
Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев жапондық атом стансалары үшін уран жеткізуге дайын екенін атады. Қазақстан басшысы бұл мәлімдемені Жапонияның Премьер-министрі Синдзо Абэмен кездесуі кезінде жасады.
«Біздердің өзара іс-қимылымыздағы негізгі пункт – энергетика, әсіресе, ядролық энергетика. Қазақстан ірі уран өндірушінің бірі болып табылатындықтан, оны Жапонияның атом стансаларына жеткізуші ретінде қатыса алар еді», – деді Нұрсұлтан Назарбаев. Президент, сондай-ақ, бірлескен жоба – Ақмола облысында сирек металдар өндіретін зауыт жұмыс істейтінін атап өтті.
Бұдан бөлек, ол республикада жүзеге асырылып жатқан индустриялық-инновациялық бағдарламалар бойынша екі ел арасында технологиялық және инновациялық ынтымақтастықты дамытудың мүмкіндігіне назар аударды.
«Біздің барлығымыз жекелеген саясаткерлердің 5 АЭС, 15 атом реакторы жұмыс істеп тұрған және зымырандық технология саласында әлеуетке ие Украинаға ядролық мәртебені қайтару жөніндегі жауапсыз мәлімдемелеріне қатты алаңдаушылық білдіруіміз керек». 24 наурызда Гаагадағы ІІІ Жаһандық ядролық қауіпсіздік жөніндегі саммит отырысында Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев осылай деп мәлімдеді.
Нұрсұлтан Назарбаевтың сөзі бойынша, биылғы шара жаһандық қауіпсіздік дағдарысы жағдайында өтуде. «Оның ең басты себебі – «қосарланған стандарттар» тәжірибесіне нүкте қоя алмаған саяси ерік-жігердің жетіспеушілігі мен халықаралық құқықты біржақты қолдану болып отыр. Ядролық державалардың алған міндеттемелерінің барлығын кешенді түрде мүлтіксіз орындауы ерекше маңызды деп есептейміз. Жиырма жыл бұрын Қазақстан да Беларусь пен Украина сияқты жаһандық ядролық қауіпсіздікті нығайтуға ерекше үлес қосты. Біздің еліміз ядролық қарудың аса мол қорынан өз еркімен бас тартты. Ядролық қаруды таратпау туралы шартқа ядросыз мемлекет ретінде қосылды», деп атап өтті Қазақстан Президенті.
Сонымен қатар, Нұрсұлтан Назарбаев G-8 және G-20 шеңберіндегі жұмыстардың жаһандық проблемаларды шешу шараларының тиімділігі толық емес екеніне тоқталды.
«Борт сыртында қалған бұл топтардың да мүддесі есепке алынуы қажет. Сондықтан осы дағдарыстан шығудың жолын іздестіру үшін мен екі жыл бұрын G-Global бастамасын көтердім. Бұл пішін жедел қолдау тапты және бүгінде оған әлемнің 190 елі қатысуда. Бұл – адамзаттың өзін өзі жоятын ядролық қарудың қауіп-қатеріне қарсы күресте әділетті, мөлдір, көпполярлы, тұрақты әлемдік тәртіпке шақыратын жол. Бұған балама жоқ екеніне сенімдімін. Әлем 2001 жылдың 11 қыркүйегінде болған жағдайдағыдай жалпыға ортақ қатерге қарсы ұзақ мерзімге және жүйелі негізде бірігуі қажет», деді Қазақстан Президенті.
Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Гаагада ІІІ Жаһандық ядролық қауіпсіздік жөніндегі саммиттің пленарлық отырысына қатысты. Нұрсұлтан Назарбаев өзінің сөзінде республика жаһандық ядролық қауіпсіздікті нығайту үшін іс-шараларды жалғастырып келе жатқанын, осыған байланысты күш біріктіруді қажет ететін бірқатар бағыттарды атап берді. Соның бірі ретінде ядролық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің бірден-бір кепілі – толық және жалпыға бірдей ядролық қарусыздануды атады. Қазақстан Президенті кезек күттірмес міндеттің тағы бірі ядролық терроризмге қарсы іс-қимыл екенін атап өтті.
«Антитеррорлық науқан мемлекеттердің бейбіт мақсаттағы ядролық бағдарламаларына, технологиялар мен жабдықтар алу, білім мен тәжірибелер алмасу құқықтарына шек қоймауы тиіс. Қазақстан АЭС-ке және атом стансасын салуға қажетті ядролық отынның толық циклін жасауды жоспарлап отыр», деді Н.Назарбаев.
Бұған қоса, Мемлекет басшысы Қазақстан алдағы уақытта МАГАТЭ-нің рөлі мен беделін арттыруды қалайтынын атады. Республика ядролық қарудан азат жаңа аймақ, оның ішінде Таяу Шығыста құруды қолдайды, деді Президент. «Біз Орталық Азияны Ядролық қарудан азат аймақ жасау туралы шартқа қол қойған қатысушы елдердің қауіпсіздігіне кепілдік беру туралы хаттамаға «ядролық бестіктің» тез арада қол қоюына үміт артамыз», деп атап өтті Қазақстан Президенті.
Нидерландта Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың бейнесі бейнеленген жаңа голландтық пошта маркасы мен «Президент Назарбаев» қызғалдақ гүлінің жаңа сорты таныстырылды, сондай-ақ, Роттердам қаласы мэриясының бастамасымен «Астана» жаңа алаңы ашылатындығы жария етілді.
Бұл Нұрсұлтан Назарбаевтың «Қазақстанның Нидерландтағы достары» қазақстандық-нидерландтық саяси клубы мүшелерімен кездесуінде белгілі болды. Шара барысында Президент Қазақстан голландтық компаниялармен ынтымақтасуға және өзара іс-қимылды кеңейтуге қызығушылық танытатынын атап өтті.
«Қазақстан экономикасындағы Нидерландтың инвестициясы 30 миллиард долларды құрайды. Өзара тауар айналымы 10 миллиард доллар деңгейінде, бұл – ЕО елдері арасындағы ең жоғары көрсеткіш. Бүгінде Қазақстан индустриялық-инновациялық бағдарламаны жүзеге асыруда. Осының аясында 500-ден астам кәсіпорын құрылды, 600 мың жаңа жұмыс орны ашылды. Біз голландтық компанияларды бірлесіп жұмыс істеуге шақырамыз. Біздің еліміз мұнай-газ, түсті және қара металлургия, химия салаларында өңдеуші кәсіпорындарды дамытуға қызығушылық танытады. Біз осындай өндірістерге преференция ұсынамыз және тиісті инфрақұрылымдар жасаймыз. Сондай-ақ, ақпараттық және ауылшаруашылық салаларында да ынтымақтастықты дамытуды қалаймыз», деді Н.Назарбаев.
Нұрсұлтан Назарбаев, сондай-ақ, голландтық жоғары технологиялық кәсіпорындары жетістіктері көрмесінде болды. Көрмеде 25 компанияның, оның ішінде Royal Ten Cate, CLAAS, Royal Dutch Shell, Royal Philips жобалары және қазақстандық-еуропалық перспективалы бірлескен жобалар ұсынылды. Көрме аясында жалпы көлемі 328 миллион еуродан асатын екіжақты 13 құжатқа қол қойылды.
Шетелдік ақпарат агенттіктерінің хабарлары бойынша әзірленді.
