Биыл Жетісудың өзен-көлдерінде өсірілетін балық көлемін 8 мың тоннаға жеткізу жоспарлануда. Оның ішінде аймақта Арал бекіресін қолдан өсіруге басымдық беріліп отыр. Мұнымен Шелек тоған шаруашылығында осы жылдың сәуірінен бастап айналыспақ. Жалпы, бұл су жәндігі 1996 жылы ерекше қорғауға алынып, Қазақстанның «Қызыл кітабына» енгізілді. Қазір Арал-Сырдария су бассейнінде бұл балық түрі жойылып кеткен. Бірақ жерсіндірілген Балқаш-Іле су бассейнінен ауланады. Сөйтіп шаруашылықта оны қолдан әрі қарай өсіруге бейімдеп, уылдырығы мен шабағын табиғи ортаға қайтадан жібереді. Қазір оған рұқсат алуы үшін сала комитеті осы айдың соңына дейін қаулы шығаруды жоспарлауда.
– Біз түрлі сараптамадан өтіп, аулауға рұқсат алуы үшін биологиялық негіздемені Балық шаруашылығы комитетіне жібердік. Қаулы шыққан соң сәуір айында табиғи ортадан аулап, қолда өсіруге бейімдейміз. Ересек аналықтардың уылдырығынан шабақтарды шығарып, қайтадан табиғи ортаға жібереміз. Бұл өз кезегінде жойылып бара жатқан бағалы балық түрін сақтап қалуға сеп болады, – дейді Шелек тоған шаруашылығы директорының орынбасары Мейрамбек Пазылбеков.
Бүгінде облыста балық өсіретін 22 шаруашылық бар. Солардың бірі, Марлен Тұрсынәлінің балық шаруашылығы. Кәсіпкер былтыр 50 тонна тауарлы бақтақ балығын өсірсе, биыл оның көлемін 160 тоннаға көбейтпек. Қазір Еңбекшіқазақ ауданындағы Есік қаласында балық өсіретін тоғандар салып жатыр. Алдағы екі айда құрылыс жұмыстары аяқталмақ.
– Жылына 220 тонна форель балығын, 50 тонна бекіре балығын, 100 тонна африкалық клариви балығын өсіреміз. Шаруашылықта 50-ге жуық адам еңбек етеді. Алда жаңа жобаны іске қосамыз. Сол кезде қуаттылығы 120 тонна болатын су тоғандарында қосымша тағы да бақтақ балығын өсіреміз. Әрі қарай ішкі нарыққа сатылымға шығарамыз, – дейді кәсіпкер Марлен Тұрсынәлі.
Жалпы, Алматы облысының өзге өңірлерге қарағанда балық өсіруге әлеуеті жоғары екені белгілі. Сондықтан болар, балықты қолда өсіруге ниет білдірушілер көп. Оларға мемлекет тарапынан қолдау да аз емес.
– Алматы облысында су және жасанды су көзі көп, табиғи көлдер де баршылық. Биыл сол табиғи көлдерді балық өсіру үшін бекітіп, жылдың соңына қарай 8 мың тоннаға дейін балық өсіруді жоспарлап отырмыз. Өткен жылы Алматы облысының бюджетінен тауарлық балық өсіруді субсидиялауға 32,1 млн теңге қаражат бөлінді, оның 16,2 млн теңгесі игерілді. Биыл да облыс бюджетінен тауарлы балық өсіруді субсидиялауға 38 млн теңге бөлу жоспарлануда, – дейді Балқаш-Алакөл облысаралық бассейндік балық шаруашылығы инспекциясы басшысының орынбасары Ринат Кумашев.
Алматы облысы
