Бұл белгілі археолог Ж.Құрманқұловтың жетекшілігімен 2004 жылдан бастап кешенді түрде жүргізіліп келе жатқан Шірік-Рабат археологиялық экспедициясы еңбегінің жемісі. Ғалымдардың зерттеуі Шірік-Рабаттың сақ дәуірінде еліміздегі ең үлкен егіншілік оазисі болғандығын дәлелдеп отыр.
– Осы маңға алғаш зерттеу жүргізген С.П.Толстов өткен ғасырдың 50-60 жылдардағы зерттеулер нәтижесіне сүйеніп, Шірік-Рабатты Арал маңы сақтарының астанасы деп атағанын білеміз, ал жаңа зерттеулер оның ірі пантеон екенін, діни-рухани орталық болғандығын көрсетіп отыр. Рабаттағылар егіншілікпен ғана шектеліп қалмай, жартылай көшпелі мал шаруашылығын да жақсы игерген,– дейді кітаптың жауапты редакторы, археолог Әзілхан Тәжекеев.
Шірік-Рабат кезеңі мен кейінгі ортағасырлық дәуірлерде Сыр бойындағы диқандар 2,5 млн гектар жер игеріпті. Осы маңдағы қалалық мәдениет орталығы Бәбіш-мола кешені болған деседі. Бұл кешенге Бәбіш-мола қалашығы, ғибадатхана мен қорым, көзешілер ауылы, егіншілікпен айналысқан диқандар мекені, ірі жасанды суландыру құрылыстары, магистралды каналдар мен егістік алқаптар кіреді.
Солардың ішіндегі ерекшесі – көзешілер ауылы. Мамандар ірі қыш күйдіретін пештер арқылы сыртқы саудаға да бұйымдар әзірленген деген болжам жасайды.
Ғалымдар бұл еңбекте кешенді зерттеулерден бөлек жаратылыстану ғылымдарының әдістері кеңінен пайдаланылғанын айтады.
ҚЫЗЫЛОРДА
