Коллажды жасаған Қонысбай ШЕЖІМБАЙ, «EQ»
АҚШ билігі санкцияға ұшыраған қазақстандық «Сбербанк» пен Sberbank Europe AG-ға операцияларды аяқтау үшін үш ай мұрсат беріп отыр. OFAC (АҚШ шетелдік активтерді бақылау басқармасы – ред) жариялаған бас лицензия 2022 жылдың 12 шілдесіне дейін Ресей «Сбербанкінің» еншілес ұйымдарымен операцияларды қысқартуға мүмкіндік береді. Ал «Сбербанктің» өзі және оның өзге де бөлімдерімен операциялар OFAC лицензиясына сәйкес 13 сәуірге дейінгі тәмам болуы тиіс. Сонымен қатар Sberbank CIB USA үшін де арнайы лицензия бар. Ол бойынша келісімдерді аяқтауға 7 маусымға дейін уақыт бар.
АҚШ 6 сәуір күні «Сбербанкке» қатысты бұғаттау санкцияларын енгізген еді. Санкция аясында банктің АҚШ-тағы активтеріне шектеу қойылады. Сондай-ақ америкалық азаматтар бұл банк арқылы ешқандай операцияларды жүзеге асыра алмайды.
Әрине, ресейлік банктердің шайқалуы оның клиенттерін де бей-жай қалдырмайды. Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің хабарлауынша, қазірдің өзінде қазақстандықтар аталған үш банктен 1,82 трлн теңгесін қайтарып алған. Клиенттердің жаппай теріс айналуы және дүркін-дүркін соққан санкция банк қызметіне де кері әсер етеді. Тіпті «Альфа-Банк» жаңа акционер іздейтінін мәлімдеді. Банктің басқарушы директоры Андрей Тимченконың айтуынша, бірқатар банктермен «Альфа-Банкті» сату мәселесі бойынша келіссөз жүріп жатыр.
«Банк акционерін ауыстыру мәселесі бойынша бірқатар инвестормен келіссөз жүргізіп жатырмыз. 10-нан астам инвестор біздің қаржылық есебіміз бен құжаттарымызды қарап жатыр. Алдағы бірер күнде немесе апта көлемінде жаңа акционермен келісімге келеміз деп сенемін», деді А.Тимченко.
Сонымен бірге банк 100 млрд теңге көлеміндегі несие портфелін де сатуды жоспарлап отырған көрінеді. Ұлттық банктің мәліметі бойынша, қазір банктің активі 908,6 млрд теңге көлемінде. Ал қарыз портфелі – 564,3 млрд теңге.
Үш еншілес ресейлік банктердегі клиенттер депозиттерінің банк жүйесінің жалпы депозиттік портфеліндегі үлесі биыл жыл басынан бері 14,1-ден 6,1 пайызға дейін төмендеген. Соған қарамастан Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі былай жұбатады: «Қазір ресейлік еншілес банктерде тиісті құралдар мен өтімділік потенциалы бар. Банк клиенттері үшін алаңдауға негіз жоқ. Тұрақты режімде банк қызметтерін үздіксіз көрсету үшін оларда барлық мүмкіндік бар. Соның ішінде клиенттер ақшасын аудару және төлемдер бойынша тапсырмаларды өз уақытында орындай алады».
Ал күнделікті өмірде де, әлеуметтік желіде азаматтар аталған үш банкте кейбір операцияларды орындай алмай жатқанын айтып шағым білдіруде. Ресми агенттік қанша жерден еншілес банктерді қорғаштай сөйлегенімен, онысы шындыққа жанаса қоймасы сәт санап айқындалып келе жатқандай. Оны былай қойғанда, тіпті Ресей мен Беларусь азаматтары қазақстандық екінші деңгейлі банктерден шот аша бастаған деген ақпарат бар.
«2022 жылдың 24 ақпанынан бері Ресей және Беларусь резиденттері – жеке тұлғалар үшін қазақстандық банктерде 11 940 шот ашылды. Оның 10 725-і өтініш берушінің өзінің және қазақстандық банктегі сенімді өкілінің қатысуымен, 1 215 шот қашықтан ашылған. Нәтижесінде, Қазақстан Республикасының банктерінде шот ашқан аталған елдер азаматтарының саны 162 мыңға жетті», деп мәлімдейді Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі.
Ал жыл басталғалы 7 ресейлік компанияның шоты ашылыпты. Жалпы алғанда, қазақстандық банктерде шоты бар ресейлік ұйымдар саны 805-ке жеткен.
