Өнер • 18 Сәуір, 2022

Шопан әні

844 рет
көрсетілді
2 мин
оқу үшін

Ұлы қазақтың ұшқан ұясына қарасаңыз ұлан-ғайыр даланың бір пұшпағындағы қойшы ауылы қол бұлғайды. Түйе мініп төрт түлігін түгендеген алаш баласының атадан қалған аманаты осы – тұяқты мал. Соған сай салт-дәстүрі де сараланып, жаңа өрістей жаңғырып тұрады. Сол үрдістің бір үзігі осы шығарманың алтын арқауы секілді. Жайлаудағы шопанның әні майдақоңыр самал желмен бірге тербеліп тұрғандай.

Шопан әні

Қазақтың маңдайына біткен қылқалам шебері Молдахмет Кенбаевтың «Шопан әні» кар­тинасы ауыл баласының асқақ арманының шамшырағы іспетті. Нағыз қазақтың бекзат болмысын, дарқан дидарын, қою портретін шопанның бойын­а құйып қойғандай.

Былайғы жұртқа бейтаныс Молдахмет Кенбаев – қазақ даласының нағыз жыршысына айналған суретшілердің бірі. Оның картиналарында та­­биғат адаммен, шопанның еңбе­гімен тығыз байланысты. Со­дан да болар пейзаждық ком­­позицияларының жанрлық бас­тауы солардан бастау алады.

1954 жылы тың жерлерді игеру басталды. Жоғары курс студенттері Мәскеуден тың иге­руге іс-тәжірибеге келді. Олар Көкшетау облысындағы Есіл өзенінің бойында шатырларда тұрып жатты. Дәл осы жерде шопандардың еңбе­гіне арналған картина жазу идеясы туады.

Шынында «Шопан әні» оның ең үздік картиналарының біріне айналды. Картина боз, жоса, қоңыр сынды нәзік түс­термен жазылған. Бұл самал жел тербеткен жібектей бе­тегелі даланы анық жеткізіп тұр. Картинада түстердің бар­лығы өте та­ныс әрі барын­ша табиғи. Көк­жие­гі биік, ұшы-қиыры жоқ кең даланың тегістігі мен ты­ныш­тығын еш нәрсе бұза ал­май­ды. Тек түйе мінген шопан­ның тұлғасы мен жайылып жүрген қойлар ғана осы фонда ерекшеленіп тұр. Ол туған жердің сұлулығын жырлайды. Ол – осы шексіз ұлы даланың қо­жайыны, сон­дықтан кең да­лаға тә­кап­пар­лықпен қарап тұр.

Аталған шығармада үнсіз үйлесім бар, адамзаттың таби­ғат­пен байланысы суретші үшін маңызды санат ретінде ашыл­ған. Әсіресе жайлаудағы қа­зақ­тың қоңыр келбеті мен кең­пейіл мінезін әдемі үйлес­тірген.