Біріншіден, бұл технологияны енгізу өте қымбат. Мұның алдындағы 4G-ді енгізуден кем дегенде екі есе қымбатқа түседі. Bloomberg-тің мәліметіне қарағанда, америкалық операторлардың 5G технологиясының радио толқындарына жұмсаған сомасы 118,4 млрд долларды, ал 4G үшін 61,8 млрд долларды құраған. Қажетті инфрақұрылым да бірнеше есе қымбат.
Екіншіден, бизнес үшін бұған қаржы салу орынды, болмаса орынсыз деген мәселе ашық тұр. 5G енгізуді тек ұялы байланыс операторлары ғана қамтамасыз ете алады. Мемлекеттің мұндай қадамға бармасы анық. Салынған инвестиция өзін-өзі ақтамаса, жеке сектор үшін мұның пайдасы шамалы. Мәселен, АҚШ-тың үш ірі операторы 5G эфиріне және желіні жаңартуға 100 млрд доллар жұмсаған. Бірақ олар бұдан ешқандай пайда көрмеді. Ол аздай технология пайда болыпты-ау деп елең еткен жан баласы жоқ.
Үшіншіден, әлемдік операторлардың орасан зор қаржылық үлесіне қарамастан, тұтынушылар анау айтқандай айырмашылықты көрмей отыр. Халықаралық тәжірибе де осыған келіп саяды. Мәселен, Deloitte-дің Ирландияда 5G енгізу туралы есебінде 4G, 4G+ және Wi-Fi қосылыстары қазіргі уақытта тұтынушылардың қажеттіліктері үшін жеткілікті екені айтылған. 2021 жылы Deloitte сауалдамасына қатысқандардың 54 пайызы 4G мен 5G арасындағы айырмашылық жоқтығын айтқан. Яғни тұтынушының 5G-ге тез арада көшуін ынталандыратын нақты қосымша артықшылықтары жоқ. Әгәраки, аталған технологияға қызығушылық пайда болса, онда ол ұзақ мерзімді перспективаның шаруасына айналмақ.
Сауалдамаға қатысқан тұтынушылар смартфонды таңдау кезіндегі маңызды функциялар ретінде батареяның қызмет ету мерзімін, сақтау сыйымдылығын, камераның функционалдығы мен сапасын атаған. Бұл ретте 5G қолдау маңызды функциялардың тізімінде тек 10-орынға ие болған. Ұлыбританияда жүргізілген зерттеу осыны аңғартты.
«Мұндай жағдайда қарапайым пайдаланушыға 5G енгізу тиімсіз. Мұндай жобаны техникалық тұрғыдан іске асыру үшін қыруар қаржы керек. Ал салынған қаржы қалайда өтелуге тиіс. Демек, 5G-дің енгізілуімен байланыс операторлары тарифтерді күрт қымбаттатуы мүмкін. Сонымен қатар айырмашылықты сезіну үшін тұрғындар смартфондарын ауыстыруға мәжбүр болады. Өйткені бүгінде көптеген пайдаланушының құрылғысы 5G-ді көтермейді. Егер Ұлыбритания мен АҚШ сияқты дамыған елдердегі жағдайдан алшақтап, қазақстандықтар бұған дайын ба деген сұрақ қойылса, халық тарапынан теріс жауап берілетіні анық. Себебі табыс деңгейі жоғары дамыған елдердің өзінде азаматтар артықшылығы шамалы технологияға мән бермей отыр. Онда кезекті дағдарыстан зардап шеккен қазақстандықтар үшін бұл аса қажет те емес», делінген Finprom.kz хабарламасында.
Қазақстанда қолданыстағы 4G инфрақұрылымына сүйенген мобильді интернеттің жылдамдығы өсіп келеді. Бір жыл ішінде көрсеткіш бірден 38,3 пайызға – 2021 жылғы наурыздағы 13,53 Мбит/с-тан 2022 жылғы наурызда 18,71 Мбит/с-қа дейін ұлғайды. Қазақстандағы интернет құны әлемдегі ең төменгілердің бірі екенін ескерсек, бұл тәп-тәуір нәтиже.
Қазақстанда жылдамдығы жоғары мобильді интернет абоненттерінің саны да жылдам көбеюде. 2022 жылғы наурызда елімізде жоғары жылдамдықты кең жолақты қолжетімділікке ие 17 млн-ға жуық абоненттің бары белгілі болды. Бұл өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 5,7 пайызға жоғары.
Сондықтан қазір қазақстандықтарға ынта-зейінді 5G-ге ауыстырғаннан гөрі 4G-дің жаппай тұрақты жұмыс істеуіне қол жеткізу маңыздырақ. Мысалы, ұялы байланыс абоненттерінің саны бойынша нарық көшбасшысы – Beeline-ның 2021 жылдың соңындағы 4G желісінің жабындысы 81 пайызды құрады. Аталған көрсеткіш 2020 жылы 76 пайызға, 2019 жылы 68 пайызға, 2018 жылы 60 пайызға тең еді.
«Бәлкім, 5G-дің артықшылықтары біздің бизнес үшін маңызды шығар. Өйткені кідірістің аздығы мен көп құрылғыларды қолдау технологиялық тұрғыдан тиімді. Мысалы, бұл күрделі тау-кен жабдығын қашықтан басқару үшін қажет. Сонымен бірге объектідегі мыңдаған датчиктерден көрсеткіштерді алу және өндірістің жалпы көрінісін бағалау үшін де маңызды. Алайда бұл тұрғыдан алғанда да біздің кәсіпорындар мұндай жаңашылдыққа дайын емес. Ұлттық статистика бюросының дерегінше, цифрлық технологияларды пайдаланатын өнеркәсіптегі ірі және орта кәсіпорындардың үлесі 2021 жылы небәрі 9,9 пайызды құраған. Бұл анау айтқандай жақсы көрсеткіш емес. Сондықтан әрбір оныншы компанияға сенім артып, сұранысы өте күмәнді технологияны енгізу мүмкін емес. Қазақстандық бизнес бұл үшін артық қаржы шығармайды да», дейді Finprom.kz сарапшылары.
Әлбетте, жергілікті деңгейде кез келген заманауи технологияны игеру үшін 5G-ді сынап көру керек. Алайда жаңа стандартқа толықтай көшу туралы әңгіме айтуға әлі ерте.
