Суретті түсірген Ерлан ОМАР, «EQ»
Жалпы, Шығыс Қазақстан облысында 787 мектепке дейінгі ұйым болса, оның 354-і балабақша, 433-і шағын орталық. Сонымен қатар 650 мектеп, 78 колледж бар.
Облыстық білім саласында сапаны қамтамасыз ету департаментінің басшысы Зейнеп Махсұтованың айтуынша, департамент білім беру ұйымдарынан шығатын ресми құжаттарға апостиль қою және білім беру қызметімен айналысуға лицензия беру секілді қызмет көрсетеді. Биылғы бірінші жартыжылдықта лицензия алу бойынша 60 өтініш түссе, оның 16-сы ғана қанағаттандырылған. Демек өтініштің басым бөлігі жарамсыз деп танылған. Өтініштердің қанағаттандырылмауының негізгі себептері – көзбен шолу кезінде ұйымның материалдық-техникалық базасының білім беру қызметіне қойылатын біліктілік талаптарына сәйкес келмеуі, электронды өтінімде ұсынылған ақпараттың толық болмауы. Сонымен қатар мемлекеттік баждың дұрыс төленбеуі екен.
– Бірінші жартыжылдықта лицензиялау мәселелері жөніндегі консультативтік-кеңесші комиссияның үш отырысы өткізілген. 2022 жылдың бірінші жартыжылдығында Қазақстанда алынған білім туралы құжаттарға апостиль қоюға 194 өтініш келіп түссе, оның 139-ы қанағаттандырылып, 55-і қараусыз қалдырылған. Білім туралы 139 (72%) құжатқа апостиль қойылса, оның – 36-сы жоғары білім туралы; 18-і кәсіптік-техникалық білім туралы; 85-і жалпы орта білім туралы. Білім туралы құжаттардың түпнұсқалары уақтылы ұсынылмағандықтан, төлем көрсетілген мерзімде түспегендіктен 34, сондай-ақ «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы арқылы келіп түскен мемлекеттік баждың дұрыс енгізілмеуіне байланысты 21 өтініш қараусыз қалдырылған, – деді департамент басшысы.
Биылғы бірінші жартыжылдықта 80 білім беру ұйымында, оның ішінде 78 орта мектепте, екі мектепке дейінгі мекемеде мемлекеттік аттестаттау өткізіліп, қорытындысы бойынша 16 орта білім беру ұйымы аттестаттаудан өтті. Бұл мемлекеттік аттестаттау рәсімінен өткен мектептердің жалпы санының 20%-ы ғана. Ал 64 білім беру ұйымы, яғни 80% аттестаттаудан өте алмаған. Неге десеңіз, мемлекеттік аттестаттау кезінде бірқатар кемшілік анықталған.
– Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытуда оқу қызметі жұмысы жоспарға сәйкес келмейді. Заттық кеңістікті дамытушы орта құрылмаған. «Мектепке дейінгі тәрбие және оқыту» мамандығы бойынша педагогтердің үлесі төмен және ерекше балаларға арналған жеке оқу жоспары мен бағдарламалар әзірленбеген. Мектепке дейінгі мекемедегі интеграциялау арқылы білім беру салаларына негізделген мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мазмұны іске асырылмаған. Тәрбиеленушілердің дамуына бастапқы мониторинг жоқ. Оқу жүктемесінің ең жоғары көлеміне қойылатын талап сәйкес келмейді және сақталмайды. Балабақшадағы топтардың жас ерекшелігі мен жинақталуы сақталмайды, – деп бірқатар кемшілікті атап өтті департамент басшысы.
Қорыта айтсақ, жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарын бағалауды талдау нәтижелері бойынша 344 бұзушылық анықталыпты. Мәселен, 11 мектепте тәрбие жұмысы жүзеге асырылмайды. Атап өтсек, 4 мектепте бейінді оқытуды іске асыру әлсіз, 9 мектепте білім алушылардың ерекше білім алу қажеттіліктерін ескере отырып, оқу процесі ұйымдастырылмаған, 26 мектепте кundelik.kz электронды журнал толтырылмаған, 51 мектепте білім беру қызметіне қойылатын біліктілік талаптары және Білім және ғылым министрлігінің 2015 жылдың 17 маусымындағы №391 бұйрығымен бекітілген оларға сәйкестікті растайтын құжаттар тізбесі бұзылған; 8 мектепте тамақтану орны жоқ; 7 мектепте ұлттық білім беру базасымен нақты деректер сәйкес келмейді; 28 мектепте тиісті бейіндер бойынша педагогикалық білімі бар педагогтер жоқ; 3 мектепте медициналық лицензия жоқ. Осы орайда айта кетерлігі, Алтай ауданына қарасты Жаңа Бұқтырма кентіндегі қазақ орта мектебі мүлдем мүшкіл күйде. Бұл мәселе «Egemen Qazaqstan» газетінде қозғалған еді. Алайда қашан жаңа мектеп бой көтеретіні белгісіз. Облыстық білім саласында сапаны қамтамасыз ету департаментінің бастығы Зейнеп Махсұтова да қадағалауында ұстап отырғанын айтты. Сондай-ақ департамент мамандары биылғы бірінші жартыжылдықта нұсқамалардың орындалуы бойынша 19 жоспардан тыс тексеру жүргізіп, бес білім беру ұйымында бұзушылықтар анықталған.
Жоғарыда аталған проблемалардан бөлек білім алушылардың даярлық деңгейіне қойылатын талаптардың да ақсап жатқаны анықталды. Облыстағы 11 мектептің оқушылары мемлекеттік стандарттың талаптарына сәйкес білімдерін дәлелдей алмаған.
Биылғы бірінші жартыжылдықта департаментке 103 өтініш келіп түссе, оның 96-сы жеке тұлғалардан, жетеуі заңды тұлғалардан түскен. Сегіз өтініш бойынша жоспардан тыс тексеру жүргізіліп, бес лауазымды тұлға және бір заңды тұлға, үш жеке тұлға әкімшілік жауапкершілікке тартылған. Жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін қарау нәтижесінде сегіз лауазымды тұлғаға 80 айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде, үш жеке тұлғаға 10 айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде, бір заңды тұлғаға 30 айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде айыппұл салынды.
Білім берудің сапасы артпайынша, елдің алға жылжуы неғайбыл. Сондықтан балаға сапалы білім, салиқалы тәрбие берілуге тиіс.
Шығыс Қазақстан облысы
