Бар ғұмырын дархан даланың төсінде, ырыздық жорығында өткеріп келе жатқан аға буын өкілдері биылғы көктем мен жаз егістік үшін өте қолайлы болды деседі. Алқап төсіне тұқым сіңірілгеннен кейін көктен иіп, мол жауын жауды. Дәл керек уақытында. Егін масағы сүттеніп, дән толыса бастағанда да ылғал жақсы түсті. Күннің қызуы да аз болған жоқ. Табиғаттың жылы қабақ танытқан жомарттығынан Ақмола өңірінің едәуір бөлігінде ел ырыздығы молая түсті. Қазір гектар берекесі 10,8 центнерден айналуда. Салыстыру үшін айта кететін болсақ, былтыр әр гектардан 8 центнерден өнім жиналған болатын.
Ала жаздай диқан қауымның көңілін күпті еткен жай бидайдың бағасы болатын. Облыстық ауыл шаруашылығы басқармасы басшысының орынбасары Еркеш Әленовтың айтуына қарағанда, күні кеше ғана Азық-түлік корпорациясы бидайдың бағасын жария етті. Қамырлылығы 23 пайыздық 3 класты бидайдың бір тоннасы – 121 мың теңгеден, қамырлылығы 25 пайыз болса – 123 мың теңгеден, қамырлылығы 27 пайыз болса – 125 мың теңгеден. Ал бидайдың сапасына, яки қамырлылығына келетін болсақ, облыста биыл бұрын-соңды бола қоймаған сапалы астық жиналуда. Өңірдің батыс жақ беткейіндегі Жақсы, Жарқайың, Есіл тәрізді далалық аудандардағы кейбір шаруашылықтардың жайқалып өскен егістік алқабынан жиналған бидайдың қамырлылығы 34 пайызға дейін жетіп отыр. Бұл – алтынға айырбастамайтын ырыс.
Сарапшылардың айтуына қарағанда, диқандардың көктемгі және күзгі науқандық дала жұмыстарында шығарған шығыны биылғы бағаның деңгейімен есептегенде, гектарынан 6 центнерден өнім алғанда өзін-өзі толық ақтап шықпақ. Тұқым, дәрі-дәрмек, тыңайтқыш, техника, жанар-жағармай, еңбекақы, салық тәрізді бар шығынды толық жабады. Қалғаны – таза пайда. Соның өзінде кейбір шаруашылық басшыларының биыл белгілі бір себептерге байланысты қосалқы бөлшектердің бағасы тым қымбаттап кетті деп сары уайымға салынып жүргенін сән мәрте естідік.
– Шағын шаруашылықтарға оңай емес, әрине, – дейді басқарма басшысының орынбасары, – ал ірі ауыл шаруашылығы құрылымдарының техникасы жаңа. Соңғы жылдары мемлекет тарапынан көрсетілген мол көмек арқылы мұндай құрылымдар машина-трактор паркін жаңалап алды. Сондықтан, қосалқы бөлшектерді көп қажет етпейді. Оның үстіне 48,1 млрд теңге көлемінде субсидия түріндегі көмек көрсетілді. Азық-түлік корпорациясы тарапынан 20 млрд теңгеге келісімшарт жасалды. Мемлекет ауыл шаруашылығы техникасына да, тұқым мен тыңайтқышқа да, қысқасы диқан қауымға қажеттінің барлығына да көмектесіп жатыр емес пе?!
Шынында да, бұрнағы жылдары өз қотырын өзі қасыған ауыл шаруашылығы құрылымдары бірсыдырғы күн көрді. Ал мемлекет тарапынан субсидия беріле бастағалы қаржыдан қиыншылық көріп отырған жоқ.
– Осыған тәубе деуіміз керек, соңғы жылдары еңсемізді көтеріп қалсақ, ол ауыл шаруашылығына деген жанашырлықтың арқасы, – дейді Зеренді ауданындағы «Құлан» шаруа қожалығының басшысы Құлан Болатов, – біз соңғы жылы шетелдік комбайн, трактор алып, егістік алқабымызды кеңейтіп, жұмыс істеп жатырмыз. Егер мемлекет тарапынан көмек көрсетілмесе, мұндай нәтижеге жете алмас едік.
Осы арада бір ғана мысал келтіре кетелік, кепілдендірілген дизель отынының әр литрі шаруаларға 218 теңгеден босатылды. Ал жанар-жағар май құю стансаларында әр литр 260 теңгеден сатылуда. Дәл осы жерден-ақ қамқорлық көрініп тұрған жоқ па?
Жіті қимылдаған аудандар егін орағын аяқтап қалуға таяу. Есіл ауданы барлық егістік алқабының – 92, Егіндікөл ауданы – 88, Целиноград ауданы 86 пайызын жинап алды. Ашық күндері облыс диқандары тәулігіне 160 мың гектар алқаптың егінін бастыруда. Осы қарқыннан танбаса, бір аптаның ішінде ел ырыздығының бір дәні ысырап болмай, халықтың игілігіне жаратылмақ.
Өңірдің элеваторлары мен астық сақтайтын қоймаларға 1 млн 400 мың тонна бидай тасымалданды. Келер жылға 530 мың тонна тұқым қажет болса, оның 344 мыңы іріктеліп, тазаланып, құйылып алынды.
Ақмола облысы
