Коллажды жасаған Амангелді Қияс, «ЕQ»
Бұл туралы Kapital.kz аталған рейтинг агенттігіне сілтеме жасай отырып хабарлады. Ресейлік банктердің нарықтан ығысуынан соң елдегі бес ірі банктің депозиті 2022 жылдың 1 қаңтарындағы 67 пайыздан 2022 жылдың 1 маусымында 72 пайызға дейін ұлғайған.
«Қаржыландыру көздері үшін ірі ойыншылар мен жақсы қарыз алушылар арасындағы бәсекелестіктің артуы олардың мөлшерлемеге әсер ету мүмкіндігін біршама шектейді. Банк секторындағы концентрацияның артуы шағын банктерге қиындық тудырады. Ірі банктер өз жүйелерін, технологиясын жетілдіруге белсенді инвестиция салып, жедел өзгеріп жатқан нарық ұстанымдарына сай өз практикасын бейімдеп отырады. Олар жаңа технологияларды бірінші болып қабылдаудың артықшылығын пайдаланады, ал кішігірім ойыншылар нарықтың тартымдылығы аз сегменттеріне қарай ығысып кетеді», делінген шолуда.
Агенттік сарапшыларының атап өтуінше, қазақстандық және халықаралық нарықтағы технологиялық трансформация нәтижесінде қазақстандық банк секторы жағымсыз әсер тәуекеліне ұшырады деп есептемейді.
«Сондай-ақ жоғары технологиялар сегментіндегі нарық қатысушылары дәстүрлі банктермен бәсекеге түседі деп айта алмаймыз. Қазақстанның жетекші банктері клиенттердің цифрлы технологияларға қатысты сұраныстарын жеткілікті деңгейде қанағаттандырып отыр. Қазақстанның қаржы жүйесі бәсекеге шектеулі деп бағаланады. Банк секторының капиталындағы мемлекет үлесі 10 пайыздан аспайды. Мемлекеттің банктердің қызметіне ықпалы негізінен мемлекеттік ұйымдардың депозиттерін коммерциялық банктер арасында бөлу және субсидияланған ставкалар бойынша түпкілікті қарыз алушыларға несие беру үшін әртүрлі мемлекеттік қолдау бағдарламасы бойынша банктерге ұзақмерзімді несиелер беру түрінде жүзеге асырылады», деп жазады агенттік.
Сонымен қатар агенттік аса жағымды емес макроэкономикалық көрсеткіштер аясында ел экономикасына несие тәуекелі аса жоғары деп бағалайды. S&P-ның базалық сценарийі бойынша 2022-2023 жылдары қазақстандық банктердің резервті қалыптастыруға кететін шығыны 1,7-2,0 пайызды құрайды. Олардың бағалауынша, соңғы бір жылда проблемалық актив көлемі біршама азайды және алдағы 2 жылда жиынтық несие портфелінің 7-10 пайызын құрамақ.
«Біз бөлшек несиелендіру 2022 жылы номиналды мәнде шамамен 20-25 пайызға өседі деп күтеміз. Бұл ең алдымен, мемлекеттік субсидияланған ипотекалық несиелерді беру есебінен болмақ. Үкімет ипотекалық несиелеуді субсидиялау бағдарламасына 1 трлн теңге бөлді. Сондай-ақ 2022 жылы жаңа несиелеудің жылдық өсімі 10-12 пайыз болады деп күтеміз. Бұл ипотека мен бөлшек несиелеу арқылы мүмкін болмақ. 2022 жылдың бірінші жартысында жеке тұлғалардың несие көлемі – 11,5 пайызға, тұтынушылық несиелер – 7,6 пайызға, ипотекалық несиелер 17,1 пайызға артты. Біздің пайымдауымызша, бөлшек несиеге деген сұраныс қанағаттандырылды, енді ол жыл соңына таман біртіндеп төмендей береді», дейді агенттік.
Сарапшылардың болжауынша, ел экономикасының даму қарқыны 2021 жылғы 4,1 пайыздан биыл 3 пайызға дейін төмендейді. Бұған себеп – мұнай өндірісі нарығындағы құлдырау және жоғары инфляция.
Агенттік: «Алдағы үш жыл бедерінде Қазақстан экономикасының өсімі жылдық 4 пайыздан сәл төмен қалыптасады. Теңіз кен орнының кеңеюі мұнай өндірісіне айтарлықтай әсер етіп, бұл өз кезегінде экономикалық өсімге ықпал жасайды. Ал Ресей-Украина қақтығысының экономикалық өсімге әсері әзірге «қалыпты» деңгейде. Алайда Ресей – Қазақстанның аса ірі сауда серіктесі және тауарлар мен қызметтерді жеткізуші ел. Қазақстанның бүкіл импортының 35 пайызы Ресейге тиесілі. Ал Ресейге экспорт бүкіл жиынтық экспорттың 9 пайызын құрайды. РФ-ның қант пен астық экспортына тыйым салуы, теңге курсының төмендеуі Қазақстандағы тамақ өнімдері бағасының күрт шарықтап кетуіне әкеліп соқты», деп мәлімдеді.
