Былтыр Азия даму банкі институты жанындағы зерттеушілер тобы Орталық Азия елдеріндегі транспорттық инфрақұрылымның сауда саласына тигізер әсерін зерделеп көрген. Соған сүйенсек, транспорттық инфрақұрылым сапасының 1 пайызға жақсаруы Қазақстан, Қырғызстан және Тәжікстандағы экспортты – 9,15 пайызға, ал импортты 5,12 пайызға арттырады екен. Темір жол мен әуе жолы сапасының арту экспортты – 5,16, импортты 7,83 пайызға күшейтетін көрінеді.
Жалпы, инфрақұрылым сапасы жөнінен өңірдегі көшбасшы ел – Қазақстан. Дүниежүзілік банктің мәлімдеуінше, біздің елде жол жайы түзеліп, адамдардың жұмысқа қолайлы әрі тез жетуі 1 пайызға жақсарар болса, онда компания мен жұмыс орын саны 0,3-0,4 пайызға көбеймек. Дегенмен бұл мақтанарлық көрсеткіш емес. Үлкен өлшеммен алғанда үздік сапаның ауылынан алыспыз. Бүкіләлемдік экономикалық форум жасайтын жаһандық бәсекеге қабілет индексі бойынша, Орталық Азия елдері әлі төменгі орындарда. Нақтылағанда, Қазақстан – 73, Тәжікстан – 111, Қырғызстан 129-орында тұр. Бұл тұрғыда үздік ел – Сингапур. Ең нашар ел – Йемен (141-орын).
Айтып отырған индексіміз тек транспорттық инфрақұрылымда емес, жолдың сапасын бөлек бағалайды. Бұл бойынша Қазақстанның позициясы тіпті төмен – 115-орын. Осыдан біраз уақыт бұрын отандық телеарнаға сұхбат берген «ҚазАвтоЖол» компаниясының ресми өкілі Ләззат Стамғазиева «Жақсы немесе жаман жол деген түсінік жоқ. Статистика бойынша, Қазақстан жолдарының 20 пайызы қанағаттанарлық жағдайда емес, 80 пайызының жағдайы жақсы», деп айды аспанға шығарды.
«Жолдың жайын жүрген білер» дейді қазақ. Бүкіл Қазақстанды шыр айналмай-ақ, Алматы мен Астана, Қызылорда мен Жезқазған арасын жол қылған ағайын айтар, айтып та жүр ғой, жолдың қандай күйде екенін... Тіпті қала ішіндегі (Астана, Алматы және басқа да негізгі қалалар) жолдардың өзі ойдым-ойдым. Қиялға басып, жолды жөндемеу, не болмаса әдейі сапасыз етіп салу – көлік бөлшектерін сатумен айналысатын монополияның мүддесі емес пе дейтін әзіл аралас көзқарас та кеп қалады көкейге.
