Жүйкені жұқартқан жарық «жыры»

Жақында мұнайлы өңір жұртшы­лы­ғымен кездескен ел Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев бірнеше проб­ле­маға назар аударды. «Атырау об­лы­сындағы тағы бір өзекті мәселе – электр желісінің тозуы. Оның 40 пайызға жуығы ескірген. Биыл 15 елді мекеннің электр желісі жөнделіп жатыр. Дегенмен бұл жеткіліксіз. Соңғы жылдары аймақта электр қуаты жүйесі дұрыс істемейтін болды. Өңір­де^­гі энергия тапшылығы – шамамен 200 мегаватт. «Атырау жарық» ком­паниясының жұмысына қатысты сын-ескертулер бар. Егер компания өз мін­­деттемесін орындамаса, ондай ке­­лісімді бұзу қажет», деген еді Президент.

Шындығында, Атырауда электр энергиясының өшпейтін күні жоқ деу­ге болады. Соңғы екі жыл бойы екі күннің бірінде жел соқса да, жаң­быр жауса да электр жарығы жалп етіп сөніп жатады. Тұтынушының жүй­ке­сін жұқартып, төзімін тауысуға ай­нал­ған жарықтың «жыры» жылдың төрт мезгілінде қайталанады.

Жарықтың жиі сөнуінің себебі неде? Өңірді электр энергиясымен қамтып отырған «Атырау-Жарық» АҚ басшылары бұған табиғи құ­бы­лысты алға тартады. Жазда аптап ыс­тықты, ал жылдың өзге мезгілінде жаң­быр мен қатты желді «кінәлі» санайды. Мәселен, былтырғы қаңтарда электр желісінің 220 кВЛ-254-Орал-Индер, Л-201-Атырау-Индер және Karabatan Utility Solutions-тың 2 ге­не­раторы істен шыққаны белгілі болды. Соның салдарынан «Атырау жа­рықтың» электр желісінен энергия тұтынатын Атырау қаласының сол жағалау бөлігі, Жылыой, Индер, Қы­зылқоға, Махамбет, Құрманғазы және Мақат ауданында жарық өшіп қалды. Ал биылғы наурыздың басында Құрманғазы ауданының 10-нан астам ауылында электр энергиясы «жалп» етті. «Атырау жарық» АҚ президентінің орынбасары Мейірбек Ғұбашевтың мәліметінше, қар аралас нөсер жаңбыр мен қатты желдің салдарынан бір 22 метрлік 35 кВТ, алты 22 метрлік 10 кВТ, 400-ге жуық 11 метрлік 10 кВТ электр баға­на­сы құлаған. Осыған байланысты ме­ди­ци­на мекемелері мен өзге де әлеу­­меттік маңызы бар нысандарда уа­қытша дизель генераторы іске қо­сылған.

– Құрманғазы ауданында құлаған бағаналар 1975 жылдан бері қолда­ныс­та болды. Электр энергиясынан 10 890 абонент ажыратылды. Мұн­дай жағдай ауданда алғаш рет болып отыр. Осыған байланысты об­лыстан қосымша 60 электрмонтер, 22 арнайы техника, СВ-10,5 баға­насының 152 данасы, «Атырау жарық» АҚ қорынан АС-120 мм және АС-50 мм сымдарының екі орамасы жіберілді. Алайда Атырау қаласы мен Құрманғазы ауданы арасындағы жолдың қазіргі жағдайы, қашықтығы ескеріліп, бағаналар бір рейске 10 данадан жеткізілді. Мұның бәрі, әри­не, жұмысты кешіктірді, – дейді М.Ғұбашев.

Қызылқоға ауданының Тайсойған, Жамансор, Кенбай, Жангелдин, Ойыл, Көздіқара ауылдарында да жа­рық жиі сөнеді. Ал 13 қарашада Атырау қаласының бірнеше шағын ауданында жарықтың өшкені туралы хабар желдей есті. Облыс әкімінің баспасөз қызметі мәлім еткендей, 14 қарашада сағат 02:40-та Атырау қаласының Бірлік шағын ауданындағы №18 қо­сал­қы электр стансасында өрт бол­­ған. Соның салдарынан Береке, Геолог, Геолог-2, Контейнер, Бірлік, Жұлдыз-1, Жұлдыз-3, Мұнайшы ша­ғын аудандары мен Томарлы елді ме­кені электр қуатынсыз қалған.

Облыстық білім басқармасы бас­па­­сөз қызметінің ақпаратына қа­ра­­ған­да, 14 қарашада 5 балабақша мен 6 мектепте жарық жанбады. Сол себептен, балабақшаларға күн са­йын келіп жүрген 1 062 балақай үйіне кері оралды. Ал жалпы орта білім бе­ре­тін мектептердің 10 337 оқушысы са­бақ­ты онлайн оқуға мәжбүр болды. Кіш­кен­тай балақайы балабақшаға, мектеп жасындағы баласы білім ордасына бармаса, әр ата-ананың мазасызданатыны даусыз. Үйінде қалған балаларына алаңдаған олар жұмысында ба­йыз тауып отыра алмасы анық.

 «Атырау жарық» АҚ президентінің орынбасары М.Ғұбашевтың мәліме­тін­ше, 14 қарашада жергілікті уа­қыт­пен сағат 11:00-дегі мәліметке сәйкес Аты­рау қаласындағы Геолог, Жұлдыз, Бірлік, Томарлы және Кон­тейнер ша­ғын аудандарында 8 мың жеке, 700 заң­ды тұлға электр қуатына қосыла ал­мады.

– Қосалқы электр стансасындағы КРУН-10кВ жиынтық тарату құрыл­ғы­сында өрт шықты. Тексеру кезінде КЛ-10 кВ шығыс кабель желілерінің зақымданғаны анықталды. Өртенген кабельдерді ауыстыруға 42 адам тартылды. Өрттің себебін анықтау үшін арнайы комиссия құрылды. Оған жаңбыр себеп болуы мүмкін емес екенін атап өткім келеді. Өйткені ка­бельдік арна бетоннан жасалған. Бәрі құрғақ, су тимеген. Оны өзім тексердім, – дейді М.Ғұбашев.

Бұл компаниядағы түйткілді жайт тек электр тарату желісіне ғана тән емес секілді. Былтырғы тамызда екі оқыс оқиғадан екі адам көз жұмды. Алғашқысында электрмонтерлер бригадасы автогидрокөтергішпен 6-7 метр биікте жоғары вольтты электр желісінің сымдарын монтаж­дауға кіріскен. Сол кезде авто­гидро­кө­тер­гіш­тің мұнарасы құлап, монтаждау­шы екі адам ауыр дене жарақатын алған. Екеуі де облыстық ауруханаға жеткізілгенімен, зардап шеккен жұ­мыс­шының бірі жантәсілім етті. Кейін Атырау қаласындағы «Нұрсая» ша­ғын ауданында электр бағанасына шығып, желіні жөндеуге кіріскен 59 жастағы монтерді тоқ соққан.

Биылғы тамыз айында «Атырау жарық» АҚ-ның Жылыой ауданын­да­ғы қызметкерлері жұмысқа шығудан бас тартып, наразылығын білдірді. Жұмысшылардың айтуынша, Теңіз кенішінде жұмыс істейтіндерге тамақ­тану үшін 15 күнге 32 мың теңге бе­рілген. Жұмысшылар демалатын жа­тақ­хана ескі ғимаратта орналасқан. Тіпті құрал-саймандар жетіспеген. Қызметтік «УАЗ» көлігіне бес адам мінеді. Ал 15 адам жұмысқа жаяу қатынауға мәжбүр болған. Осындай уәж айтқан жұмысшылар жалақыны өсіруді, техниканы жаңартуды талап етті.

Президент сынынан кейін де электр­ желісінен ақау табылған «Аты­рау жарық» АҚ-дағы ахуал осындай. Ал аты­рау­лықтар жарықтың үздіксіз беріл­генін қалайды.

Атырау облысы