Қостанайда қазақ театры ашылды

Жаңа театрдың шымылды­­ғын белгілі режиссер, Қазақстан­ның халық әртісі Ерсайын Төлеу­байдың «Ахмет, Әлихан» премьерасы ашты. Драмалық шығар­маның көркемдік деңгейі мен идеялық мазмұнына баға беретін театр сыншысы емеспіз. Бірақ зал толы иін тіресіп отыр­ған көпшілік көрерменнің көңі­лінен шыққанын айту керек. Әсі­ресе жас театрдың сахнаға ұлт ұстазы Ахмет Байтұрсын­ұлы мен Алаш көсемі Әлихан Бөкейхан бейнесін қатар алып шыққаны сүйсінтті. Қойылым­да Ақаңның абақтыдағы азап­ты толғаныстары, туған жер­ге, сүйген жарға деген сүйіс­пеншілігі, жер тұтастығын сақ­тап қалу жолында Ленинмен кез­десуі, ұлт көсемі Әлиханға деген шынайы құрметі нанымды кө­рініс тапқан.

Қойылым аяқталған соң, Ілияс Омаров атындағы облыс­тық қазақ драма театрының бұрынғы актері, жаңа құрылған театр – «Тағанның» жетекшісі Төленді Әлқожа сахнаға шығып, көпшілікті жаңа театрдың жайынан хабардар етті.

– Театр ашамыз деп ойлап жүргенімізге біраз болған еді. Ақыры әріптесім, актер Асылан Кенжетай екеуміз белді бекем буып, театр құрдық. Биыл ұлт ұстазы Ахмет Байтұрсынұлының 150 жылдығына орай, ЮНЕСКО көлемінде көп дүние атқары­лып жатыр. Әр қазақ өз үлесін қосуда. Біз де өзіміз құрған театр­дың шымылдығын Ахмет Бай­тұрсынұлы мен Әлихан Бөкейхан туралы спектакльмен ашып отыр­мыз. Ол кісілердің аруағы бізді қолдасын, Алаш мұраты үшін басын ажалға тіккен ұлы қайраткерлердің өмір жолын, асыл мұрасын көпке өнеге етейік деген ойымыз болды. Спек­такльді ұстазымыз, драматург Ерсайын Төлеубайға арнайы жаздырттық, – деді Т.Әлқожа.

Ел еңсесі тіктеле бастаған 2000-ыншы жылға дейін Қос­та­найда ұлт театры түгілі, қазақ өнерінің иісін сезу мұң бола­тын. Театр ұжымын құттық­та­ған облыстық мәдениет бас­қар­масының басшысы Ерлан Қалмақов өңірдің соңғы ширек ғасыр ішіндегі мәдени дамуына тоқталып, жаңа театрдың ашылуы өңір руханиятының ең үлкен табысы екенін айтты.

– 2000-ыншы жылы 14 қыр­кү­йекте дәл осы залда, дәл осы сахнада Қостанайдағы тұң­ғыш қазақ театры ашылған еді. Ол – бүгінде қанаты қатайған, омыртқасы бекіген, өнерде өзін­дік орны бар Ілияс Омаров атындағы қазақ драма театры. Бұл театр­ қазір Қостанайдың даңқын облыс аумағында ғана емес, бүкіл республика көлемінде асқақ­татып жүрген үлкен кәсіби өнер ордасына айналды. Енді, міне, табаны күректей 22 жылдан кейін Қостанайда екінші қазақ театры ашылып отыр. Бұл – жаңа ізденіс, жаңа бастама. Сондықтан бұл театрға біз де шамамыз келгенше қолдау білдіреміз. Қазір рухани астанамыз Алматыда бірнеше жеке жас театрлар бар. Онда кәдімгі мемлекеттік театрда ойнайтын актерлер де өнер көрсетеді. Жеке театрдың бір ерекшелігі – мұнда тың ізденістерге кең мүмкіндік бар, еркіндік бар. Осы тұрғыдан алғанда, бүгін ашылып жатқан «Таған» театры Қостанай өңіріндегі театр өнеріне жақсы ізденісі мен жақсы жаңалығын қоса береді деп сенеміз, – деді басқарма басшысы.

Отыз жылдан бері осы Қос­танай қаласында тұратын қалам­гер Әбутәліп Әмір ауылдағы қа­лың қазақ жаппай қалаға қо­ныс аудара бастаған 1997 жы­лы студенттер мен жас оқы­ту­шы­лардың басын қосып, ша­ғын театр ұжымын құрып, ал­ғаш рет «Айман-Шолпан» пьесасын сах­на­лағаны бар. Ұлт­тық өнер­ге әбден сусап қалған қа­лың көрер­меннің ыстық ықыла­сы­на бөлен­генімен, бұл театр сол кездегі мәдениет басшыла­ры­ның тарапынан қолдау тап­пай, бір жылдан соң қайта жабы­лып қалды.

– Біріншіден, бір қалада өмір сүріп жатқан екі театр әдемі, таза өнер бәсекесін тудырады. Ал бәсеке болған жерде актерлер мен режиссерлердің кәсіби тұрғыдан шыңдалуы, өсуі пайда болады. Екіншіден, тәжірибе алмасу жүреді. Осының арқасында қазақ көрерменінде қай актердің ойынына, қай режиссердің қойы­лымына барсам екен деген таңдау пайда болады. Бұл театр өнерінің дамуына қызмет ететін жағдайлар, – дейді Ә.Әмір.

Қалай десек те, ұлттық өнерге жанашыр жұрттың ортақ пікірі Қостанайда екінші театрдың өмірге келуі үлкен жетістік, үлкен қуаныш, үлкен ілгерілеу де­­генге саяды.

Қостанай облысы