Өткен жылы қайраткердің туғанына 90 жыл толуына орай ұлт руханиятын түгендеп, мәдениетімізді, ана тілімізді жаңғырту ісіне үлкен үлес қосқан Өзбекәлі Жәнібековтей асыл ерін ардақтаған республика жұртшылығы көптеген игі шараның куәсі болғаны мәлім. Мәдениет, білім, ғылым саласы мамандары бұл жолы игі бастамаларды жалғастыру мақсатында бас қосты.
«Қазақ руханиятының шынайы жанашыры һәм жоқшысына айналған Өзбекәлі Жәнібековтің өмірі мен қызметі туралы талай-талай естеліктер айтылды, теле-радио хабарлар жарық көрді. Десек те, ел ағасы, ұлт жанашырының азаматтық болмысын, тілге, мәдениетімізге жасаған жанашырлығын өскелең ұрпақтың есінде сақтауда әлі де игі істерді жалғастыра беруге тиіспіз» деп бастады алқалы жиынды модератор, «Қазақ радиосы» Алматы студиясының басшысы Бақыт Жағыпарұлы.
Жиынға Алматы қаласы әкімнің орынбасары Арман Қырықбаев қатысып, Мемлекет басшысы Қ.Тоқаевтың конференция қатысушыларына арнаған құттықтау хатын оқыды. «Бұл – тарихи мұрамызды зерделеп, оны өскелең ұрпақтың санасына сіңіруді көздейтін маңызды басқосу. Өзбекәлі Жәнібеков – ұлттық құндылықтарымызды сақтап, төл мәдениетімізді, ана тілімізді дамыту жолында орасан зор еңбек сіңірген тұлға. Қазақтың Наурыз мейрамымен қайта қауышуына, әйгілі тайқазанның Түркістанға қайтарылуына, ел аумағында этнографиялық музейлердің ашылуына ерекше үлес қосты. Халқымыздың салт-дәстүрі мен әдет-ғұрпын жаңғыртуға, арыстарымызды ақтауға, көптеген тарихи ескерткішті қалпына келтіруге тікелей атсалысты. Оның ғибратты ғұмыры, ел мүддесі жолындағы еңбегі қашанда жастарға үлгі-өнеге болары сөзсіз» делінген құттықтауда.
«Ел үшін аянбай еңбек етіп, ұлтымыздың ұлт болуына, рухын көтеруге, ұйыстыруға үлкен еңбек сіңірген тұлға. Өзі қалпына келтірген талай ұлттық жәдігерлердің куәсі болдық. Тұтас бір ұлттың ғасырлар бойғы тарихын, мәдениетін дәріптеп, сақтап қалу жолындағы еңбегі ұшан-теңіз» деп жалғастырды сөзін А.Қырықбаев.
Мемлекет және қоғам қайраткері, ақын Олжас Сүлейменов, мәдениеттанушы-ғалым Мұрат Әуезов, баспагер-жазушы Жарылқасын Нұсқабай, «Реставраторлар одағы» қоғамдық қорының президенті Қанат Тұяқбаев, «Ана тілі» газетінің бас редакторы Қали Сәрсенбай, «Әзірет Сұлтан» мемлекеттік тарихи-мәдени қорық-музейінің директоры Мәулен Садықбеков, тағы басқа қатысушылар қайраткердің Ұлы дала ескерткіштерін сақтаудағы орасан зор еңбегіне тоқталды. «Саналы ғұмырын ұлтқа, елге жұмыс істеуге арнаған тұлғаның еліміздегі 60-тан астам мұражайларды қалпына келтіру мен қайта жаңғырту саласындағы еңбектерін айтпағанда, посткеңестік елдерде қайталанбайтын Ұлттық саз аспаптар мұражайын ұйымдастырып, қалыптасуына бірден-бір үлес қосқан академик Өзбекәлі Жәнібеков болатын» деп атап өтті Қ.Сәрсенбай.
Бүгінде қайраткер есімімен байланысты айтылатын Қожа Ахмет Ясауи, Тәжік, Ақ Ұйық, Қарахан, Айша-бибі, Бабажа-Хатун кесенелері, Жаркент мешіті, Отырар ескерткіштерінің, сондай-ақ еліміздегі музей ісінің жандануындағы атқарған ісі өз алдына бір төбе. А.Байтұрсынұлы, М.Жұмабай, М.Дулатұлы, Ж.Аймауытұлы, Ш.Құдайбердіұлы ісін қайта қарайтын Орталық Комитет комиссиясын ұйымдастыруға мұрындық болып, Алаш партиясы көсемдерінің есімдері мен еңбектерін халыққа қайтару жөнінде атқарған ісі тарихтың ақтаңдақ беттерінің ашылуына зор ықпал еткені белгілі.
Жиын барысында өткен ғасырдың 90-шы жылдарынан бергі аралықта халқымыздың ұмыт бола бастаған өнерін жандандырып, зерлеу ісіне жан бітірген, «Зерлеу» үйінің негізін қалаушы Айжан Абдубаит құнды тарихи мұрамыз Қожа Ахмет Ясауи құлыптасының жапқышы 1946 жылы Түркістан қаласынан Алматы Орталық музейіне жеткізілгендігі туралы ақпаратпен бөлісті. Жапқыш 1978 жылы есептен шығарылып, жойылып кетудің аз алдында тұрғанда бұл іске Өзбекәлі Жәнібеков араласып, Әзірет Сұлтан музейіне аманат етілген болатын. Айжан Абдубаит рухани ұстазының жаңғырту ісіндегі жұмыстарын жалғастыра отырып, жапқыштың көшірмесін жасап, түпнұсқа бөлшектерін жинап, өрнектерін қалпына келтірген. Жиында құлыптас жапқышының 3D үлгісі көрсеткен зергер алдағы уақытта осы үлгіге қол жеткізудің маңызды екенін алға тартты.
Қайраткердің өмірі мен қызметін үлгі ете отырып, өскелең ұрпаққа қазақ елінің тарихы мен мәдениетін насихаттау, жастармен диалог құруды мақсат еткен жиында немересі, «Өзбекәлі Жәнібеков атындағы» қоғамдық қордың президенті Азел Жәнібек қазіргі кезде қайраткердің ұлттық мұрағат қорларындағы еңбектерін жарыққа шығару бойынша жұмыстардың жүріп жатқанын сөз етті. Бүгінде фотомұрағат қоры, өмірі мен шығармашылығы туралы деректерді қамтыған сайтта қайраткер өмірінің сан қыры туралы ақпарат алуға болады.
Жиынға қатысқан қауым еліміздің мұражайларынан әкелінген құнды жәдігерлерді, «Зерлеу» үйі ұсынған ұлттық киім үлгілері мен Ұлттық кітапхана қорындағы кітап көрмесін қызыға тамашалады.
АЛМАТЫ
