Коллажды жасаған Қонысбай ШЕЖІМБАЙ, «EQ»
Бас онкологтің мәліметінше, елімізде жыл сайын 35 мыңнан астам адам обырға шалдығады, 14 мыңнан астам адам көз жұмады екен. Бүгінде есепте 200 мың Қазақстан азаматы тұр. Өлім-жітім бойынша еліміз онкологиялық аурулардан үшінші орында тұр. Өлім құрылымында бірінші орында – өкпе обыры (16,5%, 1 945 жағдай), екінші – асқазан обыры (11,8%, 1 411 жағдай), үшінші – колоректалдық обыр (10,7%, 1 242 жағдай) және төртінші орында сүт безі обыры (8,2%, 959 жағдай) тұр.
«Кешенді жоспардың іс-шараларын іске асыру кезінде қатерлі ісіктерден болатын өлім-жітімді орта есеппен 5%-ға төмендетудің оң үрдісі бар. Елімізде онкологиялық науқастар контингенті 2022 жылы 205 042 науқасты құрады, 2022 жылдың 11 айында қатерлі ісіктерден болатын өлім-жітім көрсеткіші 100 мың тұрғынға шаққанда 65,7-11 806 жағдайды құрады, бұл өлім-жітім көрсеткішінің 8,3%-ға төмендегенін көрсетеді», деп атап өтті Д.Қайдарова.
Биыл басталатын онкологиялық қызметті кешенді жаңғыртуда техникалық қайта жарақтандыру көзделеді. Ал бұл қолда бар диагностикалық жабдықты жаңғырту, жаңа желілік үдеткіштерді орнату және ескірген аппараттарды ауыстыру есебінен сәулелік емдеуді кеңейту және жетілдіру, сондай-ақ ядролық медицина орталықтарын ұйымдастыру; аз инвазивті хирургияны және емдеудің интервенциялық әдістерін дамыту, дербестендірілген терапияны таңдау мақсатында толық геномдық бейіндеуді енгізу, ісікке қарсы жаңа дәрілік заттардың қолжетімділігін арттыру, заманауи онкологиялық орталықтар құру, жаңа буын кадрларын даярлауға мол мүмкіндік береді.
Сонымен қатар Онкология институтының басшысы ескірген және жеткіліксіз жабдықталған жабдықта скрининг жүргізудің тиімділігі мәселелерін көтерді. Оның айтуынша, ескірген бейнеколоноскоптардың үлесі – 74,4%. Бұл ретте Ақтөбе, Атырау, Батыс Қазақстан, Қостанай, Түркістан облыстарында және Астана қаласында 80,0%-дан астам жабдық барынша тозған. Онкологиялық науқастарды сәулелік терапиямен қамту проблемасы да өзекті. Бұл сәулелік аппараттар паркінің жабдықталмауына байланысты және бірінші кезекте гамма-терапиялық қондырғылар түріндегі ескірген жабдықтың 50%-ын алмастыра отырып, қазіргі заманғы желілік үдеткіштерді іске қосу қажеттігі айтылуда. Онкологиялық қызметті жаңғырту жоспары молекулярлық-генетикалық тестілеуді кеңейту, жеке терапияны таңдау мақсатында толық геномдық бейіндеуді, гендік инженерияны енгізу сияқты обырды емдеудің жаңа технологияларын қолдануды қамтиды. Сонымен қатар онкологиялық көмекті толық цифрландыруды, білім беруді тану үшін жасанды интеллект мүмкіндіктерін енгізуді, барлық МАЖ және АЖ интеграциялауды, скринингтік тіркелімді құруды жүзеге асыру жоспарлануда.
Қазақстанда онкологиялық көмектің тиімділігін арттыру ісікке қарсы жаңа дәрілік заттардың, таргеттік және иммуноонкологиялық препараттардың, оның ішінде балаларға арналған препараттардың қолжетімділігінің артуы есебінен қамтамасыз етілетін болады.
