САЛМАҚ САПАҒА САЛЫНДЫ

Ақтауда халықаралық “Маңғыстау сапа” форумы өтті Халықаралық деңгейдегі бұл басқосуды “Атамекен” одағы ұлттық экономикалық палатасының филиа­лы “Ақтау Консалтинг компани” се­ріктестігінің қатысуымен Маңғыстау облысы әкімдігі ұйымдастырды. Атырау, Батыс Қазақстан, Ақтөбе, Оңтүстік Қазақстан, Маңғыстау облыстары бизнес қауымдастықтары өкілдері, Қазақстан Республикасы Президентінің “Алтын сапа” сыйлы­ғының иегерлері, Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің өкілдері қатысқан форумда халық­аралық деңгейдегі ғалымдар АҚШ, Жапония, Ресей, Украина және Қазақстанның сапа проблема­лары­мен айналысушы белгілі академиктер мен сапа көшбасшылары қауымдас­тығының мүшелері болды. Маңғыстау облысы әкімінің бірінші орынбасары А.Айтқұловтың, Экономикалық даму және сауда министрлігінің департамент дирек­торы А.Нұрабаеваның, “Норт Каспиан оперейтинг” компания­сы­ның бас менеджері М.Пекарскийдің, Ресейдің сапа проблемалары жөнін­дегі академиясының академигі Ю.Адлердің, Украинаның сапа жүйесі орталығының директоры Т.Калитаның, Жапония ЛСА халықаралық агенттігінің өкілі Х.Сузукидің т.б. баяндамалары тың­­далып, тәжірибелер ортаға салынды. Форумның Қазақстанда өтуіне орай сөз алғандар қазақстандық компа­ниялардың бәсекеге қабілеттілігін арттыру, отандық компаниялар шы­ғаратын тауарлар мен көрсетілетін қызмет сапасының деңгейін арттыру, Бүкіләлемдік сауда ұйымына кіруге дайындық жайына тоқталып, өзара пікір алмасты. Осы ретте Солтүстік Каспий жобасын жүзеге асырудың шешуші кезеңі басталғандығы тілге тиек етіліп, Қашаған кен орнының әлемдік маңызы, оны игеру бары­сын­дағы сан-салалы жұмыстардың, құрал-жабдықтардың халықаралық сапа стандарттарына сай болу керек­тігі де сөз болады. Жалпы, аталмыш фо­рум сапа деңгейін арттыруға ба­ғыт­талған бизнес-қауымдастық өкіл­дері үшін пайдалы басқосу болды. Жоламан БОШАЛАҚ АҚТАУ. ӘРІПТЕСТІК БАЙЛАНЫСТЫ НЫҒАЙТУҒА МҮДДЕЛІ Есілдің сол жағалау­ында Гер­манияның Қазақстандағы жылы аясында әлемнің автобизнес сала­сының көш басында тұрған BMW концерніне тиесілі жаңа автоор­талықтың алғашқы іргетасы қалан­ды. Сала мамандарының сөзіне қарағанда, бұл ауқымды жобаның жүзеге асуына 3 млрд. АҚШ дол­ларына жуық инвестиция құйылған екен. Бейбітшілік және келісім сарай­ында аталған орталықтың құры­лы­сына арналған баспасөз мәслихаты өтті. Бұған дейін мұндай пресс-турлар Қазақстанның ірі қалалары санатындағы Алматы, Шымкент және Қарағанды қалаларында ұйымдас­тырылыпты. Елордада өткен шараға “Ас­тана Групп” ком­паниясының президенті Нұрлан Сма­ғұлов, BMW Group-тың атқару­шы директоры Алан Харрис, Гер­мания Федеративтік Республика­сы­ның Қазақстандағы елшісі Райнер Шлагетер қатысты. BMW Group-тың атқарушы директоры Алан Харрис талай жыл­­­дан бері дүниежүзілік автобиз­нес саласында шашасына шаң жұқ­тырмай жүрген компания төңі­регіндегі өз ойын кеңінен тарқатты. “Әлемдік қаржы дағдарысының белең алғанына қарамастан, біздің бәсекелі бизнесіміз өз қарқынын бә­­с­еңдеткен жоқ. Егер соңғы мәлі­меттерге сүйенсек, 2010 жылдың алғашқы төрт айындағы көрсеткіш бойынша біз көшбасшылық тізгінді өз қолымызда ұстап келеміз. Бо­ла­шақта да бұл үдеріс жалғаса береді деген сенімдеміз”, деді Алан Харрис. Сала мамандары Германияның Қазақстандағы жылы концерннің сауда рыногындағы беделін есе­леуге мүмкіндік береді деген үмітте екендіктерін жеткізді. Ал жалпы елімізде бүгінге дейін 1 мыңға тарта BMW көлігі сатылыпты. АЛАШОРДА – ҚАЗАҚ МЕМЛЕКЕТТІЛІГІНІҢ БІР КӨРІНІСІ Елордадағы Ұлттық академиялық кітапханада Алаш көсемдерінің өмір жолы мен қызметтеріне арналған “Алашорда” деректі фильмі көрсетілді. Шәкен Айманов атындағы “Қазақфильм” киностудиясында түсірілген бұл фильмнің режиссері – ҚР еңбек сіңірген қызметкері, Қазақстан Кинематографистер одағының мүшесі, кинодокументалист Қалила Омаров, сценарийін жазған журналист Болат Мүрсәлім. Қарға тамырлы қазақтың басы­нан кешкен зұлматтары аз болмаған. Әсіресе, кер заманның қыспағында кет­пей, халқының ұлт ретінде ұйы­суын көздеген, қазақ жұртының ру­ха­ни азаттығы жолында күрескен тұл­ғалардың басына төнген нәубет жылдар қатпарлы тарихтың қойнау­ында мәңгіге сақталары анық. Ал оны ұлт жадында өшпестей етіп жаң­ғырту – кейінгі ұрпақ еншісінде. “Алаш­орда” фильмі сол бір күрделі де қым-қиғаш кезең көріністерінен сана иі­ріміне сәуле таратуды мақсат тұтқан. “Қазақ тарихы күрделі. Қазақ тағдыры әрқилы. Соның ішінде бір адамның ғана емес, бүкіл елдің қа­сіретіне, ұлттың қасіретіне айналған оқиғалар болған. Оны ешқашан естен шығаруға болмайды. Сондық­тан ел және өскелең ұрпақ болып, тарихымыздағы сондай сәттерді еске алып, Алаш ардақтыларының рухына бас июіміз қажет. Сондықтан Алаш арыстарына арналған мұндай фильмнің көрсетілуі – заңды. Алаш арыстарының әрқайсысы – бір-бір тарих. Әрқайсысы – тарихтың құн­ды дерегі. Біз кейде қазақ мемлекет­тілігі тарихының ізін таба алмағандай болып жатамыз. Ал шын мәніне келгенде, Алашорда да біздің тарих­тағы мемлекеттілігіміздің бір көрінісі болатын”, – деді фильм жұртшы­лыққа ұсынылар алдында сөйлеген сөзінде Байланыс және ақпарат министрлігі Ақпарат және мұрағат комитеті төрағасының орынбасары, ақын Ербол Шәймерден. Ал аталған деректі фильмнің ре­жиссері Қалила Омаров Алаш кө­семдеріне арналған фильмнің дүние­ге келуіне 2 жылдай уақыттың кет­кенін, “бір һәм бірінші қазақ” атан­ған ұлт зиялыларына арналған мұн­дай фильмдердің маңызы айрықша екендігін алға тартты. Бір атап өтер­лігі, Қалила Омаровтың түсірген де­ректі фильмдерінің басым көпшілігі, ұлттың бетке ұстар асылдарына, та­рих­тың ақтаңдақ беттеріне арналған. “Міржақыптың оралуы”, “Замана шеру”, “Мағжан” секілді туындылар соның айғағы. “Деректі фильм 2008 жылдың қыркүйегі мен 2009 жылдың ақпан айы аралығында түсірілген. Оның басты өзегі – қазақ халқы үшін, қа­зақ мемлекеттілігі үшін саяси же­ңіс­ті алып берген, өздерін сол жолда құрбандыққа шалған алаш қайрат­керлері. Өкінішке орай, бүгінгі таңда олардың саяси сахнадағы еңбектері туралы туындылар бар, ал жеке өмірлері туралы деректі фильмдер жоқтың қасы. Міне, осы мәселе ескерілсе игі”, деді Қ.Омаров. Деректі фильм Алаш қайрат­керлерінің тарихи мұралары мен өшпес іздері сайрап жатқан Орын­бор, Петербор, Семей, Алматы қала­ларында түсіріліпті. “Алашорда” фильмінің бір ерекшелігі, онда Алаш қозғалысына тікелей қатысты бірнеше тарихи ғимарат тұңғыш рет көрермен назарына ұсынылды. Сон­дай ғимараттардың екеуі Орынбор қаласында орналасқан. Профессор Қ. Атабаев тауып, дәлелдеген бірінші үй “Халықтың құлағы, көзі һәм тілі” болған “қазақ” газетінің редакциясы (1913-1918 жж.) орналасқан ғимарат болса, екіншісі 1917 жылы І және ІІ Жалпы қазақ съездері өтіп, “Алаш” партиясы, Алаш­орда үкіметі, Алаш автономия­сы дүниеге келген қасиетті қарашаңырақ. Семей қаласының қазір Жаңа Семей аталатын бір бөлігі сонау 1916-20 жылдары ресми түрде Алаш қаласы атанғаны тарихтан белгілі. Фильмде көрсетілген тағы бір ғимарат алғаш Алаш туы тігілген осы қаладағы Алашорданың орталық үкіметі орналасқан (1918-20 жж.) үй. Ресей империясының отарлау саясатының тамырына балта шабу­ды, сол саясаттың кесірінен түрлі губернияларға бөлшектенген қазақ жерін біріктіруді, ең бастысы қазақ мемлекеттілігін қалпына келтіруді көздеген Алаш арыстары рухына арналып түсірілген фильмде Ә.Бө­кейханов, М.Дулатов, М.Жұмабаев, Х.Досмұхамедов, А.Байтұрсынов, С.Қожанов сынды тұтас бір ұлттың қасиетіне айналған тұлғалардың саяси күрескерлігі айрықша көрініс тапқан. Ләйла ЕДІЛҚЫЗЫ. ТІЛ – ҰЛТ БОЛАШАҒЫНЫҢ КЕПІЛІ Мәдениет министрлігі Тіл комитетінің ұйымдастыруымен Қазақстан Республикасы Конституциясының 15 жылдығына арналған “Тіл. Ұлт және Тәуелсіздік” атты республикалық ғылыми-практикалық конференция өтті. Конференция барысында еліміз тәуелсіздік алғаннан бергі уақытта мемлекеттік тіл дәрежесін көтеруде нендей шаруалар атқарылды, қандай жетістіктерге қол жеткіздік, халықтың қазақ тілі – мемлекеттік тілге деген құрметі қандай, респуб­ликамыздағы тіл саясаты қалай жү­зеге асырылуда деген өзекті мә­селелер талқыға салынып, қызу пікірталас жүргізілді. Тіл тағдыры – ұлт тағдыры, ұр­пақ тағдыры. Мемлекеттік тіл тө­ңірегінде бүгінгі күнге дейін айтыл­маған сөз, істелмеген іс қалмаған да шығар. Басшыдан қосшыға дейін сан жылдардан бері тіл мә­се­лесін назардан тыс қалдырмай, бел­сенділік танытудың нәти­же­сін­де қазір біраз жетістіктерге жеттік. Алайда, тәуелсіздік алғаннан бергі уақытқа дейін әлі де болса мем­лекеттік тіл – қазақ тілінің толық үстемдік алмай жатқаны көңілге кірбің ұялатады. Әлем елдерінің кө­бісі еліміздің мемлекеттік тілі қазақ тілі екенін біле тұра, ресми тілдің мәртебесі үстем екендігін жақсы біледі. Иә, бізге өзге тілді білу қа­жет-ақ. Алайда өз ана тіліңді, мем­лекеттілігіңді білдіртетін, ұлтты­лы­ғыңды даралайтын, тәуел­сіздігіңді паш ететін мемлекеттік тілді білмеу айып қана емес, ол үлкен қылмыс болып есептелінетінін естен шы­ғар­маған жөн. Арай ҮЙРЕНІШБЕКҚЫЗЫ.