Қазір әр мемлекет халықты интернетпен қамтуды арттыру үшін түрлі шараларды қолға алып жатыр. Қажетті инфрақұрылыммен қамтамасыз ету қиындық тудыратын ауылдық жерлерге ерекше назар аударылады. 2022 жылдың соңында әлемде қала тұрғындарының интернетпен қамтылуы 78 пайыздан 82 пайызға, ал ауылдардың үлесі 42 пайыздан 46 пайызға өскен. Дүниежүзілік желіге қолжетімділік бойынша ауыл мен қала тұрғындарының арасындағы алшақтық өте үлкен.
Finprom.kz-тің хабарлауынша, аймақтар бойынша ең аз айырмашылық Еуропада байқалады: қалалық жерлердегі көрсеткіш – 91 пайыз, ауылдық жерлерде – 83 пайыз. Жалпы, макроөңірлер бойынша ауыл тұрғындарын интернетпен қамту ТМД елдерінде 74 пайызға, Америкада 68 пайызға, араб елдерінде 56 пайызға тең. Қазақстанда ауыл тұрғындарын интернетпен қамту ерекше бақылауға алынып, республика дамуының басты міндеттерінің бірі саналады. Еске сала кетейік, ел халқының 7,5 млн-ы немесе 38,2 пайызы ауылдық жерде тұрады.
Қазіргі таңда елімізде ауыл тұрғындарын интернетпен қамтитын бірқатар бағдарлама бар. Соның ең бастысы – «250+» бағдарламасы. Бағдарламаны 250-ден көп тұрғыны бар ауылдарды интернетпен қамтамасыз ететін «Kcell» АҚ (Kcell және Асtiv сауда белгілері), Tele2/Altel және «Кар-Тел» ЖШС (Beeline сауда белгісі) ұялы байланыс операторлары жүзеге асырып келеді.
Мысалы, 2020-2022 жылдары Kcell ұялы байланыс операторы міндетті бағдарламалар бойынша 468 базалық стансаны және ауылдық жерлерде желіні дамытудың жеке бағдарламасы бойынша 550-ге жуық базалық стансаны орнатқан. Компания кең жолақты мобильді қолжетімділікті қамтуды кеңейту және байланыс сапасын арттыру бойынша белсенді жұмыс жүргізіп келеді. Былтыр Kcell ауылдық елді мекендерде 258 базалық стансаны іске қосты.
«Барлығы 900 мыңға жуық адамға 3G технологиясын пайдалана отырып, ал 660 мыңнан астам адамға 3G/4G технологиясын пайдалана отырып интернет берілді. Биыл оператор LTE желісін орнату арқылы тағы 142 ауылдық елді мекенді кең жолақты мобильді интернетпен қамтамасыз етуді жоспарлап отыр. Қазіргі күні осы тізімдегі 31 елді мекенге LTE желісі қосылды. Сондай-ақ компания 2023-2024 жылдарға арналған өзінің жеке бағдарламасы бойынша ауылдық жерлерде кең жолақты мобильді қолжетімділік желісін дамытуды жоспарлап отыр. Осы жылдың 6 наурызындағы жағдай бойынша базалық стансалар 7 елді мекенде іске қосылған және тағы 10-ында жұмыс жүргізіліп жатыр», деп хабарлады Finprom.kz.
Бағдарламаларды жүзеге асыру жағдайға оң әсерін тигізіп жатыр. Мәселен, Халықаралық электрбайланыс одағының (ITU) дерегінше, Қазақстандағы интернеттің қолжетімілігі мынадай: ауылдық жерде – 94 пайыз, қалада – 95 пайыз. Елдегі жағдай орташа әлемдік деңгейден ғана емес, сонымен қатар ЕАЭО елдерімен, сондай-ақ көптеген дамыған елмен салыстырғанда әлдеқайда жақсы. Мәселен, Арменияда ауылда интернет қолжетімділігі 90 пайызға, Беларусьте – 79 пайызға, Ресейде 78 пайызға тең. Кейбір дамыған елдерде ауылда интернетпен қамтамасыз етілген пайдаланушылардың үлесі келесідей: Швейцарияда – 95 пайыз, Жапонияда – 87 пайыз, Италияда – 74 пайыз, Канадада – 77 пайыз, Бельгияда – 93 пайыз, Францияда – 85 пайыз.
Сектордың осындай қарқынды дамуы үшін байланыс операторлары бұрын-соңды болмаған көлемде қаражат салып жатыр. 2022 жылдың қорытындысы бойынша, ақпарат және байланыс саласына салынған инвестиция бір жылда 39,1 пайызға өсіп, 178,9 млрд теңгеге жетті. Бұл тарихи көрсеткіш. Ұзақмерзімді динамикада инвестиция көлемі біртіндеп ұлғая бермек.
