Энергетика министрлігінің түсіндіруінше, бұл қысқарту 2022 жылғы 5 қазандағы ОПЕК+ 33-ші министрлік кездесуінде қабылданған өндірісті қысқартуға қосымша алдын алу шарасы. «2023 жылдың мамыр айынан бастап ОПЕК+ басқа қатысушы елдерімен бірге өндіруді тәулігіне 78 мың баррельге қысқартуды жүзеге асырады», делінген министрлік таратқан ақпаратта.
Алайда осы қысқарту туралы жаңалық мұнай нарығына тәуір әсерін тигізген сияқты. Біраздан бері құлдырап тұрған «қара алтын» бағасы 7 пайызға көтеріліп, қазір барреліне 85 доллардан асып тұр. Нарықта ұсыныстың азаюы бағаның көтерілуіне жол ашты.
Rystad Energy сарапшылары алдағы жазда Brent бағасы барреліне 110 долларға дейін өсуі және жыл соңына дейін сол межесінде қалуы мүмкін деп болжайды. UBS те сондай көзқараста, ал Goldman Sachs мұнай бағасын шамамен 95 доллар төңірегінде аялдайды деп пікір білдіріпті.
Сауд Арабиясының Энергетика министрлігі Нарықтағы мұнай көлемін кенеттен қысқартуды «мұнай нарығының тұрақтылығын сақтау үшін жасалған сақтық шарасы ретінде қажет», деп түсіндірген. Ал АҚШ болса инфляциямен күресу және энергия тасымалдаушылар бағасын төмендету үшін өндірісті арттырайық деумен келе жатыр. Мұнай нарығы бойынша тәуелсіз сарапшы Натан Пайпердің айтуынша, өндірушілер осындай қадамға бару арқылы орта мерзімді перспективада бағаны барреліне 80 доллар деңгейінде ұстап тұруға ұмтылатын секілді.
Энергетика экс-министрі Болат Ақшолақовтың айтуынша, әр мемлекеттегі шектеу көлемі әртүрлі. Біздегі шектеу – 5 пайыздың маңайында.
«Қазақстанның өз ішіндегі көлемнің төмендеуі бағаға әсер етпейді. 4,7 пайызға төмендету – негізінен, біздің кен орындарын пайдаланудағы техникалық қателер шегіндегі қысқарту. Біздің кен орындарының техникалық қателігі 10-нан 20 пайызға дейін, бұл жобалық құжатқа енгізуді қажет етпейді. Сондықтан 4-5 пайыз шамамен технологиялық деңгейдің қателігі болып саналады», дейді министр.
Экономист Әкімжан Аруповтың сөзінше, тауар азайған кезде ғана сатушы өз тауарын қымбатқа өткізе алады. Сондықтан ОПЕК+ бұл ретте геосаяси, геоэкономикалық ахуалды, өте жоғары деңгейдегі құбылуды ескеріп, осындай шешім қабылдап отыр.
Қазақстан мұнай сервистік компаниялар одағының мәлімдеуінше, мұнай бағасының өсуі инфляцияның одан әрі қарай өрістеуіне жол ашады. «Қазір көпшілік жоғары инфляциядан зардап шегіп отыр. Бұл – төтенше ахуал. Біздің жиған-терген қаражатымыз көз алдымызда құмға сіңген судай жоғалып бара жатыр. Сондықтан түпкілікті себептерді түсіну маңызды. ОПЕК+ және Ресейдің мұнай өндірісін қысқартуы – сол себептердің бірі. Қысқартқаннан кейін баға өсіп жатыр. Егер баға өссе онда басқа бағалар да өсе бастайды. Бұл жерде әңгіме тек бензин туралы емес, мұнайды пайдалана отырып өндірілетін өзге де тауарларға қатысты. Ал олар өте көп – парфюмерия, кәмпит, аспирин, т.б. АҚШ, Жапония және ЕО көп мұнай импорттайтындықтан, олардың көбірек төлеуіне тура келеді. Сондай-ақ мұнай өндірісінің қысқаруы мұнай индустриясында жұмыс орындарының қысқаруына да алып келеді. Әсіресе, мұнай өңдеу саласына теріс эффектісін береді», деп мәлімдеме жасады одақ.
