Миллиард ішіндегі бриллиант немесе Жанардың жарық жұлдызы

Ел газеті «Егемен Қазақстан» алыстағы ағайынның қамын ойлап, тағы бір игі қадамға бел буды. Бүгіннен бастап миллионға жуық қандасымыз өмір сүріп жатқан ұлы көршіміз – Қытай Халық Респуб­ликасында өзіміздің меншікті тілшіміз жұмыс істеп, Аспанасты елінің тыныс-тіршілігі туралы жүйелі хабардар болуымызға жағдай жасалады. Жас та болса танылып қалған қаламгер, «Қазақстан» телеарнасының журналисі Дәурен Бауыржанұлы бас газеттің бетінде Қытай елі жайында жазып тұруды өзіне қосымша міндет ретінде жүктеуге келісім беріп отыр. Оның алғашқы мақаласы – талантымен бір жарым миллиардтық халықтың ықыласына бөленген қазақ қызы туралы.

Дәурен БАУЫРЖАНҰЛЫ,

«Егемен Қазақстан» – Бейжіңнен.

Алысқа жетелеген арман

Қытайда жеті жыл оқып, екі жыл қызметте жүргенімде көптеген қазақпен таныстым. Мұнда талантымен талайдың таңдайын қақтырып, қалың жұрттың арасынан суырылып шыққан қандастарымыз баршылық. Бұл елде ең үздік он үш жас әншінің қатарына кірген Ербол Жеңісбекұлы, «Дудар-айды» беделді ән байқауларында айтып, төрешілердің көзіне жас алдырған Тасқын Табысұлы, жас болса да әншілік-композиторлық өнерімен көпшілікті баураған Арай Айдарханұлы секілді жезтаңдай, күміс көмей жігіттеріміз жүр. Қытайшасы ханзулардан кем түспейтін атақты жазушы, «Қытай жазушылары» журналының бас редакторы Әкбар Мәжит, Шыңжаң Жазушылар одағының мүшесі Еркеш Құрманбекқызы, проза жанры бойынша 2014 жылғы ең үздік шығарманың авторы, Қытайдың беделді сыйлығының иегері Айнұр Мәулітбекқызы – еңбегімен еленген қадір­лі қаламгерлер. Өткен жылғы ұлтаралық арулар сайы­сында «елу алты ұлттың гүлі» атанған Күн­би­ке Нұрқызы деген жиырма жастағы қазақ қызы топ жарды. Бұлар – тек қазақ арасында емес, күллі Қытайға аты шыққандар. Алуан түрлі ұлт мекен­дейтін Аспанасты еліндегі аз қазақтың арасынан шығып, қалың елді мойындатқан қандас­тарымыздың ішінде есімі ерекше аталатын тағы бір тұлға бар. Ол – халықаралық дәрежеде танылған талант иесі, белгілі актриса, әйгілі режиссер Жанар Сағатқызы. Жанарды алғаш рет 2012 жылы Бейжіңдегі қазақ киносы апталығына арналған баспасөз мәслихатында кездестірдім. Дәлірек айтқанда, оны осы шараға мен өзім шақырдым. Басшылықтың тапсырмасымен сол басқосу жөнінде және Жанар Сағатқызы туралы телесюжет дайындауым қажет еді. Атақ-даңқына сырттай әбден қанықпыз. Сондықтан біз оны көргенше асықтық. Кездесуге Жанар дәл уақытында келді. Бұл – көп қазаққа сіңбеген әдет. Осы қасиетінің өзі бірден жағымды ойға жетеледі. Ғаламторды дамылсыз ақтарып, Жанардың он жеті жасынан бастап осы күнге дейінгі түрлі суреттерін тапқанмын. Бәрінде де жүзінен мейірімі төгіліп тұр. Алғаш кездескенде де оны сол қалпында көрдім. Жүзі жылы, сымбатты, сыпайы жан екен. Мөлдір қара көзі бойындағы жалын жігерін аңғартып тұрғандай. Адамды өзіне бірден баурап алады. Ә дегеннен-ақ әсерлі әңгімесімен сұхбаттасын үйіріп әкетеді. Өзі сондай қарапайым. Уақыт тым қысқа болғандықтан сол жолы өзіме керек дүниелерді ғана сұрап үлгердім. Телесюжетке жетерліктей ақпарат алып тарқастық. Оның өмірі мен шығармашылығы жайында қысқаша бейнематериал әзірледім. Алайда, мені Жанардың кинематография саласындағы қадамдары мен жетістіктері қызықтырды да тұрды. Шыңжаңда туған қазақ қызы анау-мынауды биікке өрмелете қоймайтын елдің төріне қалай шықты? Бір жарым миллиард халықтың ішінде мыңдаған, тіпті миллиондаған талант иесі бар емес пе? Жанардың солардан артықшылығы неде? Мен осы сұрақтарға жауап іздеуге бел будым. Кездесу барысында Жанар әпкемнің телефон нөмірі мен әлеуметтік желілердегі деректерін сұрап алғанмын. Бір күні сәті түсіп, онымен сұхбаттасуға келістім. Бұл жолы мен оның кеңсесіне бардым. Ол қазақылық әдеппен амандық сұрап, шай ұсынып, әңгімесін бастады. Жанар Сағатқызы Үрімшіде өмірге келіпті. Ол бір жасқа толғанда ата-анасы қызмет бабымен Бейжіңге ауысады. Әке-шешесінің екеуі де – әдебиетші, педагог. Сол кісілердің ықпалы шығар, Жанар жастайынан өнерге бейімделіп өскен. Ес білгелі қазақтың ақын-жазушыларының шығармаларын қызыға оқыпты. «Әсіресе, Мұқағалидың өлеңдерін ұнататын едім», – дейді. Қандай да бір өнерге, мәдениетке қатысты шараны бос жібермейтін. Балабақшада белсенділігімен көзге түскен оны қытайлар балалар­ға арналған арнайы бағдарламаларға, көлемді жобаларға шақырады. Ол алғаш көгілдір экранға сол кезде шықты. Бастауыш сыныптарды бітіргенге дейін Қытайдың орталық телевизиясының балаларға арналған жобаларының бірқатары Жанардың қатысуымен жүзеге асты. Қаршадай қыз бірде жүргізуші, бірде әнші, бірде биші болып, балалық шағын сахна төрінде, өнер алаңында өткізді. Жанар жасынан әртіс болуды армандайды. Бірақ есейген соң бала кезгі арман-қиялдарынан арылып, шынайы өмірге бейімделе бастады. Өзінің де жазу-сызуға икемі бар еді. Жанар әке жолын қуып, әдебиетші болып, ғылыммен айналысуға бел байлайды. Бәрібір әртіс болсам деген арманы миының бір мүйісінде тұрды.

Көп тілдің қоймасы

«Мен, сірә, кино үшін жаралған шығармын», – дейді кейіпкеріміз. – Себебі, бұл жолға түсуіме тосқауыл көп болды. Бір кезде өз еркіммен де бас тартқанмын. Қанша алшақтағым келсе де, бәрібір, киноға қайта орала бердім. Тағдыр деген осы болар...». Жанар мектепте оқып жүргенде болашаққа деген бүкіл жоспарын өзгерткен тосын жайтқа жолықты. Шыңжаңдағы «Тянь-Шань» киностудиясы «Жетім қыздың махаббаты» деген фильм түсіруге кіріседі. Сценарий бойынша бас кейіпкердің аты Ғайни, ұлты – қазақ екен. Мемлекет мән беріп отырған кинокартинаға кез келген әртісті шақыруға болмайды. Шынайы талант керек. Ал аз ұлттардың ішінен әрі жас, әрі талантты әртістерді табу қиын. Гуаң Чунлан деген режиссер бұл рөлге лайық адамды іздеп, бүкіл Шыңжаңды шарлайды. Сөйтіп жүріп, кездейсоқ бір той-думанда нағыз іздеген адамын көзі шалып қалады. Ел-жұрттан сұрастырып, оның Жанар Сағатқызы деген бойжеткен екенін анықтайды. Жанар болса, ол кезде Бейжіңдегі мектептің 11-сынып оқушысы еді. Гуаң Чунлан орталыққа жеделхат жіберіп, телефон шалып, жас қызды дереу алдыртады. Жанар да жасқанған жоқ, басына қонған бақты жіберіп алмауға тырысты. Өз рөлін асқан жауапкершілікпен, мүлтіксіз орындады. Табиғатынан сезімтал, ауқатты шаңырақта өскен Жанар еш қиналмай-ақ жетім Ғайнидың образына еніп кетеді. Себебі, бұл персонаж Жанарға қатты ұнаған-ды. Ғайниды сомдау арқылы ол балалық шағына оралды. Бұл көркем фильм қалың көрерменнің көңілінен шықты. Осы тұста Жанардың баяғы арманы қайтадан бой көтерді. Сөйтіп, әдебиетші болуға оқталған қыз екі ойлы болып қалады. Уақыт болса тығыз. Мектептің бітуіне бірер ай уақыт бар. Ал Жанар әлі шешім қабылдаған жоқ. Не о жаққа, не бұ жаққа шығуы керек. Жалпы, қалың Қытайда өмірлік жолыңды бір-ақ рет таңдайсың. Миллиондаған бәсекелестің арасында шаң қауып қалмауың үшін бір сәтке де қателеспеу керек. Жанар біраз ойланып-толғанып, өздігінен шешімге келе алмаған соң ағасы Амантайдан ақыл-кеңес сұрайды. Бір көйлек бұрын тоздырған Амантай тәуір амал табады. Сол кезде Қытайда сынақтың екі түрі бар еді: кәсіптік және жалпы сынақ. Әнші, музыкант, әртіс болам деген талапкерден жалпы сынақтан бұрын кәсіптік емтихан алынады. Яғни, шеберлігі сынға түседі. Ал жалпы емтихан күллі мемлекет бойынша кейін тапсырылады. «Сен алдымен кәсіптік емтиханға бар, одан өтпей қалсаң, жалпы сынақ тапсыр да әдебиетші бола бер», – деп ағасы қарындасына кеңес беріпті. Жанар кәсіптік емтиханнан сүрінбей өтіп, 1987 жылы Бейжің театр институтының актерлік факультетіне оқуға түседі. Шыңжаң қазақтарының тілі мен біздің ел қазақтары тілінің айырмашылығы көп. Диалектісінде де, термин қолдануында да едәуір өзгешеліктер бар. Екі жақ қазақтарының сөйлеу мәнері, ойларын жеткізуі бір-біріне онша ұқсамайды. Ал Жанар қай жақтың қазағымен де ұғыса алады. Ресейде оқыған ол орыс арасындағы қазақтың да жайын жақсы түсінеді. Тек қазақша емес, қытайша, орысша, ағылшынша сөйлейді. Сол тілдерде ойлай алады. Жанармен сұхбат барысында: «Сіздің басқа режиссерлерден ерекшелігіңіз неде?», – деп сұрадық. Ол кідірместен: «Мен қазақ болып туғанмын. Қытай арасында өстім. Орыс ішінде кәсіби жағынан шыңдалдым. Шетелдіктермен біраз араластым. Әр ортада оншақты жыл өткіздім. Әр ұлтқа сіңіп, қай-қайсысынан да көп нәрсе үйрендім. Сондықтан басқа режиссерлерге қарағанда менің ерекшелігім – жан-жақтылығым шығар. Әріптестерім кез келген жайтқа тек бір қырынан қарайды. Ал мен алдымен қазақтың көзқарасымен қараймын, қытайдың ой сүзгісінен өткіземін, орыстың идеологиясымен салыстырамын», – деді. Жанардың бұл қасиеті жайында Халықаралық кино фестивалінің төрағасы Монреал мырза: «Бір бөлігінде орыс тілі қоймасы, екінші бөлігінде ағылшын тілі қоймасы, үшінші бөлігінде қытай тілі қоймасы, тағы бір бөлігінде ана тіліңнің қоймасы бар мына кішкентай басың керемет-ақ екен», – депті.

«Мир» телеарнасының тілшісі

Мұндай жетістікке қол жеткізуіне шетелде білім алғаны септігін тигізді. Ол Бейжің театр институтында оқып жүргенде озаттар қатарынан көрінеді. Оқудың алғашқы жылының қорытындысы бойынша университеттегі жалғыз қазақ қызы көш бастайды. Сол тұста үкімет оқу озаттарын Кеңес Одағына білім алуға жіберетін. Жалғыз өзі жүзден жүйрік шығып, Ресейге жолдама алды. Бағы жанған Жанар 1988 жылы Мәскеуге барып, орыс тілі курсын оқиды. Бір жыл өткен соң актерлік өнерін ұштауға А.В.Луначарский атын­дағы Театр институтына барады. Кеңес елі мен Қытай мәдениет министрлігінің келісімі бойынша осы оқу орны таңдалған еді. Алайда, бұл білім ордасы сол жылы шетелдік студенттерді қабыл­дамайтын болып шығады. Себебін шетелдік­тер тұратын жатақханада жөндеу жұмыс­тарының жүргізілуімен түсіндіреді. Жанардың кеудесін кернеген қуаныш бір-ақ сәтте су сепкендей басылады. «Енді елге не деп барамын?», – деп көңілсіз жүреді. Сол кезде оған Қазақстаннан келген студенттер ұшыраса кетеді. Олар Жанарды туған күн кешіне шақырады. Барса, өңкей қазақтың қыз-жігіттері қаптап жүр. Олардың арасында кино саласының мамандары да бар екен. Барлығы да әйгілі ВГИК-тің студенттері көрінеді. Бұлар қандас қызға жаны ашып, оны өздерінің қатарына қосылуға, яғни, ВГИК-ке түсуге үгіттейді. Жалғызсырап жүрген Жанардың көңілі мұндай ұсыныстан кейін жадырап сала береді. Келесі күні Қытайдың елшілігіне барып, бар жағдайды түсіндіріп, ВГИК-ке түскісі келетінін айтады. Көп ұзамай өтініші қолдау табады. Содан бар сынақтан сүрінбей өткен Жанар 1989 жылы Бүкілодақтық мемлекеттік кинематография институтының бірінші курсына режиссер мамандығы бойынша қабылданады. Сәл жаңылса, жолда қалатынына көзі жеткен Жанар оқуға барын салады. Қатарластарынан басым түсіп, үнемі үздіктер қатарынан көрінеді. Оқу бітірер жылы дипломдық жұмысы ретінде «Аптаның сегізінші күні» деген шағын фильм түсірді. Ол еңбегі белгілі режиссерлер тарапынан лайықты бағасын алды. Осылайша Жанар өзге елде жүріп өзін мойындата бастады. Жанардың жан-жақты маман екенін атап өттік. Ол – әдебиетші, режиссер, әртіс және тележурналист. Алдыңғы үш кәсіпті жүрек қалауымен өзі таңдады. Ал журналистикаға атсалысамын деген ой үш ұйықтаса түсіне кірмепті. Жанардың әртістік өнерінен хабардар ресейлік әріптестері бір күні оны «Будда аруағының оралуы» атты фильмде қытай қызының рөлін сомдауға шақырады. Бұған дейін де ол оқу оқи жүріп біраз көркем фильмде шағын рөлдерді ойнаған. Сонымен, Жанар түсірілімге келеді. Әдеттегідей дайындық жұмыстары жүріп жатыр. Өзін-өзі ретке келтіріп, гримдеу бөлмесінде отырған-ды. Жасы Жанармен шамалас бір орыс жігіті кіріп келеді. Бөлмедегі қыздарды шолып өтіп, «Жуырда «Мир» телерадиокомпаниясы ашылады. Жаңа телеарнаға журналист, жүргізуші, ассистент керек!», – дейді ол. Хабарламаны естігендер дереу әлгі жігітті қоршап алады. Ал ол болса, бөлменің бір бұрышында бұлармен шаруасы болмай, өзімен-өзі бейқам отырған бойжеткенге жақындайды. «Сіз не ғып отырсыз? Кастингке қатыспадыңыз ба?». Жанар өзінің Қытай қазағы екенін айтып: «Мен сіздерге жарамайтын шығармын, шетелдікпін ғой», – дейді. Әлгі жігіт: «шетелдік болсаң, тіпті жақсы», – деп, ертеңгі кастингтің қай жерде өтетінін айтып, бөлмеден шығып кетеді. Жанар тәуекелге бел буып, сынаққа қатысады. Ол кезде орысшасы мейлінше жетілген, әртіс, режиссер ретінде едәуір танылған кезі еді. Сынақтан қиналмай өтіп, «Мир» телеарнасына жұмысқа алынады. Алдымен қатардағы тілші, кейін жаңалықтар бағдарламасының жүргізушісі болып қызмет істейді. Орысшасы мен қытайшасын қатар қолданып, Қытайды Ресейге, Ресейді Қытайға таныстыратын бірнеше бірлескен жобаларды жүзеге асырады. Екі ел арасындағы мәдени шараларды, ресми кездесулерді жүргізеді. Ол небәрі екі-үш жыл ішінде халықаралық дәрежедегі тележурналист болып шыға келеді.

«Құрышты» шынықтырған қыз

Қытайда жылына 400-ге жуық ірілі-ұсақты фильм­дер мен телехикаялар түсіріледі. Олардың ішінде Аспанасты елінің басшылары мен белгілі тұлғалары туралы фильмдерді жұрт ерекше қызығушылықпен қарайды. Мұндай жоғары дәрежелі кинокартиналарды түсіруді үкімет қатардағы режиссерге тапсыра қоймайды. Бұл жұмысқа өте тәжірибелі, тарихтан мол хабардар білікті мамандар тартылады. Саяси, тарихи мәні бар жобалар мемлекеттің үнемі қадағалауында болады. Осындай ауыр жүкті мойнына артып, абыроймен алып шыққан режиссердің еңбегі лайықты бағаланады. Көпшіліктің көңілінен шыққан фильмдердің авторларына жоғары дәрежелі мемлекеттік сыйлықтар беріледі. Ол фильм үнемі үздіктер санатында болады. 2007 жылы сол үздіктердің қатарына «Бір дәуірдің жастары» деген телехикая енді. Сол жылы бұл фильм «Ең үздік мемлекеттік туынды» атауын иеленді. Авторы, біздің қандасымыз – Жанар Сағатқызы. Аталмыш телехикаяда Қытай көсемі Мао Цзе Дунның балалық шағы баяндалған. Жиырмадан астам серияны қамтитын киноэпопеяда Маоның өсу жолдары, өзіндік идеологиясы қалыптасып, көшбасшы бола бастағанға дейінгі өмірі бейнеленеді. Осы кинотуынды қытайлықтардың ықыласпен көретін қызықты хикаясына айналды. «Бір дәуірдің жастары» Жанарды күллі Қытайға танымал етті. Дегенмен, талантты режиссер қыздың атын ең алғаш танытқан кинолента бұл емес еді. Жанар десе, жұрт алдымен атақты Николай Остров­скийдің «Құрыш қалай шынықты?» романын еске алады. Жанар – осы романды телехикая етіп шығарған режиссер. Бұл хикаяны түсіруге 270 күн уақыт кетіпті. Кино Украинада түсірілді. Жанарды осында арнайы шақырды. Өйткені ол тіл біледі, Островскийді өз тілінде оқыған, мұндағы кейіпкерлердің жан дүниесіне терең бойлай алады. Алдымен Жанар бұл түсірілімге қосалқы режиссер ретінде келіп, кейіннен бас режиссер болып бекітілді. Бұл туынды туралы кино майталмандары бағалы пікір айтып, жылы лебіз білдірді. Мәселен, Қытайдың көрнекті қаламгері Чүн Хуа: «Құрыш қалай шынықты?» фильмін жасаған Жанарға ешкім тең келмейді!», – депті. Ал белгілі жазушы, кинорежиссер Сатыбалды Нарымбетов Бейжіңдегі қазақ киноапталығы барысында маған берген жеке сұхбатында Жанар туралы былай деді: «Өз басым тек бір туындысын ғана көрдім. Ол – «Құрыш қалай шынықты?». Мұны Жанар секілді түсірген режиссер жоқ. Біз ол қызды бәріміз керемет жақсы көреміз. Атамекенін сағынатын қыз ба екен өзі? Атажұрттың көрермендерін аңсамай ма екен? Бізге келіп, неге бір-екі фильм түсіріп кетпеске? Қазақ кинематографиясына елеулі өзгерістер әкелер еді сол қарындасым...».

Үйренерлік үздік үлгі

Жанар осы күнге дейін жиырмаға жуық көлемді телехикая мен көркем фильм түсіріпті. Олардың барлығы дерлік көрерменді көп жинаған туындылар. Әр жұмысы елдің аузынан түспейді. «Қызыл шие», «Қызыл ғашықтар», «Кешкен күндер», «Күнбағыс таланы», «Республика қарсаңы», «Қала кеңістігінде шошынған құс», «Әскери кісінің құпиясы», «Алыс кеткен ертеңгі күн», «Таң алдындағы шайқас»... Барлығы да мемлекеттік дәрежеде мойындалған, көп қошеметке ие болған туындылар. Бүгінде Жанарды түрлі лауазымды қызметке шақырушылар жеткілікті. Бірақ ол – тәуелсіз режиссер. Өзі үнемі көштің алдында жүріп үйренген қайсар қыз біреуге құлдық ұрғанды қаламайды. «Өзге тілдің бәрін біл, өз тіліңді құрметте» деп Қадыр ақын айтқандай, Жанар – алдымен қазақ тілінің жанашыры. Ол қанша жұрттың тілін білсе де, ана тілін әрдайым биік қояды. Бір қызығы, оның тілі моңғолша шығыпты. Себебі, ата-анасы қызмет істеп жүрген жылдарда оны баққан күтуші моңғол екен. Әйтсе де әке-шешесі Жанарды қазақылығынан ешқашан ажыратпаған. Абай мен Мұқағалидың өлеңдерін үнемі жаттатқан. Қалың қытайдың арасында ханзушалап жүрсе де, үй ішінде қазақша сөйлеу – заң! Жанардың әкесі Сағат Жайпақұлы Шыңжаңда газет тілшісі болған. Кейін, 1970 жылы Бейжіңде ашылған тұңғыш Қазақ радиосының директоры қызметіне тағайындалған. Радио ашылған сәттен бас­тап он бес жыл бойы осы қызметте отырған. Бұдан соң, қайтадан Шыңжаңға барып, баспаны басқарған. Жанардың анасы Тұрсын Жолымбетқызы күйеуі Сағатпен бірге алдымен Шыңжаңдағы газетте, кейін радиода қызмет істеген. Тұрсын апамыз ақындық өнерге де, қара сөзге де бейім. Осы күнге дейін төрт кітабы жарық көріпті. «Әкеден ұл туса игі, әке жолын қуса игі» деген­дей ағасы Амантай да тіл мен әдебиетке жақын. Ол ұзақ уақыт бойы оқу ағарту, баспа салаларын­да қыз­мет істе­ген. Біраз жыл Бейжің ұлттар бас­пасының қазақ бөлімі­нің меңгерушісі болыпты. Бүгінде кәсіп­кер­лікпен айналысады. Жанардың әпкесі Майгүл де ата кәсіптен алшақтай қоймапты. Қазір Шыңжаң радио­сының дыбыс режиссері болып қызмет істейді. Жанар секілді жұлдызы жарқырап жанып тұрған тағы бір жан бар бұл шаңырақта. Ол – Амантайдың ұлы Айдос. Айдос – қалың елге есімі енді танылып келе жатқан жас жазушы. 24 жасында қытай тілінде қазақтар тура­лы «Айдос-Шолпан» деген роман жазған. Ол еңбегі он мың таралыммен жарық көріпті. Өлеңдері беделді ба­­сылымдарда үнемі жарияланып тұрады. Айдостың жазу­­шылық, ақындық өнеріне тәнті болған Қытайдың бел­­гілі қаламгерлері оның туындыларын талдап, арна­йы мақалалар жазған. Олардың қатарында Қытай аз ұлт­тар жазушылар ода­ғының төрайымы – Ие Мей, «Ха­лық әдебиеті» жу­р­налы бас редакторының орынба­са­ры Цю Хуадун, Қытайдың Лу Шун атындағы әде­би сый­лығының ие­гері Шэн Уэй секілді белгілі тұлғалар бар. Жанар Сағатқызы – миллиардты мойындатқан қазақ қызы. Ол – баршаның үлгі тұтуына лайық жан. Қанша шыңға шықса да қарапайымдылығын сақтап қалғаны қуантады. «Бұл әлі ең биік белес емес», – деп өзін қайрай түседі. Жанар қазір қытай тілінде фильм түсіріп жүр. Бірақ көп ұзамай оның қазақ көрерменіне арналған туындыларын да тамашалауымыз мүмкін. Біз, Қытайда жүрген қазақ жастары, оған кәдімгі­дей арқа сүйейміз. Миллиардтың ішіндегі асыл гауһар – бриллианттай күллі елді өзіне тартып тұратын осындай келбеті келіскен сүйкімді әпкеміздің бар екеніне мың мәрте шүкіршілік етеміз. Абай атамыз айтқандай, өзіне сенген, еңбегі мен ақылы екі жақтап алып шыққан ару қызға, жырақта жанған жұлдызға көз тимесін дейміз де... Қалың қытайдың көгінде жарқырап жанған жұлдызымыз Жанар – үйренерлік үздік үлгі. P.S. Өткен жолы Бейжіңде Махмұт Қасымбековтің Президент Нұрсұлтан Назарбаев туралы «Елін сүйген, елі сүйген Елбасы» кітабының қытайша басылымының тұсаукесері кезінде «Егемен Қазақстанның» басшысы Сауытбек Абдрахманов маған тапсырмадай етіп бір тілек айтқан. «1995 жылы, Абайдың 150 жылдығын өткізуге осы Бейжіңге келгенімізде Жанар деген қазақтың ғажап қызын көргенбіз. Қытайдай елде халқының жақсы атын шығарып жүрген ірі ісіне де, сұлу көркіне де сүйсініп, Ақселеу ағам сонда: «Кино туралы жазатының бар ғой, осы қарындасымыз жайында жазсайшы» деп еді. Фильмдерін көрмеген соң соның ретін келтіре алмаған болатынмын. Енді сол шаруаны, бауырым, саған тапсырайын. «Егемен» арқылы елге таныстырып берші Жанарды», деген. Сол тілекті ескеріп, қолға қалам алдым. Осы арқылы Ақселеу ағаның аманатын жиырма жылдай уақыттан кейін мен орындағандай күйде жаным жайланып отырған жағдайым да бар. Автор туралы анықтама Дәурен Бауыржанұлы 1988 жылы Алматы қаласында туған. 2005 жылы Астанадағы Жамбыл атындағы №4 мектеп-гимназияны бі­тір­ген соң Шанхай қала­сындағы Шығыс Қытай Ғылым және технология­лар университетіне түсіп, 2012 жылы осы оқу орны­ның магистратурасын бітірді. Ол о+н тоғыз жасынан бас­тап үзбей жазып келеді. Осы уақытқа дейін сексеннен астам танымдық мақалалары мен деректі дүниелері жарық көрді. Негізгі тақырыбы – қытайтану мәселелері және Шығыс Азия елдерінің салт-дәстүрлері. Қазақ, орыс, қытай және ағылшын тілдерінде еркін сөйлейді. «Шабыт» халықаралық жастар фестивалінің Гран При жүлдесінің иегері (2011). Республикалық «Жастар» сыйлығының лауреаты (2011). «Ерте тұратын ел» (2008) және «Мерекесі мол мемлекет» (2010) атты танымдық кітаптары жарық көрген.