Облыста маңызды жобалар іске асады

Тұрғын үйдің жайы қалай?

Жамбылдағы аудан орталық­тары мен Тараз қаласында жыл басынан бері 155,1 мың шаршы метр тұрғын үй пайдалануға берілсе, жыл соңына дейін 698,7 мың шаршы метр (2 564 пәтерлі 45 үй) тұрғын үйдің құрылысы аяқталады екен. Өңірде жаңа массивтер мен шағын аудандар бой көтеріп жатыр. Осының ішінде облыс жастарын үймен қамту мақсатында «Әулиеата жастары» атты өңірлік бағдарлама қабылданған. Бағдарлама аясын­да былтыр 40 жас отбасына жалпы сомасы 500 млн теңге берілсе, биыл қаралған 2 млрд теңгеге 140 жас үйлі болады. Өңірде тұрғын үй мәселесі тек бюджет қа­ражаты есебінен емес, «Асар» игі дәстүрі шеңберінде шеші­ліп жатқанына бірнеше жылға жуықтаған. Мәселен, жоба бас­тал­ғалы асарлатқан ағайынның көмегімен 338 мұқтаж отбасы бас­паналы болса, биыл 105 отбасы қоныстойын тойламақ. Осы жылы 3,3 млрд теңгеге 44 көппәтерлі тұр­ғын үй күрделі жөндеуден өтеді.

Қала, аудан халқын ауыз сумен қамтамасыз ету бойынша биыл 13,6 млрд теңгеге 54 жобаны іске асады. Нәтижесінде, 32 елді мекенге су тартылып, тұр­ғындарды сапалы ауыз сумен қамту деңгейі 92 пайыз­дан 96,5 пайызға дейін артпақ. Қазір өңірдегі 18 елді мекенге табиғи газ тартылып жатса, жыл со­ңында халықты көгілдір отынмен қамту үлесі 90,2 пайыздан 92 пайызға жетеді деп жоспарланған. Сол секілді автожол саласын дамы­туға биыл 24,7 млрд теңге бөлін­генін ескерсек, бұл сома былтыр­мен салыстырғанда 8,5 млрд тең­ге­ге артық. Облыс әкімінің ай­туын­­ша, биыл қаңтар-сәуір айла­ры­ның қорытындысымен өңірдегі эко­номикалық өсім 103 пайызға жеткен.

– Мемлекет басшысының ал­ға қойып отырған басым мін­дет­терінің бірі – өнеркәсіпті дамыту және инвестиция тарту десек, осы жылдың төрт айында өңірге 89,1 млрд теңге инвестиция тартылып, көрсеткіш 7,4 пайызға өсті. Жалпы, биыл Жамбыл облы­сына 572 млрд теңге инвес­тиция тарту көзделді. Сонымен қатар биыл 85,4 млрд теңгеге 491 жұмыс орнын құрайтын 21 инвестициялық жоба іске асырылады деп күтіліп отыр. Ал 2025 жылға дейін 1 трлн 900 млрд теңгеге 4 мың жұмыс орнын құра отырып, 60 ірі инвестициялық жобаны жүзеге асыру жоспарланған. Сондай-ақ жуырда ғана Жамбыл­да өткен «Zheif-2023» халық­аралық экономикалық және инвес­тициялық форумында 5 ірі компаниямен 700 млн долларға, 12 компаниямен 96,5 млн долларға келісімдер мен меморандумдарға қол қойылды. Форум шеңберінде екі кәсіпорын, бір демалыс ор­та­лығы өз жұмысын бастаса, бір за­­уыттың іргетасы қаланды. Бұ­дан бөлек, бірқатар шетелдік және отан­дық инвесторлармен кездесіп, электр энергиясы бойынша – 3, ин­­фрақұрылым тарту – 4, жер мә­селесі – 5 және газ тарту бойынша 2 жоба оң шешілді, – дейді Н.Нұр­жігітов.

Өңірдің тағы бір басымдығы күн, жел және су арқылы электр стан­саларын салуға әлеуеті өте жоғары. Бұл ретте Президент бастамасымен облыста бірқатар ірі жобалар іске аспақ. Атап айтқанда, франциялық «Total Eren», Біріккен Араб Әмірлігінің «Masdar» және «Kidf», қытайлық «State Power Investment Corpo­ration» компаниялары ауқымды жел электр стансаларын (1 ГВт) салуға ниет білдіріп отыр екен.

«Ауыл аманатының» жемісі

Мемлекет басшысының қол­дауымен әзірленіп, 2019 жылы Жамбыл облысында қанатқақты жоба ретінде басталған «Ауыл аманаты» бастамасы өзінің эко­но­микалық және әлеуметтік тиім­ділігін көрсеткен. Жобаның тұ­сауы кесілгелі бюджеттен 18,3 млрд теңге қаралып, 24 ауылдағы 4 мыңға жуық тұрғын кәсібін ашып, қазір нәсібін көріп отыр. Президент тапсырмасымен облыс­та табысты жүзеге асқан жобаның үлгісі қазір басқа өңірлерге таралып, олар да қолға алып жатқанға ұқсайды.

– Жоба басталғалы облыстағы 24 ауылға 18,3 млрд теңге бөлінсе, осы жылы қосымша тағы 24 млрд теңге қаралды. Осылайша, 26 ауылдағы 5 мыңға жуық тұрғынды несиелендіруді көздеп отырмыз. Яғни тұрғындар жеке кәсіпкер ретінде тіркеліп, жұмыс орындары ашылады. Нәтижесінде, осы жобаға іліккен ауыл тұрғындарының орташа табысы 44 мың теңгеден 135 мың теңгеге артпақ. Біз бағдарлама аясында алдағы 2024-2025 жылдары республикалық бюджет есебінен 45,5 млрд теңгеге қалған 103 ауылдық округтегі 490 мың тұрғынды қамтуды жоспарлап отырмыз, – деді Н.Нұржігітов.

Шаруалардың өрісі кеңейді

Осыдан соң әкім облыстағы жайылым мәселесіне тоқталып, 5 бағытта жұмыс қызу жүріп жат­қанын айтты. Облыста босал­қы жер қорындағы және қай­тарылған жайылымды елді мекен­дерге бе­кіту арқылы жайылым 363 мың гектардан 741 мың гек­тарға ұлғайған. Елді мекеннен 5 ша­қырымдық радиуста жатқан 49,2 мың гектар жайылым жер елді ме­кендерге бекітіліпті. Сонымен қатар орман қорының 1 млн 80 мың гектар жеріне малы көп тұр­ғындардың 245 мың малы жайы­лады. Шаруа қожалықтарының жерлеріне кедергісіз мал жаюға 510 мың гектарға меморандум жасалып, игерілмеген 379 мың гектар жайылым жер мемлекет меншігіне қайтарылған. Нәтижесінде, өңір шаруаларына жетпейтін жайылым жердің көлемі 683,6 мың гектардан 164 мың гектарға қысқарған. Биыл жоспарға сай 200 мың гектар игерілмеген, заңсыз берілген жайы­лымды қайтарып, 69,3 мың гектарды елді мекеннің өрісін ке­ңейту міндеті тұр.

Облыс әкімдігі Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың тапсырмасына сәйкес, «10 мың тұр­ғынға 100 жаңа жұмыс орнын құ­руға» басымдық беріп отыр екен. Мысалы, биыл аймақта 13 мың 400 жұмыс орнын құру жос­пар­ланса, қазір оның 4 486 жұмыс орны ашылған. Сонымен биыл өңірде 54,2 мың адамды жұмыс­пен қамтуға бас-аяғы 13,5 млрд теңге бөлінген. Бұл былтырмен салыстырғанда екі есе артық.

Интернетсіз ауыл болмайды

Облыс әкімінің баяндамасы­нан соң тілшілер қауымын қала іргесіндегі алқаптар емес, шал­ғай ауылдардың жай-күйі алаң­дататынын білдік. Сұрақ-жауапта табиғи газ, ағын су, суармалы жердің жайы қаузалды. Орайлы сәтте біз облыстағы шет­кі аудан­дардың, соның ішінде мойынқұмдықтарды алаңдатып отыр­ған интернеттің жайын сұ­раған едік.

– Мұны біліп отырмыз. Ин­тернет жайына біз ғана емес, өзге өңірлер де алаңдап отыр. Біз Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігімен бірге жол картасын әзірледік. Мұнда жергілікті атқарушы орган, яғни біз және кәсіпкерлер (Beeline, kcell, Altel) қандай жұмыс атқаратын жіктеп берейін. Әркім өз жұмысына ықтият. Біз 2025 жылға дейін 367 елді мекенді 4G-мен қамтамасыз етеміз деп бекер айтып отырған жоқпыз. Себебі мұнда әкімдіктің де, компанияның да жауапкершілігі бар. Қазір Мойынқұмдағы Ұлан­бел ауылында мүлдем байла­ныс жоқ. Іргелес Сарысу ауданының 4 елді мекенінде де солай. Біз мұны белгіленген мерзімнен кешік­тірмей міндетті түрде шешеміз, – деді ол.

Есте болса, елдегі бірнеше өңір­де құрғақшылық қысып, ағын судың тапшылығы біраз ти­тықтатқан еді. «Жаман айтпай жақ­сы жоқ» деген. Осы ретте біз Н.Нұр­­жігітовтен жауын-шашын мөл­шері аз түссе, жергілікті әкім­діктің қандай іс-шараларды қолға алатынын сұрадық.

– Біз егістікті суаруға 646 ұң­ғы­ма қазуды жоспарладық. Ол су бидай, арпа, көкөніс, жеміс-жидек, тағысын-тағы өнімдерді суаруға арналған. Ал жайылым жайына қатысты бағдарлама осыдан 5-6 жыл бұрын іске асты. Жайылымда ұңғыма қазған шаруа қожалығына, жеке кәсіпкерлерге 80% субсидия төленді. Біздің өңірде жаңылмасам, 3 мыңнан аса шаруа қожалығы ұңғыма қазып, қазір игілігін көріп отыр. Әрине, қуаңшылықта жаңағы біз жос­парлап отырған ұңғымалардың міндетті түрде көмегі болады. Енді 646 ұңғыма жол картасы бойынша 2025 жылға дейін қазылуға тиіс, –  деп жауап берді облыс әкімі.