Жәдігер • 04 Шілде, 2023

Танымал күйшілердің домбырасы

2484 рет
көрсетілді
2 мин
оқу үшін

Атыраудағы тарихи-өлкетану музейінде ел тарихына қатысты құнды деректер де, сирек кездесетін жәдігерлер де аз емес. Музейде іскерлігімен, шығармашылығымен, өнерімен дүйім жұртқа танылған қайраткерлердің тұтынған заттары да бар.

Танымал күйшілердің домбырасы

Музей директоры Мұхан­бетқали Кипиевтің айтуынша, қорда қазақтың күй өнерін кейін­гі ұрпаққа жеткізуге үлес қосқан ком­позиторлар мен күйшілердің домбырасы бар. Былтырдан бері қос ішекті аспаптың қатарына бірнеше домбыра қосылған.

Мәселен, мемлекет және қоғам қайраткері, ұлттық өнердің жанашыры Иманғали Тасмағамбетов үш домбыра тапсырыпты. Оның біріншісі – күйші, композитор, Қазақстанның еңбек сіңірген әр­тісі Секен Тұрысбековтің дом­­­бырасы. Ұлттық аспаптың ша­­нағы – бұйра қайың, беті – еуро­палық шырша, мойыны – қара­ғай, тиегі – бубинга, оюы сүйек ұнтағымен көмкерілген. Бұл домбыраны шебер Қуаныш Төлебаев жасаған.

Екінші домбыра – күйші-дом­­бырашы, Қазақстанның ең­­бек сіңірген әртісі Айгүл Үлкенбаеваның көп жыл ұс­­та­ған аспабы. Домбыра жа­сау­­дың шебері Нұрбек Әділ­беков қос ішекті аспаптың күмбір қаққан дыбысын ас­қақтату үшін шанағына, мойыны және ба­сына канадалық үйең­кіні, бетіне шыршаны пай­даланған. 

Үшінші аспап – күйші-дом­бырашы, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері Асылбек Еңсе­повтің домбырасы. Бұл дом­быраны жасаған кезде шебер Жо­лаушы Тұрдығұлов аспап­тың шанағы мен тие­гіне қара ағашты, бетіне Тянь-Шань шыршасын, мой­нына май қарағайды қолдан­ған. Аспаптың мойын бе­ті­не қызыл ағашты, басы мен құ­­лағына үйеңкіні қию­ластырған.

Музейде Қа­зақ­­­­стан­ның еңбек сіңірген қай­­­­­рат­­кері, про­фес­сор Кәрима Са­хар-баеваның тап­­сырған домбырасы сақ­тау­­лы тұр. Екі ішекті, он сегіз пер­нелі дом­­быраның бет тақ­тайына өрнек салынған. Дом­быра саз аспаптарын жа­сау­шы шебер Бисенғали Мыр­зағалиевтің қо­лынан шық­қан.

Тағы бір аспап – «Асыл дом­быра – 2022» ақындар айты­сы­ның ақтық сайысында өнер көр­сеткен жергілікті ақындар Шынарбек Қабиев, Сырымбек Сәрсембаев, Шалқарбай Ізба­саров ұтып алған домбыра. Ал биылғы 17 мамырда көне­ден жеткен домбыраның бірін Қ.Қайсенов атындағы №33 ор­та мектеп музейінің жетекшісі Т.Жиенәлиева әкеліпті. Домбы­раны жергілікті тұрғын Б.Дос­бай­ұлы ұрпағына аманат­тап, бірнеше буынға жеткізген. Ке­йін көненің көзіндей сақ­талған ұлт­тық аспапты ке­ліні К.Нәбиева 2011 жылы мектеп жанындағы му­зей­ге берген. Бұл домбыра биыл облыстық тарихи-өл­кетану му­зе­йінде өт­кі­зілген «Қо­ғамдық му­зейлер қазы­насы» облыстық көр­ме-бай­қауында үз­дік туынды ретінде та­нылған.

 

Атырау облысы