Өнер • 19 Шілде, 2023

Қайта оралған «Айша бибі»

271 рет
көрсетілді
3 мин
оқу үшін

Қазақ биі десе, Шара Жиенқұлова, Шұғыла Сапарғалиевалар бірден ойға оралатыны бар. Мамандар биді бекзат өнер деп бағалайды. Музыканың ырғағымен біте қай­насып кететін бишілердің еңбегі ерен екеніне ешкімнің күмәні жоқ.

Қайта оралған «Айша бибі»

Отыз жылға жетеқабыл уақыт бұрын Әулиеатада құрылған «Айша бибі» би ансамблі уақытында жергілікті биліктің қолдауымен Франция, Германия, Из­раиль, Түркия елдеріне гастрольдік са­пармен ат басын бұрды. Кәрі құрлық елдеріне «Айша бибі» жәй барған жоқ, қазақтың қанына сіңген ұлттық билерін еуропалық өнерсүйер қауымның назарына ұсынды.

«Айша бибі» туралы сөз қозғалса, бел­гілі балетмейстер, Қазақстанның ең­бек сіңірген мәдениет қызметкері Бай­дәулет Сазабеков туралы айтпау әсте мүмкін емес. Көне шаһарда жаңа идеяның жетегіне ерген Байдәулет тоқсаныншы жылдардың бел ортасында би үйірмесін ашты. Кейіннен, нақтырақ айтар болсақ 1997 жылы облыс әкімдігінің қолдауымен «Айша бибі» би ансамблі құрылды. Қа­зақтың ұлттық биін шет мемлекеттерге таныту мақсатында құрылған ансамблдің жетекшісі қызметіне Байдәулет Сазабеков тағайындалды.

Ұлттық би өнерінің тынысын ашу, танымалдылығын арттыру мақсатында құрылған жас ансамбль аз жылдың ішінде қазақ би өнерін Еуропаның бірнеше мемле­кеттеріне танытты. Шетелдік майтал­ман мамандар тарапынан қазақстандық өнер ұжымының еңбегі жоғары бағаланды. Алайда жетекші болмаса, жетістіктің жолы жабылады екен. 2005 жылы Бай­дәулет Сазабеков елордағы шақырту алып, қызмет бабымен ауысуына байланысты би ансамблін өзімен бірге алып кеттті. Осылайша жамбылдықтардың мақта­нышына айналған би ұжымы Әулиеатада уақытша жабылды.

Иә, «Айша бибі» би ансамблі түбегейлі жабылған жоқ. Уақытша ғана жұмысын тоқтатты. Олай деп кесіп айтуымыздың себебі де жоқ емес. Өйткені ансамбль атауы фи­лармония штатына бекітіліп қойған. Бір сөзбен айтқанда өнер ұжымын кез келген уақытта қайта ашуға мүмкіндік мол. Бас­қаның иемденіп кетуге құқы жоқ.

Өнер ұжымы уақытша жабылғаннан кейін «Айша бибіні» этнографиялық-фольклорлық би ансамблі ретінде қайта құру мәселесі жергілікті өнер жанашырлары тарапынан жиі көтерілетін. Ақыры бұл мәселе де оңынан шешілді.

Осыдан 4-5 жыл бұрын жергілікті билік «Айша Бибі» этнографиялық-фольклорлық би ансамблін қайта жасақтау мәселесіне мықтап кірісті. Нәтижесінде, тиісті кастингтер ұйымдастырылып, 2019 жылдың 11 ақпанында аталған би ан­самблі Кенен Әзірбаев атындағы Жам­­был облыстық филармониясында жаңа құраммен 5 штаттық негізде қайта ашыл­­ды. Қоюшы балетмейстері – Айжан Қонарбаева.

«Өнер ұжымының қайта жасақталуына Кенен Әзірбаев атындағы облыстық филармонияның директоры Сейітқасым Түктібаев зор еңбек сіңіргенін айта кеткен жөн. Би ансамблінің репертуарының негізін қазақтың бренд билері құрайтынын айтпай кетуге болмас.

«Алтынай», «Тарту», «Шашу», «Қа­ражорға» «Қамажай», «Аққу» секілді би қойылымдары қазақтың бүкіл болмысын, би өнеріндегі талғамын шетелдіктерге танытып жүр. Жалпы, негізін Байдәулет Сазабеков ағамыз қалаған би ансамблінің қол жеткізген табысы жетіп артылады. Шет­елдік өнерсүйер қауым талай рет өне­ріне тәнті болған ұжымның алар асуы әлі алда екені даусыз», дейді К. Әзір­баев атындағы облыстық филармония ди­рек­торының орынбасары Жандос Омаров.