2019 жылы «Нұрлы жол» бағдарламасы аясында Қарағанды облысында 800 шақырым жол жөндеуден өтетіні айтылған еді. Сол жобаның ішінде республикалық маңызы бар «Қарағанды – Балқаш» тасжолына бюджеттен жалпы 248 млрд 225 млн теңге бөлінді. «Қарағанды-Балқаш» учаскесін реконструкциялаудың жобалау-сметалық құжаттамасы 2016-2017 жылдары әзірленген. 2018 жылы «ҚазАвтоЖол» ҰК» акционерлік қоғамы «CITIC Construction Co Ltd» және «ҚазГерСтрой» БК ЖШС компаниясымен келісімге келіп, 2019 жылы талапқа сәйкес, құрылыс-монтаж жұмыстарын бастаған. Сол уақытта «CITIC Construction Co Ltd» ЖШС компаниясы консорциумның лидері болып бекітіледі. Алайда осыдан бірнеше ай бұрын «ҚазГерСтрой» БК ЖШС берілген жүктемені орындамай, жұмыс кестесін бұзғандықтан консорциум мүшелігінен шығарылып тастады. Қазір бас мердігер – «CITIC Construction Co Ltd» ЖШС жұмысты жүргізіп жатыр.
– Мұнда түрлі ауысымда 790 адам жұмыс істеп жатыр. 610 техника жұмылдырылған. Сондай-ақ 174 шақырымның жұмысын «СинеМидасСтрой» ЖШС істеп жатыр. Яғни Қарағандыдан Балқашқа қарай, 174 шақырымға дейінгі жұмыс осы мердігерге тиесілі. «ТеміржолЖөндеу» ЖШС компаниясы 20 шақырым жол салып жатыр. Биыл айналма жол 95 пайызға азайды, дейді «ҚазАвтоЖол»-дың Қарағанды облыстық филиалы директорының орынбасары Айбек Амантаев.
«Қарағанды – Балқаш» тасжолы – сегіз учаскеден тұрады. Арақашықтық алшақ болғаннан кейін әр учаске екі климаттық белдеуде орналасқан. Мамандар осыны ескеріп, жолды бес қабатпен салған. Яғни әр учаскеде жол сапасының құрамы әртүрлі, бір-біріне ұқсамайды.
Мәселен, №1-4 учаскесінің төменгі қабатына қиыршық тасты құм қоспасы төселген. Оның үстінен күл қоспасымен белсендірілген құмды цемент қоспасы жүргізілді. Осы үдеріс біткеннен кейін ыстық ірі түйіршікті тығыз асфальтбетонмен тегістеліп, үстінен қиыршық тасты мастикалық асфальтбетонмен жапқан.
№5 учаскедегі төсем одан сәл өзгерек. Климаттық жағдайға байланысты жолдың екінші қабатына қиыршық тасты құмды цемент қоспасын төсеген. Ал №6-8 учаскесі бес қабатпен салынып жатыр. Ең бірінші аралық байланысты нығайту үшін минералды қоспаның топырағы себілген. Оның үстінен қара қиыршық тас төселіп, ыстық ірі түйіршікті асфальтбетон құйылады. Төртінші қабатына ыстық ірі түйіршікті тығыз асфальтбетон, бетінен қиыршық тасты мастикалық асфальтбетон төселеді. Тағы бір артықшылығы – жол бетондалмайды. Яғни «Қарағанды – Астана» автобанындай тайғақ емес, аса қауіпі жоқ.
Одан әрі Балқаштан Бурылбайталға дейінгі (Қарағанды облысы аумағындағы бөлігі) 141 шақырым болатын жолда да жұмыс қызу жүруде. Мұнда 290 адам еңбек етіп жатыр. Оған 290 техника тартылған. Биыл жыл соңына дейін 90 шақырымның төрт жолағын ашамыз дейді «ҚазАвтоЖол» өкілдері. «Sinohydro Corporation Limited», «СинеМидасСтрой», «Todini Costruzioni Generali» ЖШС, үш мердігер жұмыс жүргізіп жатыр. Ал жалпы Балқаш – Бурылбайтал күрежолының жалпы ұзындығы 288 шақырымды құрайды. Жоба автомобиль жолдары комитетінің құзыретінде.
– Бурылбайтал – Күрті тасжолының ұзындығы 228 шақырымды құрайды. Жолдың 2 телімінің құрылысына «ҚазАвтоЖол» жауапты. 143 шақырымның 81 шақырымы биыл қолдануға берілсе, 62 шақырымдық екінші бөлігі келесі жылы аяқталмақ. Қалған екі телімнің құрылысына Автомобиль жолдары комитеті жауапты. Ал Күрті – Қапшағай тасжолының жалпы ұзындығы 67 шақырымды құрайды. Келісімге сәйкес бұл жолдың құрылысы 2025 жылға дейін аяқталады деп көзделіп отыр, – дейді «ҚазАвтоЖол» ҰК» акционерлік қоғамының баспасөз хатшысы Ләззат Стамғазиева.
Биыл мамыр айында жол толығымен бітуі керек-тін. Құрылыс жұмыстарының созылу себебін Ләззат Кеңесқызы былай түсіндірді.
– COVID-19 пандемиясынан кейін жол-құрылыс материалдарының және жалпы құрылыстың күрт қымбаттауына байланысты жобалау-сметалық құжатқа түзетулер енгізілді. Соның салдарынан жұмыс жоспарын бір жылға шегердік. Бұл жағдайды «ҚазАвтоЖол» Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігі Автомобиль жолдары комитеті бірлесе отырып қарастырды. Төрт жолақты автобан келер жылдың І жартыжылдығында толық пайдалануға беріледі деп жоспарланған. Сметалық құжатқа түзетулер енгізіліп жатқанда мердігер компания жол-құрылыс жұмыстарын өз қаражаты есебінен жүргізді, – дейді ресми өкіл. – Құрылысқа ең қажетті материалдардың бағасы шарықтап кеткен. Мәселен, ПЦ 400-Д0 маркалы портладндцементтің құнын сметалық құжатқа – 16 330 теңге болғанда бекіткенбіз. Қазір ол – 35 897 теңге тұрады. Жол құрылыс битумы 100/130 маркасының жобалық-сметалық құны 106 230 теңге болса, бүгін бағасы 210 146 теңгеге қымбаттаған. Одан бөлек, арматураның жобалық-сметалық құнын 170 310 теңгемен есептесек, ол 376 202 теңгеге күрт көтерілді.
«Қарағанды – Балқаш» тас жолында биылғы құрылыс маусымы басталғалы бері 20 шақырымнан аса асфальт жол төселген. Ал жалпы жоспар бойынша жұмыстың 70 пайыздан астамы орындалғанын айтады мердігерлер. Яғни автобан бойына 310 су өткізу құбырының 299-ы салынған. Жобадағы 11 көпірдің жартысынан көбі аяқталыпты. Ауыл шаруашылығы техникасының өтуі үшін төселетін жол құрылысы 75 пайызға орындалған. Теміржол арқылы өтетін 1 өткелдің жөндеу жұмыстары да аяқталуға сәл-ақ қалды.
«Қарағанды – Балқаш» автобаны – І және ІІ санаттағы автожолдың қатарында. Басты ерекшелігі – жолдың бес қабатты жабыны. Жауапты компания өкілі төрт жолақты автобанның келер жылы толық қолданысқа берілетінін айтты. Сағызша созылмай, сапалы салынса деген көп тілеуі кешеуілдемесе екен. Әйтпесе, жолға кететін қыруар қаржы қолға кетті ме деген көптің көкейінде көлеңкелі күмән туындайды.
Қасымхан ҒАЛЫМ,
«Egemen Qazaqstan»
