Коллажды жасаған – Зәуреш СМАҒҰЛ, «EQ»
Толеранттылық күнінің бірнеше негізгі міндеті бар. Біріншіден, мәдениет, дін, этникалық, ұлт немесе басқа да ерекшеліктердегі айырмашылықтарға қарамастан, жеке адамдар мен қауымдастықтарды бір-біріне төзімділікпен және құрметпен қарауға шақырады. Екіншіден, толеранттылық – айырмашылықтарға негізделген кемсітушілік, теріс пікір және шиеленістердің алдын алудың маңызды құралы. Үшіншіден, бұл күн толеранттылық пен өзара сыйластық құндылықтарын көрсететін білім беру бастамаларын ілгерілетуге мүмкіндік береді. Төртіншіден, толеранттылық адам құқықтарын қорғау және насихаттаумен тығыз байланысты. Бұл күн шығу тегіне қарамастан барлық адамның құқықтары мен бостандықтарын құрметтеудің маңыздылығын көрсетеді. Бесіншіден, мәдени алмасу мен диалогті ілгерілету – халықаралық толеранттылық күнінің тағы бір маңызды аспектісі. Алтыншыдан, толеранттылықты сақтау жаһандық бейбітшілік пен қауіпсіздікке қол жеткізудің кең ауқымды мақсатымен тығыз байланысты. Себебі толеранттылық – ұлттар арасындағы бейбіт өмір сүрудің негізі.
Азаматтардың толеранттылық танытуының көптеген жолы бар. Төзімге тәрбиелеудің ең тиімді әдістерінің бірі – түрлі мәдениеттер, діндер және орталар туралы танып-білу. Өзгелердің сенімдері, құндылықтары және тәжірибелерін терең түсіну арқылы толеранттылықты қалыптастыруға болады. Түрлі көзқарастағы адамдармен ашық диалогке түсу көп нәтижеге жеткізеді. Азаматтар өз көзқарастары мен стереотиптерін мойындау арқылы оларға қарсы тұруды үйренуі қажет.
Үйлесімді және түрлі қоғам құрудың негізгі аспектісі – толеранттылықты белсенді түрде жүзеге асыру және ілгерілету арқылы адамдар инклюзивті, бейбіт және табысты қауымдастықтар құруға үлес қоса алады.
Толеранттылық әралуандылықты құрметтеу және қабылдау қағидасы ретінде қоғамдық даму мен келісімге ықпал ететін құндылық. Іс жүзінде толеранттылық шекараларын анықтау – күрделі және даулы мәселе. Қандай мәселеге төзімділік таныту керектігі туралы шешімдер көбінесе этикалық, құқықтық және мәдени ой-пайымдарды қамтиды. Қоғам жеке адамның құқықтарын қорғау мен қоғамның әл-ауқаты мен қауіпсіздігін қамтамасыз ету арасындағы теңгерімді табуға ұмтылады. Бұл тұрғыда төзімділік пен зиянның алдын алу арасындағы дұрыс тепе-теңдікті табу – қоғамның күн тәртібінен түспейтін тұрақты міндеті.
БҰҰ толеранттылық, әралуандылық және құрметтеуді насихаттайтын іс-шаралар, пікірталастар мен білім беру бағдарламаларын ұйымдастыру арқылы үкіметтерді, ұйымдарды және жеке тұлғаларды халықаралық толеранттылық күнін лайықты атап өтуге шақырады. Бұл күннің маңызы өзара байланысты және көпмәдениетті әлемде барған сайын өзекті болып келеді.
Ботагөз ПАРИДИНОВА,
Қорқыт Ата атындағы Қызылорда университетінің
аға оқытушысы
