Осы орайда Президент Жолдауында бірқатар тапсырма берді. Мәселен, қазіргі таңда креативті индустрия орталықтары 3 ірі қалада (Астана, Алматы, Шымкент) шоғырланғанын, өңірлер назардан тыс қалып отырғанына тоқталды. Мемлекет басшысының пайымдауынша, дарынды азаматтарды өзіне тартатын орындар, яғни креативті индустрия нысандары барлық облыс орталығында болуға тиіс. Онда креативті адамдардың өз өнімін коммерцияландыруына көмек көрсетілуі керек.
Бүгінде Мемлекет басшысының креативті индустрияны дамыту жөніндегі тапсырмасын орындау мақсатында қызу жұмыс жүріп жатыр. Мәселен, жуырда ғана Мәдениет және ақпарат министрлігі Ұлттық экономика және Қаржы министрліктерімен бірге кешенді шара қабылдап, шығармашылық субъектілеріне салынатын салық жеңілдетілді. Үкімет қаулысына сәйкес, 40 қызмет түрі арнайы бөлшек салық режіміне өтті. Яғни бизнес КТС, жеке табыс салығы, ҚҚС төлеуден босатылды.
«Аталған қызмет түрлерімен айналысатын субъектілер енді бірыңғай салықты ғана төлейді. Бұл жеке кәсіпкерлер үшін 2%-дан 4%-ға дейін, ЖШС үшін 8%-ға дейін болады. Тек компанияның жылдық айналымы 2,2 млрд теңгеден аспауы, ал штатта 200 адамнан көп болмауы қажет. Салықты жеңілдету кино, бейнеконтент пен телебағдарламаларды өндіруге және одан кейінгі өндіріске, музыкалық шығармаларға дыбыс жазу мен басып шығаруға, театр және музей өнеріне, сәулет және дизайнға, қолөнер бұйымдарына, халық шығармашылығына және кәдесыйлар өндірісіне әсер етеді», дейді Мәдениет және ақпарат министрі Аида Балаева.
Мәдениет және ақпарат министрлігі Креативті индустриялар департаментінің директоры Гүлісхан Нахбаеваның айтуынша, қазіргі уақытта «Креатив хаб «Халықаралық креативті индустрия орталығы» корпоративтік қорын (бұдан әрі – Қор) құру бойынша жұмыс жүргізіліп жатыр.
«Қордың негізгі мақсаты – қаржылық қолдау, таланттарды іздеу, инфрақұрылымдық даму, сондай-ақ зияткерлік қызмет өнімдерін экспорттауға және коммерцияландыруға жәрдемдесу арқылы креативті индустрияларды дамыту болып табылады. Бүгінде қордың жұмыс істеу тетіктері мен болашақтағы жоспары талқыланып жатыр. Креативті индустрия тәуекелдің жоғары деңгейіне байланысты бюджет қаражатын емес, венчурлық қаржыландыруды көздейді», дейді департамент басшысы.
Ұлттық статистика бюросының мәліметіне сүйенсек, бүгінде 133 мыңнан астам адам креативті индустрия саласында жұмыс істейді. Сонымен қатар 39 564 шағын және орта бизнес тіркелген. Халықаралық қолөнершілер академиясының президенті, «Алтын орда» дизайн үйінің негізін қалаушы, шебер Ырза Тұрсынзада креативті индустрия қазақта бағзыдан дамып келе жатқан экономиканың көне саласы екенін айтады.
«Біздің халық өзі жаратылысынан шығармашылыққа жақын. Мәселен, қазақ үйді алайық, алақандай үйде аналарымыз төрдің орнын бөлек, қыздың орнын, әкенің орнын, ас пен ошақтың орнын бөлек қойып, ішін қол еңбегімен әшекейлеген. Киіз басу, алаша теру, кестелеу, құрақ, ою... соның бәрінің моделін оларға ешкім берген жоқ, өз қиялымен, шабытпен, ішкі ойынан дамытып, алақандай қарашаңырағын безендірген. Нағыз креативті индустрияның бағзы заманнан келе жатқан көрінісі осы», дейді шебер.
Сондай-ақ ол креативті индустрия идеологияны насихаттаудың жақсы бір құралы болып отырғанын да атап өтті.
«Біз – қолөнершілер, қазақтың төл өнерін жаңғыртамыз. Осы сияқты кинолар да отандық өнімді насихаттаса екен деймін. Креативті индустрияны дамыту тұрғысында идеологиялық жағын да ескеруіміз керек. Жарыққа шығатын, халыққа ұсынылатын кез келген туынды немесе өнім жанама түрде отандық өнімді үнсіз болса да жарнамалап өтуі керек», деді Ы.Тұрсынзада.
Кинодағы жастар шығармашылығын және компьютерлік технологияны дамыту жөніндегі «Startkino» қоғамдық бірлестігінің төрағасы Арман Әлімжанов бүгінде жарық көріп жатқан тарихи кинолардың көбісі мемлекеттің қолдауымен шығып жатқанын айтты. Сондай-ақ кинотеатрларда ұсынылып жатқан комедиялық фильмдер өз қаржысына түсіріледі. Ал аталған платформа жастар арасындағы авторлық және мобильдік кино бағытында жұмыс жасап жатыр.
«Біздің жобалардың осы күнге дейін кәсіби нарыққа шықпауының бір себебі, өзіміздің тапқан қаражатымыздан артық қолдана алмай отырмыз. Мәселен, бір жобаның бюджеті оның шығындарынан – жалақы салығы мен жалпы салықтардан, керекті жабдықтардан артылмайды. Енді биылдан бастап креативті индустрияға салық жеңілдетілді. Бұл аз болса да жаңадан бастап келе жатқан жас продакшн студияларға өте жақсы мүмкіндік. Бірақ бұл тетікті тереңдете дамыту үшін сарапшы кеңес құру қажет. Өнер саласында аналитика жүргізетін, статистикалық тұжырымдар жасалатын шығармашылық реестр керек. Бұл платформада республиканың әр түкпіріндегі түрлі продакшндардың деңгейі мен жетістігі айқындалып отырады, ортақ алаңда бір-бірімен тәжірибе алмасады. Ең бастысы, бәсеке дамиды», дейді А.Әлімжанов.
Ал «Base» продюсерлік компаниясының директоры Бауыржан Сейфуллин жаңа қаулы ақша айналымы қомақты ірі компаниялар үшін тиімді екенін атап өтті.
«Бұл салаға алғаш келгенде шығын өте көп болды. Қазір тәжірибе жинақтаған соң табыс пен шығын бір қалыпқа түсті. Жалпы, жұмысты әрқашан заң мен ережеге сай жүргіземін. Биыл креативті индустрияға жақсы көңіл бөлініп жатыр. Жеңілдетілген салықтың, әсіресе қомақты қаржымен жұмыс істейтін үлкен компанияларға игілігі көп болмақ. Яғни креативті салада жүргендердің бәрі ауқымды кәсіпке ие емес», дейді Б.Сейфуллин.
Қазір кей мемлекеттер өзінің шикізатын немесе өнімін сатудан гөрі, азаматтарының «ақылын» сатудан орасан пайда келетінін түсінді. Сол арқылы экономикасы да үздіксіз алға жылжып отыр. Кейінгі жылдары қазақ тілінде контент жасаушылардың да, көрермендердің де артқанын ескерсек, креативті индустрияның елімізде де мүмкіндігі мол. Алдымен, салығы жеңілдетілді, енді әр тарапқа тиімді жоспары мен жолы, бағыты мен ережесі беки түссе, ұлттық экономикаға құйылар алтын бұлақ болары сөзсіз.
