Бұқар жырау атындағы Әдебиет және өнер музейінде өткен көшпелі көрмеде Қаныш Имантайұлының 30-ға жуық жәдігері ұсынылды. Оның ішінде ғалымның жеке пайдаланған заттары, әйгілі «Алгебра» оқулығының жаңартылған нұсқасы, домбырасы мен құжаттары, минералды тастар жиынтығы бар.
Қаныш Сәтбаевтың руханият пен өнерге жақын болғанын ел ішіндегі әңгімелер нақтылай түседі. Кезінде Александр Затаевичтің қазақтың мың әні мен күйін нотаға түсіруіне Қанағаң түрткі болған. Әрі зерттеушіге ұлтымыздың 25 әнін айтып берген. Оның ішінде «Екі жирен», Ақан серінің «Мақпалы», Жаяу Мұсаның «Башқұлбайы», Естайдың «Қорланы», фольклорлық мұрадан «Қисса ән сарыны», «Арғы жағы-ай Ертістің» тарихи әні, «Ажар сарыны», «Жарылғап сарыны», «Әлди, бөпем», тағы басқалары бар.
Академик өмірінің соңғы жылдары ұстаған сары домбыраны өзі 50-ге толғанда қызы Шәмшиябану сыйға тартқан екен. Сол тойға кеңестік 15 республиканың академиктері жиналып, Қаңағаңа деген айрықша құрметтерін көрсетсе керек.
«Жалпы, Алматының өзінде Қаныш атамызға арналған үш музей бар. Әйтсе де, жеке заттарының ең көбі Баянауылдағы музейінде шоғырланған. Шамамен мыңның үстінде ғалыммен байланысты заттар мен бұйымдар бар. Баянауылдағы музей Қанағаң қайтыс болған жылы, ауданда өндірістік тәжірибеден өтіп жүрген студенттердің ұйытқы болуымен Қазақстанда алғашқы болып ашылған. Алғашқыда мәдениет үйінде кабинет ретінде тұсауы кесілсе, кеңейе келе қазір үлкен бір ғимаратты алып отырмыз. Музей ашылғанда қыздары әкесіне қатысты дүниелердің көбін тапсырған. Өмірінің соңғы жылдары ұстаған зерлі таяғы, көзілдірігі, «тройка» костюм-шалбары мен былғары жеңіл аяқкиімі, қаламсабына дейін жарқырап тұр», дейді Сәтбаевтың Баянауыл мемориалдық музейінің басшысы Қайыргелді Абылғазин.
Екінші дүниежүзілік соғыста жауға атылған әрбір он оқтың тоғызы Қазақстанда, Қанағаң бастаған геологтер іздеп тапқан металдардан жасалғанын мектеп оқулығынан бастап жақсы білеміз. Фашистер Украинаны басып алғанда Жоғарғы бас қолбасшының тапсырмасы бойынша ғалым Қарсақпайдан 38 күннің ішінде марганец кенін тауып, шахтаны толық іске қосқан. Осы және өзге де еңбектері үшін кейін 4 мәрте Ленин орденімен, 1 рет Мемлекеттік сыйлықпен марапатталған. Ол кезде Ленин орденімен екінші мәрте марапатталғанда Социалистік Еңбек Ері атағы берілген екен. Алайда Қаныш Имантайұлы байдың тұқымы екені назарға алынып, мұндай ұсыныс жоғары жаққа жасалмаған. Айтып өтейік, Қ.Сәтбаев Семейде бірқатар Алаш қайраткерлерімен бірге білім алды. Оның ішінде әйгілі жерлесі Жүсіпбек Аймауытұлы бар. Ал заңғар жазушы Мұхтар Әуезов алғыр Қанышпен жиі кеңесіп отырған. Алматыдағы Орталық зиратта қос тұлға қатар жерленген.
Павлодар облысы
