Бала күнім дегенде есіме Мақпал Жүнісованың бірауыз сөзі түседі. Теледидардан көріп тұңғыш жадымда қалған сұхбат, сұхбаттың толық нұсқасы да емес, әншінің жалғыз ауыз сөзі. Журналист «сіз үшін идеал күйеуіңіз шығар?» деді. Әнші «жоқ, неге? Мен үшін идеал – менің әке-шешем» деп қалды. Бітті. Журналист күтпеген жауап. Арғы жағы менің де есімде жоқ, Мақпал апайдың жарқын жүзі мен осы бірауыз сөзі ғана көкейде қалып қойыпты. Барлық жан дүниемді бір төңкеріп тастаса керек. Әйтпесе анау-мынау әңгіме жадында жаңғыра ма адамның?
Әр бала үшін феномен – ата-ана. Демек, әнші болып, дауысы алты қырдан асып, Алаш даласына жеткен Мақпал апай өмірінің қазығы да осы деген сөз. Ата-ананы (отбасын) пір тұту – Отанға табыну деген сөз. «Отан отбасынан басталады» деп тегін айтпаған қазақ. Бұл кісінің өзі де ана, жар атанды, әнші болып атаққа жетті. Халық таныды, елі төбесіне көтерді, құрметтеді. Даусы елдің құлағында жаңғырып, жүрегінен орын алып, өзі жұрт алдында жарқырап жүріп, бір кезде сәл үзіліс жасап қайта жарқ еткенде, «қазақтың ерке қызымын» деп шықты. Бұл – өзінің болмысы ғана емес, ұлтымыздың табиғатына біткен мәдени код. Кешегі Майра, Күләш Байсейітова, Роза Бағлановалардан Бибігүл Төлегеноваларға ұласқан ұлы көштің жалғасы Мақпал әншінің дауысына ұлт табиғатынан тамыр тартқан мыңдаған тін мен бояудың бір талы бітіп кеткен. Қазақ даласында кезінде Зұлқияның әнін шырқаған Майра Уәлиқызы: «Майра, Майра, Қызыл тілім сайра» деп әнге бөлегенін білеміз.
Роза Бағланова болса өз Отанымен қоса, соғыс даласын әнге бөлеп, жүректерге нәр егіп қана қойған жоқ, кеңестік билікке мінбеден тұрып Арал тағдырын ашына айтты. Елінің, жерінің тағдыры үшін күйзелген бұлбұл жұртының қамын жейтінін көрсетті. «Қаншама марапат пен атаққа бөлеген билікке мен қалай қарсы шығам?» демепті. Шындық пен әділетке болыспау қиянат пен қылмысты жақтаумен парапар екенін түсінген екі адам болса, соның бірі ретінде танылды сол жалғыз-ақ ауыз сөзімен. Ол кезде өнер жолында, қалт-құлт етіп шың басында тұрып бұл жолды тұту – жүректің ерлігі. Атақты Есенқұл ақынның «бір жоғалып табылар кезім келді» дегеніндей, Мақпал Жүнісова тағдыр жолы әкелген аздаған үзілістен соң «мен едім» деп емес, «қазақтың ерке қызымын» деп еді, одан әрмен аспандай жөнелді. Әке-шешесін, елі-жерін қастерлеген қазақ қыздарының рухы сөнбегенін содан көреміз. Отан сүю үшін, елді қызғыштай қору үшін зеңбірекпен атып, әлемді төңкеріп тастаудың қажеті жоқ. Ең әуелі туған еліңнің қастерлі сезімдерін, аяулы ұлағаты мен рухын халықтың жүрегіне сіңірсең, одан асқан ерлік жоқ. Дүниедегі бірінші хикмет, Алланың нығметі – махаббат десек, тарихтағы ерліктің бәрін сол жүректегі махаббат тудырса керек. Ал Мақпал әншінің махаббаты халқының жүрегіне баяғыда жетіп қойған. Дауыс болып қонған, үн болып сіңген. Мұқағалидың сөзіне жазылған Әбиірбек Тінәлиевтің «Фариза, Фариза жан, Фариза қызын» Мақпал Жүнісованың орындауында тыңдасаңыз, біздің сөздің мағмұрына бойлауыңыз бек мүмкін. Мұқағали мен Әбиірбектің ғана жалғыздығы мен жан азабы ма бұл ән? Асылында, орындаушы әнші не күйші шығарманың ішіне кіріп өзін де сомдап шығады... Сондықтан кесек туындыны жеткізу тек үлкен жүректің ісі деуге тұрарлық. Соншама алапат туындылардағы сезімдер мен емеуріндерді тағдырымен кешкен, жүрегімен өткерген жан иесі ғана сомдап шыға алады. Және әлгі туындыға парапар алапаты болса бойында. Олай болмаса кейіпкеріміз туралы біз де қалам көтермес едік.
