Жәнібек ӘЛИМАН
Жәнібек ӘЛИМАН«Egemen Qazaqstan»
353 материал табылды

Мереке • 22 Наурыз, 2025

Ұлыстың тойы – ырыстың тойы

Мұнда тарих пен тамыр, татулық пен тұтастық, үлгі мен өнеге, ең бастысы, шуағын шашқан мейір мен махаббат бар. Дүниеде шуақ пен мейірімге жететін жаратылыс жоқ. Өмір сондықтан тәтті. Әйтпесе, «ата-анадай елжірер күннің көзі» деп айта ма ұлы Абай. Қараны – ақ, суықтың мысын жылу басқан күннен бастап бәрі теңеседі. Қай жерде жарық пен шуақ мол, халық пен махаббат та сонда үйірсектейтіні бесенеден белгілі. Біздің жыл басы Наурыз бойына осы құбылыстардың бәрін топтастырған ұлы мейрам екеніне бәс тігуге бармыз ендеше.

Қоғам • 20 Наурыз, 2025

Ән-күйлеріміздің әлемдік аясы кеңейеді

«Алтын қордағы» қазақтың ән-күй, жыр-терме, бесік жырлары мен ертегілері тура жүз жылдан соң, тұңғыш рет әлемдік онлайн платформаға қондырылды. Бұдан былай қазақтың төл өнерін қалта телефонына «Алтын қор», «Spotify», «Apple Music» сынды платформаларды жүктеп алып, тыңдай бересіз. Мысалы, мұнда осыдан жүз жыл бұрын, 1925 жылы Ақан серінің «Балқадишасын» шырқаған Әміренің дауысы бар, 1937 жылы Құрманғазының «Байжұмасын» Оқап Қабиғожиннің орындауында қондырған. Осындай мыңжылдық мұралар топтастырылған «Асыл мұра: 1500 тарихи аудиошығарма» жинағының таныстырылымы салтанатты жағдайда өтіп, оған мемлекеттік кеңесші Ерлан Қарин қатысты.

Кино • 12 Наурыз, 2025

Көпті ойландырған туынды

Бұған дейін ақын, «Дарын» мемлекеттік жастар сыйлығының лауреаты Ақберен Елгезектің «Болмаған балалық шақ» повесі кітап болып қолдан-қолға өткені белгілі. Кейін спектакль ретінде қойылғаны өз алдына, қазір көркем фильм еліміздің кинотеатрларын кезіп жүр және көрермен жақсы қабылдап жатқанын айта кеткен жөн.

Ән • 01 Наурыз, 2025

Аңсарлы күйдің асқақ әуені

«Сүю деген бірге өлу деген сөз ғой, Ғашықтық деп өзгерткен кімдер оны?» Есенғали ақынның осы бір жыры үнемі есімде жүреді. Ал шынында сүю деген сөздің түп-төркініне жеткен жан аз ғой, аз. Өмір бойы көкейден кетпей жүрген осы сұрақтың жауабын мен, әрине, әннен, ән болғанда да халық әндерінен табам-ау деп ойламаппын.

Мирас • 26 Ақпан, 2025

Француздарды қазақ тарихымен таныстырады

Париждегі Эмиль Гиме негізін қалаған Азия өнерінің ұлт­тық музейі жыл сайын әлемнің түрлі елінің тарихын таныстырады. Бұған дейін Тәжікстан (2021), Ауғанстан (2022), Жапония (2023) мәдени мұрасын паш еткен музей биыл Қазақстанның тарихи қазыналарын жинақтап отырғаны белгілі. Ол туралы француздың geo.fr сайтында: «Орталық Азияның аз зерттелген алып мемлекетінің таңғажайып тарихы» атты мақала да жарияланыпты.

Әдебиет • 25 Ақпан, 2025

Адамзат жүрегінің алтын сағаты

Бұрындары Қасымның «Абдолла» дастаны деп аталатын. «Ақын өлімі туралы аңыз» деген сөз тақырыпша ретінде жақшаға алынатын. Кейіннен ғайыптан тайып Қ.Аманжоловтың осы поэмасының тақырыбы жоғалып, «Ақын өлімі туралы аңыз» деген жақшаға алынған түсінік тақырып болып шыға келді. Ақынның бұл шығармасына тоқталмаған әдебиетші, сыншы жоққа тән шығар. Сондықтан жаңалық ашайын деп отырғанымыз жоқ. Алайда Абдолла туралы айтпай кетуге бола ма?

Әдебиет • 21 Ақпан, 2025

Саз бен сөз сабақтастығы

Балуан шолақтың «Ғалиясын» Әміре Парижде шырқады ма, жоқ па, ол жағы белгісіз. Олай дейтініміз, өткенде өнер зерттеушісі Рүстем Нүркенов Сәкен Сейфуллиннің «Ақан сері» атты өлеңінен серінің екі бірдей әні Парижде шырқалғаны жөнінде деректі алға тартқанын оқыдым.

Кино • 20 Ақпан, 2025

Әлем талғамындағы «Әбіл» фильмі

Елзат Ескендірдің «Әбіл» фильмі 31-Vesoul халықаралық Азия кино­фестивалін (Франция) жеңіспен аяқтап, бірден үш бірдей мәртебелі марапатқа ие болды.

Руханият • 07 Ақпан, 2025

Қалам қуаты

Шынында да, бодан елдің баласының басында қандай бақыт бар деп ойлауыңыз мүмкін ғой. Ал асылында мүмкін еместің көбі тығырыққа тіреліп, бәрі бітуге айналғанда барып үміт сәулесінің шеті көріне бастайтынын өмірлік мысалдар айғақтайды. Бұл туралы тамаша тәмсілдер Пауло Коэлоның «Алхимик» романында да әдемі суреттеледі. Қой бағып, қиялы қай жерден қоңырау қақса, сонда жүгірген бақташы баланың өмірі барлық мүмкіндік түгесілген жерден басталушы еді ғой және құлап қайта тұрулар қайталанып отырады. Атақты туын­дымен қатар, Нобель сыйлығын еншілеген бірнеше романды қазақ тіліне тәржімалаған қаламгер-аудармашы Марал Хасеннің шығармашылық еңбегі мен телегей білімі туралы қазір әңгімелей алатын екі қазақ болса, соның бірі – әріптес ағамыз, белгілі журналист Жомарт Оспан екенін айтқымыз келеді.

Ән • 05 Ақпан, 2025

Дүниені тербеген ғажап әуен

Еріксіз байлап-матап қоятын нәрселер болады. Біреулер құбылыс, тылсым деп жатады. Өтіп бара жатып кілт тоқтайсың да, арбалып тұрып қаласың. Мәселен, «Менің атым – Қожа» немесе «Тақиялы періште» сынды фильмдерге әлі күнге «қадалып» қалатынымыз бар. Тура сол сияқты эфирде «Дариға-дәурен» әні қалықтаған жылдары да әлгіндей күйді талай кешкенбіз. Иә, ақын Несіпбек Айтұлының сөзіне жазылған Тұрсынжан Шапайдың әні «Дариға-дәуренді» Рамазан Стамғазиев орындағанда еріксіз мойын бұратынбыз. Ән баурап, өзіне байлап-матап алатын. Өнер деген осы да.