Әдебиет • 10 Сәуір, 2024
«...Шоқыға шықсаңдаршы хан көтеріп, Тартысып бір-біріңді табаламай», депті Несіпбек Айтұлы «Ағалар-ай» өлеңінде. Бұл өлеңнің тууына не әсер еткенін білмейміз, бірақ ел сенген үлкендердің майда-шүйдеге «ілінген» майшабақтығына налығаннан туғаны байқалады. Қазақ даласында шоқыға шығу, төбеге жиналудың мәні зор. Елдік істер атқарылатын жер. Оның үстіне хан көтеру болса. «Күлтөбенің басында күнде жиын» деген атақты сөз де бұдан алыс кетпейді.
Тұлға • 04 Сәуір, 2024
Бұл Қасымды да бір байқаңыздар!
Қасымның жаңа суреті табылды. Қазақ әдебиетінің классигі Қасым Аманжоловтың ел білетін суреті аз емес. Бірақ бұған дейін баспа бетін көре қоймаған, БАҚ-та жарияланбаған мына суреті туралы әңгіме бөлек. Фотосуретті Алматы мемлекеттік мұрағатындағы әдебиеттанушы ғалым, сыншы Есмағамбет Ысмайыловтың жеке қорынан алып, бізге мәліметімен қоса таныстырушы – Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті Қазақ әдебиеті кафедрасының аға оқытушысы, PhD Жанбота Кәріпбаев екенін айта кеткен жөн.
Мирас • 04 Сәуір, 2024
«Шежірелер жинағын» Ұлттық қорға тапсырды
Сирек кітаптар мен қолжазбалар қоры жақында бірқатар көне мұрамен толыққанын мәлімдеді Ұлттық орталық қызметкерлері. Мажарстан университетінің докторанты, болашақ тарихшы, этнограф Назира Әбдінасырқызы Ұлттық орталық қорына атасының жеке қорында сақталған кітаптарын тарту етті.
Әдебиет • 04 Сәуір, 2024
Біздің ұлттық әдебиеттің алтын тамыры, негізгі діңгектерінің бірі – жыраулар поэзиясы. Мүмкін ертедегі қазақтың ақыл-ойы, сана-сезімі мен асқақ рухы кейіптелген жыраулар мұрасынсыз он екі де бір нұсқасыз тентіреп кетер ме едік, кім білсін.
Тұлға • 26 Наурыз, 2024
«Бұл домбыраның сүйегі...» деп бастапты шебер әңгімесін. «Ұлтымыздың әні мен күйі сіңіп, ұлы өнерпаздарының маңдай тері сіңген ағаштардан шабылып қиюластырылған. Әбікен Хасенұлы һәм сол қатарлы өнер иелері күй шертіп, бойындағы бар өнерін сарқып берген сахнаны көтеріп тұрған ағаштардан жасалған» депті-мыс домбыра шебері. Ертеректе. Құлаққа бала кезде сіңіп, есте қалған ауызекі әңгіме болса да, жаны бар сөз секілді.
Мәдениет • 22 Наурыз, 2024
Бұрынғысы мұндай, бүгінгісі қандай?
Басқан жері сықырлаған Арқаның қысы Абайдың «Қыс» өлеңімен қатар, Ақселеу Сейдімбектің «Қазақ әлемі» атты таным туындысын еске салады. Қаңтар аттан ауып бара жатып «боз тоқтыда құйрық қалды, бозша қызда бұғақ қалды, қырлан, ақпан, қырлан!» деп ызалы аманат қалдырған деседі. «Мен елді титықтата алмадым, қалғанын сен тындыр» дегенін жазады жарықтық Ақселеу. Мұнша кәрленген ақпан оңай тиген жоқ биыл, «шықпа, жаным, шықпалаған» жұрт Ұлыстың ұлы күнін тағатсыздана күтіп отыр. Түнді бір жеңген Күн көтеріліп алған соң қоймайды, Наурыздан соң жаз деймін деп жаңа жылдан үміттенеді. Әлихан Бөкейханның «тірі болсақ, алдымыз – үлкен той» дегеніндей, жаңа жылдан, жарық таңнан үміттенбегенде қайтеді адам.
Мереке • 22 Наурыз, 2024
Биылғы Наурыз Қазақ даласына ерекше жағдайда енді. Елдің басым көпшілігі дәстүрлі де тарихи жаңа жылдың төбесі көрінер Ұлыс тойына аса мән берілерін Президенттің «Egemen Qazaqstan» газетіндегі сұхбатынан күні бұрын білді. Егер мұндай елдік сана ұлт танымына ертеден сіңісті болмаса, бүгінде бұқараның көкірегінде сайрап тұрмаса, Мемлекет басшысы да «Халық үніне құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамасын дүниеге әкелмес еді.
Әдебиет • 11 Наурыз, 2024
Құдай жаратқан, күннен туған, нұрдан жаралған деген сияқты аңыздар көп халықтың ілкі бастауына қатысты. Жер дүниесінде басталған тіршілігі хақындағы мұндай қиял-ғажайыптық әдебиет үлгілерінің алғашқы кейіпкерлерінің пайда болуынан кейін әлдеқандай табиғи апат яки қырғыннан халық құруға айналады да, бір не екі бөбек қалып, оны жануар асырап алады. Барлығында болмаса да, көптеген халықтың ежелгі аңыз-әңгімесінде ұшырасады.
Руханият • 08 Наурыз, 2024
Жер мен көктің қасиетті тылсымы мен мән-мағынасы біртіндеп халықтардың таным-түйсігіне көшіп алған сияқты. Оның кеудесі мен зердесіне сіңісті болған сол ұғымдар мен атаулар әуелі тасқа таңбаланып, одан кітаптарға, кітаптардан қайтадан сана-сезімдерге, олардан газеттер мен экрандарға, олардан электронды әлемді жағалап тағы да елге тарай береді. Ал халықтардың өзі қайдан шықты деген сұрақ тумай ма? Халықтар аналардың құрсағынан өнбей ме?
Әйел әлемі • 08 Наурыз, 2024
«Біздің бала күнімізде» деп бастар еді үлкендердің көбі әңгімесін. Иә, «біздің бала күнімізде...». Соғыс, аштық, жоқтық болса да бала күні қызықты өтіпті ол кісілердің. Қазір Құдайға тәубе, ондай тарығушылық жоқ, сонда да бүгінімізден гөрі бала күнімізді айта береміз. Неге? Өйткені ол кезде әке-шешеміз бар еді жанымызда. Әсіресе, ананың аялы алақаны мен ыстық махаббатынан асқан не тоқшылық, не бақыт керек балаға. Содан кейін, ананың сен деп елжіреген жүрегі мен көңілінен кейін не іздесін бала? Махаббат пен мейірімге малшынып өскен баладан жақсы адам шығады. Дүниені бұзатындар жас күнінде жүрегіне махаббат жетпей қалғандар болса керек.
