Әңгіме қаржы пирамидасы туралы. Мұны құрушылар кез келген тұрғынға уәдені үйіп-төккіш. Аз уақыт ішінде мол табысқа кенелетінін айтып, өздеріне тартады. Тәтті сөзбен «баурайды». Содан соң жоспардағыдай топ құрылып, олардан тиісті ақша аударымдары түскеннен кейін ізім-қайым жоғалады. Құмға сіңген судай таптырмайды. Ал алданған топ аласұра жүріп, құқық қорғау орындарын жағалайтыны белгілі.
Қаржы пирамидалары қатысушысын сендіру үшін жалғыз әдіс бар. Ол үшін пирамиданың жаңа мүшелері салған қаражатты пайдаланады. Дұрысы, пирамиданың алғашқы қатысушыларына дивиденд кейінгі қатысушылардың салымдары есебінен төленеді. Сондай-ақ барынша сендіру үшін жалған құжат, күмәнді цифрлық есеп, диаграмма мен схемаларды көрсетіп, алдау немесе қомақты табыс табатыны туралы уәде беріп, жарнамасына белгілі адамды тартады. Бұған танымал әнші, блогер немесе актерді пайдаланады. Екіншіден, қаржы пирамидаларын ұйымдастырушылардың жетік білімі бар. Көбіне олар ІТ-технология бойынша маман, адамдардың эмоцияларымен «ойнай» алатын жақсы психолог пен сөзге шешен болып келеді.
Қаржы пирамидаларын құруда әлеуметтік желі мен мессенджер маңызды рөл атқарады. Бірақ аталған компаниялардың қызметін желілік маркетингпен шатастырмау керек. Ондағы адамдар үшін белгілі бір пайыз төлейді, бірақ соның негізінде өнім алып, соны сатқаны үшін нақты табыс табады. Ал қаржы пирамидасының негізін салымшылардың ақшасы құрайды. Пирамида схемасы мынадай: желіде олар сізге жоғары кірісі бар онлайн-жобаға инвестиция салуды ұсынады. Оның жай схемадан айырмашылығы – сізге жаңа қатысушыларды тарту міндет емес. Сізге тек белгілі бір соманы салдырып, жоба іске қосылғаннан кейін аса жоғары табысқа кенелуге уәде береді. Алайда ұйымдастырушылар қомақты сома жинағаннан кейін әлгі жобаны жабады да, жоғалып кетеді. Біраз уақыт өткеннен кейін көпшілікке жаңа жобаны жарнамалап, сол схеманы қайталай бастайды.
Тиісті мамандар қаржы пирамидасына қатысты мынаны ескертеді. Біріншіден, олар кіріс жарнасын енгізуді ұсынады әрі нарықтық деңгейден бірнеше есе артық жоғары пайда табатыныңызға кепілдік береді. Екінші белгісі – әлеуметтік желілердегі жарнама компаниясы арқылы салымшыларды белсенді түрде тартады. Одан соң басқа клиенттерді тартқаны үшін сыйақы беруге уәде етеді. Үшіншіден, компанияның қаржылық жағдайы туралы нақты ақпарат жоқ. Дұрысы, Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі берген халықтың ақшалай салымдарын тартуға немесе бағалы қағаздар нарығында қызметін жүзеге асыруға арналған лицензиясы болмайды.
Қаржылық мониторинг агенттігінің интернет-ресурсында қаржы пирамидалары ретінде қызметке күдікті, сондай-ақ олар бойынша сот үкімдері шығарылған ұйымдардың кеңейтілген тізбесі жарияланған. Қаражатын инвестициялағысы келген азамат компанияның сенімділігін Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің, сонымен қатар Қаржылық мониторинг агенттігінің тізімінен тексере алады. Сондай-ақ агенттіктің Baiqa, piramida Telegram боты арқылы ұйымның пирамидаға қатысы, алаяқтық белгілерінің бар-жоғын білуге болады.
Қаржы пирамидасын құрғаны үшін Қылмыстық кодекстің 217-бабы бойынша мүлікті тәркілеумен 12 жылға дейін бас бостандығынан айыруға, белгілі бір лауазымдар бойынша қызмет ету немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыруға дейінгі қылмыстық жауаптылық көзделген. Әкімшілік құқық бұзушылық заңының 150-бабы бойынша пирамида қызметiнің жарнамасын шығарғаны, таратқаны үшін әкімшілік жаза бар және 150 айлық есептік көрсеткіштен 600 айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салынады.
