Ол сонымен қатар гидрология бекеттерін жөндеп, жаңғырту, суды барынша үнемдеу жұмысын ұйымдастыру керектігін айтты. Бұл ең алдымен, ауыл шаруашылығына қатысты мәселе. Яғни су үнемдеу технологиясын ауыл шаруашылығында кеңінен қолдануды, су қорын жинап, оны тиімді пайдалануды дұрыс жолға қойса аталған салаға да инвестиция тартуға болатынын жеткізді.
Жалпы, біздегі су ресурстарының жартысына жуығы шетелден бастау алып, 100-ден аса текше шақырым судың 50 пайызы елден тысқары мемлекеттерден құйылады. Оңтүстік өңірдің егістік алқапты суаратынын, өнім өндіретінін, ауыл шаруашылығын дамытып отырғанын ескерсек, олардың қаншалықты суға зәрулігін ұғынатын кез жетті. Иә, елдегі судың 65 пайызы ауыл шаруашылығына жұмсалады. Алайда сол судың жартысына жуығы техникалық жағдайы ескірген каналдардан егістікке жетпей жерге сіңіп кетіп жатыр.
Еліміздің су қауіпсіздігін қамтамасыз ету және су тапшылығын шешу үшін Су ресурстары және ирригация министрлігінің 2024-2030 жылдарға арналған кешенді жоспары бар. Онда су ресурстарының көлемін 3,7 текше шақырымға арттыру, суармалы су шығынын азайту, оның көлемін 3 текше шақырымға жоғарылату көзделген. 55 мыңнан аса халқы бар 41 елді мекенді сумен қамтамасыз етуге, сондай-ақ еліміздің көршілес елдерден су жеткізу бойынша тәуелділігін 25 пайызға азайтуға мүмкіндік беретіндігі айтылған.
Салаға заманауи технологиялар туралы білімі бар, экономикалық, экологиялық тепе-теңдікті сақтау шартымен таныс, су мәселесінің шешімін көруге қабілетті, жан-жақты, білікті кадрлар керек.
Осы мәселе ескеріліп, биыл әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінде Су дипломатиясы мамандығы ашылды. Бұл – елімізде, сондай-ақ Орталық Азияда енгізілген алғашқы әрі бірегей білім бағдарламасы негізіндегі бастама. Бүгінгі күннің өзектілігіне айналған су мәселесін шешуде әрі тұрақты халықаралық қатынас құруда осы мамандықты тәмамдаған жастар білікті сарапшы болары анық.
Нариман ҚЫПШАҚБАЕВ,
су шаруашылығы саласының ардагері
