Коллажды жасаған – Алмас МАНАП, «EQ»
Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі Жамбыл облысы бойынша департаментінің басшысы Жандос Әзімов адам шошырлық деректер келтіреді. Департамент қызметкерлері бәсекелестікті қорғау саласында бірнеше мәрте заңнаманы бұзылғанын анықтапты. Тіпті ұят ұғымын кері ысырып қойып, бағаны әлденеше есе өсіріп жібергендер де бар.
«Есепті мерзім ішінде бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнаманы бұзғаны үшін 5 әкімшілік іс қозғалды. Нәтижесінде, 8 749 475 теңге көлемінде монополиялық кіріс тәркіленіп, 2 888 438 теңге айыппұл салынғанын айта кеткен жөн. Тергеп-тексеру барысында сұйық оттегін өндіру және өткізу кезінде «Қазфосфат» ЖШС өзінің үстемдігін теріс пайдаланып, бағаны 36 460 теңгеден 102 320 теңгеге дейін немесе 180 пайызға көтергені анықталды. Нәтижесінде, субьектіге қатысты 8 344 170 теңге монополиялық кіріс тәркіленіп, 1 203 300 теңге айыппұл салынды. Қаражат толықтай бюджетке қайтарылды. Сондай-ақ бағаны тұрақтандыру бойынша тиісті нұсқама берілді», дейді департамент басшысы.
Бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнаманы бұзудың алдын алу мақсатында 6 тергеп тексеру тағайындалған. Оның 5-еуі аяқталған. Тауар нарығындағы бәсекелестіктің жай-күйін зерделеу мақсатында 10 мәрте талдау жұмысы қолға алынған. Департамент қызметкерлері агроөнеркәсіп, отын-энергетика кешені, өндірістік және басқа да салалар бойынша зерделеу жұмысын жүргізген. Жалпы, атқарылған жұмыс қорытындысына сәйкес бағаны тұрақтандыру бойынша тиісті нұсқама енгізілген.
«Судың да сұрауы бар» деген сөз бекер айтылмаса керек. Алайда саланы ашса алақанында, жұмса жұдырығында ұстап отырған мекеме де заңды белден басатын көрінеді. Департамент өкілдері олардың да кемшіліктерін анықтаған.
«Монополиялық жағдайды теріс пайдалану арқылы жеке, заңды тұтынушыларға «суды қосу мен ажырату» қызметі бойынша жоғары баға белгілегені үшін «Жамбыл су» шаруашылық жүргізу құқығындағы КМК-на тергеп-тексеру жұмысы жүргізілді. Нәтижесінде, монополияға қарсы заңнаманы бұзу деректері анықталып, 429 043 теңге айыппұл салынып, бюжетке қайтарылды», дейді департамент басшысы мәселенің мәнісін түсіндіріп.
Жалпы, жол жөндеу, жол салу дегенді тендерден алған қаржыға «қол салу» деп түсінетіндер аз емес секілді. Қулығына құрық бойламайтын ондай серіктестіктердің біразының әлденеше жыл бұрын тамырына балта шабылған еді. Әйткенмен, салада әлі де болса бәсекелестік заңдылығына шекеден қарайтындар бар сияқты. Мұны жауапты департамент басшысы ұсынған деректен де аңғарғандай болдық.
«Автомобиль жолдарын жөндеу және күтіп ұстау қызметімен айналысатын «Берікболсын жолдары» мен «Көпбосын» ЖШС-ға қатысты тергеп-тексеру жұмысы жүргізілді. Аталған қызметтерге мемлекеттік сатып алу конкурсы нәтижелерін бұрмалау бөлігінде бәсекелестікке қарсы картельдік келісімнің белгілері расталды. Нақтырақ айтсақ, «Берікболсын жолдары» мен «Көпбосын» ЖШС 2019-2023 жылдар аралығында 14 лотқа бірге қатысып, жалпы сомасы 337 496 504,98 теңгенің жұмысын жеңіп алған. «Көпбосын» ЖШС 9 лот бойынша жеңіске жетсе, «Берікболсын жолдары» ЖШС 5 лотты жеңіп алған. Екі субьектінің қай жеңгені тапсырыс берушінің бағасынан сәл төмен баға қойса, екіншісі тапсырыс берушінің бағасын қою әрекетімен өзара жалған бәсекелестік тудырып отырған. Атқарылған жұмыс нәтижесінде, «Берікболсын жолдары» ЖШС-ға қатысты 2 435 576 теңге монополиялық кіріс тәркіленіп, 598 156 теңге көлемінде айыппұл салынады. Ал «Көпбосын» ЖШС-дан 12 657 000 теңге монополиялық кіріс тәркіленіп, 2 915 214 теңге көлемінде айыппұл арқалайды», дейді.
Материалдардың нәтижесі негізінде сотқа дейінгі тергеп-тексеру жүргізу мақсатында Қаржылық мониторинг агенттігінің Жамбыл облысындағы экономикалық тергеп-тексеру департаментіне жолданды. Серіктестердің іс-әрекеттерінен қылмыстық жаза белгілері анықталмаған жағдайда субьектілерге қатысты әкімшілік іс қозғалып, нұсқама енгізіледі.
Қалай алып қарасақ та, бәсекелестікті қорғаудың маңызы зор. Дегенмен бағаны заңсыз көтеретін түрлі мекеме мен серіктестіктер әрекеті халықтың шымбайына бататыны анық.«Келіскен жерде жеңіс тең» ұстанымын ұстану арқылы табысын еселегісі келетіндердің тамырына балта шабатын кез де келген шығар. Кім білсін...
Жамбыл облысы
