Суреттерді түсірген – Жангелді ӘБДІҒАЛЫМ
Былтыр бизнесін жаңа бастаған 50 кәсіпкер облыс әкімінің грантына ие болды. Әсіресе қазір әлеуметтік кәсіпкерліктің әлеуетін арттыру жалғасып жатыр. Атап айтсақ, ерекше балалар мен олардың ата-аналарына көмектесетін орталық көбейді.
Қайтарымсыз гранттың иегері атанған Гүлшат Әкімжанова мемлекет берген қаражатқа облыс орталығының Майқұдық аумағынан «Бақыт мекені» түзету-дамыту орталығын ашты. Орталықтағы логопед, логопед-дефектолог, АВА терапевт секілді білікті мамандар дамуында тежелу, сөйлеуінде мүкістік бар балаларға көмек береді.
– Грант қаражатына кабинеттің толыққанды жұмысына қажетті барлық құралды, балаларға ойыншық, дамыту арналған заттар алдық. Облыс әкімінің қайтарымсыз гранты туралы әлеуметтік желіден білдім. Басында бұл істі бастауға қорқақтағаным рас. Бірақ «не де болса тәуекел» деп, жобамды ұсындым. Конкурстан өткенімді білгенде ерекше қуандым. Болашақта афк, сенсорлық терапевт, нейропсихолог мамандарын орталыққа тартуға тырысамын, тағы логопед болса, тіпті жақсы болар еді. Түзету жұмысы үзілмеуі керек, үзіліп қалса даму да кері кетеді. Тағы бір айта кететін жайт – қазақ тілді логопед мамандардың тапшылығы. Жас мамандар ерекше қажеттіліктері бар баламен жұмыс жасауға қорқады. Ата-аналармен байланыс орнатудан қашқақтайды. «Нәтиже шықпай қалады» деп өздеріне сенімсіздік танытады. Мен өзім 12 жыл бойы балабақшада жұмыс жасап, енді ғана жеке кәсібімді аштым. Оқуды бітірген бетте кабинет ашу мүмкін емес. Өйткені оған білім керек, тәжірибе керек. Баламен жұмыс жасаудан мол тәжірибе жинап, әкім грантының арқасында орталық аштым. Өз кәсібімді дөңгелету арқылы ерекше балаларға да көмегімді тигізіп жатырмын, – дейді Г.Сүлейменқызы.
Рымжан Аринова есімді қала тұрғынының баласы орталыққа келіп жүргеніне екі айдан асыпты. Ол жүргізілген жұмыс нәтижесіз емес дейді.
– Логопед Гүлден Серікқызына келгендегі себебіміз, балам р әрібін айта алмайды. Мектепте қиындық туғызбасын деп жүгіндік. Балама ұнайды, тапсырмасын үйде қайталаймыз. Логопед мамандар қай жерде де тапшы, мектепте де жетіспейді. Мектепте де бұл мамандар көп болса деймін. Өйткені қазір балалардың көбісінің кейбір дыбыстарға тілі келмейді немесе оларды бұрмалап айтады, – деді Р.Аринова.
Жас кәсіпкер Г.Әкімжанова кейбір ата-аналар «әлі ерте, балабақшада сөйлеп кетеді» деп балаларын алып кететінін айтады. Кейбірі жұмысты ұнатып, әрі қарай жалғастыруды сеніп тапсырады.
– Балабақшаға барса, сөйлеп кететін балалар болады. Бірақ бұл әдіс бірде болады, бірде жүзеге аспауы мүмкін. Балабақшада тілі шықпаса, ата-ана уақыт өткізіп алғанына өкінеді. Сондықтан логопедке ерте жастан апара берудің артықтығы жоқ, – дейді маман.
Анар Гизатулина да облыс әкімінің грантына Саран қаласынан «Уникум» түзету кабинетін былтыр ашты. Кабинет ашып, кәсіппен айналысуына өзінің ұлы себеп болған. Бір жылдың ішінде жүз шақты баланы қамтып үлгерген. Қазір кабинетінде логопед, психолог, сенсорлық терапевт жұмыс істейді. Грант қаражатына кабинетті толық жабдықтап, сенсорлық интеграция бұрышын жасақтады.
– Бізге түрлі бала келеді. Аутизм, ақыл ойында кемістігі бар, сал ауруларының жеңіл түрлерімен ауыратын, дамуында түрлі ауытқулары бар балаларды қабылдаймыз. Күніне кемі он баламен жұмыс істейміз. Демалыс күндері де жұмысты үзбейміз. Себебі қазір ерекше қажеттіліктері бар балалар көп, – дейді А.Гизатуллина.
Жас кәсіпкердің ендігі ойы – мемлекет ұсынып отырған қолдау шараларын ұтымды пайдаланып, кәсібін ұлғайту. Сондай-ақ мемлекеттік тапсырыс алу мақсатында жұмыс жүргізу керек. Өйткені кәсіпкер инклюзия тегін болуы керек деп есептейді.
– Ата-аналарды жақсы түсінемін, сондықтан бағасын көтермеуге, жан-жақты көмектесуге тырысамыз. Бір жыл ішінде балалардың бойындағы өзгерістің, оң нәтиженің бары анық байқалады. Әсіресе тұрақты келетін балалардың басым бөлігінде ілгерілеу бар. Мүлдем сөйлемеген балалар сөйлеп, әлеуметтеніп, тұрмыстық машықтарды үйреніп келеді, – дейді Анар.
Кабинетіндегі мамандар үнемі біліктілігін арттырып отырады. Өзі де оқып, тренинг, шеберлік сабақтарынан қалмауға тырысады.
– Балама аутизм диагнозы қойылған. Сондықтан бұл мәселе маған жақсы таныс болғандықтан басқа ата-аналарға да кеңес беремін. Біздің ата-аналардың көп жағдайда балалар мүгедектігі, инклюзия туралы білімі аз. Негізгі түзету жұмыстарынан бөлек, ата-аналармен де жұмыс жүргіземіз, – дейді ол.
Облыстық жастар саясаты мәселелері жөніндегі басқарманың бас маманы Ұлан Омаров осындай инклюзиялық бағыттағы жобалардың грант иегері атану мүмкіндігі жоғары екенін айтады. Өйткені мұндай ерекше жобалар қазіргі уақытта өзекті әрі сұранысқа ие. Биылғы конкурс жаңартылған форматта өткізіледі. Облыс әкімінің гранты ғылым, мәдениет, ақпараттық технологиялар, медиа, бизнес сынды бес бағытта беріледі.
– Конкурсқа 18-34 жастағы облыс тұрғындары қатыса алады. Қазір хабарласып, сұрап, біліп жатқандар бар. Былтырғы конкурсқа 300-ден астам жоба ұсынылып, 50 жеңімпаз анықталған болатын. Биыл да осынша грант иегері болады деп күтіп отырмыз. Грант алушылар арасында инклюзивті, өндірістік жобалар, тігін, шығармашылық, зияткерлік шеберханалар, техникалық, медициналық, ауыл шаруашылығы бағыттары, қызмет көрсету, туризмді дамыту, басқа да қызмет бағыттарын атап өтуге болады. Жоба қажеттілігі, нәтижелі болу мүмкіндігі, әлеуметтік маңызы, басқа да критерийлерге қарай таңдалады, – дейді бас маман.
Облыс әкімінің гранты жастар кәсіпкерлігін қолдап, дамыту мақсатында 2005 жылдан бері беріліп келеді. Әуелде грант көлемі 500 мың, 1 млн теңге болса, қазір 2 млн теңгеге өсті. Мұнымен қоса, облыстың қала мен аудан әкімдерінің грантына да конкурс ұйымдастырылады. Жеңімпаздарды арнайы бекітілген комиссия анықтайды. Жобаның жүзеге асырылуы арнайы мониторинг тобының бақылауында болады.
– Конкурс жеңімпаздарымен келісім жасалады. Олар бір жыл ішінде өздері ұсынған жобаны жүзеге асыруы керек. Бұл ерекше бақыланады. Конкурсқа кәсібін енді бастағысы келетін немесе ісін одан әрі жетілдіруді қалайтын жастар қатыса алады, – дейді Ұ.Омаров.
Қарағанды облысы
